Öz
Yaşamın
değiştirilemez gerçeklerinden birisi olan ölüm, geride kalanlara derinden tesir
eden bir olgudur. İnsanlık tarihi kadar eski olan ölüm, bütün dinler ve felsefî
düşünceler tarafından derinlemesine irdelenmiştir. Ölümün yansımaları toplumdan
topluma değişiklik göstermiştir. Bu değişiklik o toplumların sanat eserlerine
de yansımıştır. Türk kültüründe de bolca işlenen ölüm, beraberinde farklı
türlerin gelişmesini sağlamıştır. Bu türler ve bu türleri kullanan şairler
yüzyıllar boyu bu beşerî gerçeği farklı açılardan değerlendirmiştir.
İslamiyet’i bir teslimiyet olarak gören Türk kültürü, ölüme bir yok oluş değil
başlangıç olarak bakmıştır. 19. yüzyıldan itibaren romantizm akımının da
etkisiyle ölüm, kendi başına sorgulanır bir kavram halini almıştır. Akif Paşa,
Abdülhâk Hâmit Tarhan, Recaizade Mahmut Ekrem gibi Tanzimat Dönemi
sanatçılarıyla ölüm, metafizik bakış açılarıyla işlenmiştir. Ölümün
sorgulanması, Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin gibi Servet-i Fünun
sanatçılarında ve Ahmet Haşim gibi Fecr-i Âti sanatçılarında da kendini
göstermiştir. Bu çalışmada Milli Edebiyat Dönemi’nin bağımsız sanatçılarından
Mehmet Âkif Ersoy’un “Mezarlık” şiiri ve bu şiirde “ölüm” kavramına bakışı
irdelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AYDEMİR, Mustafa, “Tanzimat Dönemi Türk Şiirinde Ölüm Algısı”, Turkish Studies, Sayı: 8/4 (2013), s.233-253.
- BANARLI, Nihat Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, C. I, 2004.
- BİLGEGİL, Mehmet Kaya, Abdülhak Hâmid’in Şiirlerinde Ledünnî Mes’elelerden Allah, Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1959.
- ENGİNÜN, İnci, Abdülhak Hâmid Tarhan , Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1986.
- EROL, Kemal, Aşk, Ölüm ve İntihar, Ankara: Akçağ Yayınları, 2010.
- ERSOY, Mehmet Âkif, Safahat, İstanbul: Beyan Yayıncılık, 2007
- GARİPER, Cafer, “Akif Paşa ve Torunu İçin Yazdığı Mersiye Üzerine Bir Değerlendirme”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 3(2005), s.51-70
- KAPLAN, Mehmet, Şiir Tahlilleri I, İstanbul: Dergâh Yayınları, 1994.
- KAPLAN, Mehmet, Tevfik Fikret(Devir, Şahsiyet, Eser), İstanbul: Dergâh Yayınları, 2006.
- KARACA, Faruk, “Mezar Taşlarına Yansıyan Şekliyle Türk Kültüründe Hayat ve Ölümle İlgili Bazı Değerlendirmeler”, İslami Araştırmalar Dergisi, 3-4, (2001), s.501-512.
- KAVAZ, İbrahim, Akif Paşa Hayatı ve Eserleri, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 2005.
- KOLCU, Ali İhsan, Tanzimat Edebiyatı-I Şiir, Konya: Salkımsöğüt Yayınları, 2011.
- KUŞOĞLU, Mehmet Zeki, Mezar Taşlarında Hüve'l-Baki (Mezarlarımız), İstanbul, 1984.
- OKAY, Mehmet Orhan, Mehmet Âkif Kalabalıklarda Bir Yalnız Adam”, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2015.
- SAĞIR, Adem, “Toplu Merasimlerden Belediye Hizmetlerine Kurumsallaşan Ölüm Bağlamında Bir Ölüm Sosyolojisi Denemesi”, Turkish Studies, 7/2(2012), s. 903-925.
- TANPINAR, Ahmet Hamdi, Edebiyat Üzerine Makaleler, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2011.
- TANPINAR, Ahmet Hamdi, On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2013.
- YETİŞ, Kazım, Mehmet Akif’in Sanat-Edebiyat ve Fikir Dünyasından Çizgiler, Ankara: AKM Yayını, 1992.
- YALOM, Irvin D., Love’s executioner, New York: Basic Books, 1989
- http://www.tdk.gov.tr, (ET:21.01.2017 ve 11.03.2017)
- http://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/yavuz-bahadiroglu/mezarliklara-neden-servi-agaci-dikilir-7230.html, (ET: 12.08.2014)
- http://www.islamveihsan.com/olume-tebessumle-bakan-mezarlik-siiri.html, (ET:24 Ekim 2016)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 17 Aralık 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 1 Sayı: 11 |
