MEANINGS AND USAGES OF YAYIN, YAYIM, YAYINLAMAK, YAYIMLAMAK

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 12, 79 - 105, 25.04.2018

Sedat Balyemez

Öz

Words that originate from the same root and are in the same meaning field sometimes cause some wrong usage and confusion of words. It is also possible to see some comments that are aimed at removing this confusion but are in fact wrong. There is also confusion in the use of the yayin, yayim, yayimlamak, yayinlamak. There are also some false beliefs that are not in the dictionaries of the meaning of these words. In this study, the meaning and usage of the words are aforementioned. Major dictionaries of Turkey Turkish, spelling books, dictionares of term were examined, it is revealed whether or not there are aforementioned words in these works that have been examined, and in what sense they are used. At the end of the examination it is seen that yayinlamak is the first Turkish correspondence for nesretmek but the yayinlamak was later replaced by yayimlamak. Yayinlamak has never been used in many dictionaries, especially Turkish dictionaries of Turkish Language Institution (Turk Dil Kurumu) and Language Association (Dil Dernegi), although it is frequently used in everyday life. It has also been found that the "Series, film, radio program is yayin; book, magazine, paper is yayim" comment, which is used to remove the yayin-yayim confusion, does not correspond to the meanings in the dictionaries.

Anahtar Kelimeler

Yayin, Yayim, Yayinlamak, Yayimlamak, Wrong Usage, Confusion of Words, Expression Faults

YAYIN, YAYIM, YAYINLAMAK, YAYIMLAMAK KELİMELERİNİN ANLAMLARI VE KULLANIMLARI

Öz

Aynı
kökten türeyen ve aynı anlam alanı içinde olan kelimeler, zaman zaman bazı
yanlış kullanımlara, karışıklığa sebep olmaktadır. Bu karışıklığı ortadan
kaldırmayı hedefleyen ancak aslında yanlış olan bazı açıklamalarla karşılaşmak
da mümkündür. Yayın, yayım, yayınlamak,
yayımlamak kelimelerinin kullanımında da bir karışıklık görülmektedir.
Ayrıca bu kelimelerin anlamına ilişkin sözlüklerde olmayan bazı yanlış
inanışlar da bulunmaktadır. Bu çalışmada söz konusu kelimelerin anlamları ve
kullanımları üzerinde durulmuştur. Türkiye Türkçesinin belli başlı Türkçe
sözlükleri, yazım kılavuzları ve ilgili terim sözlükleri taranmış; taranan bu
eserlerde ilgili kelimelerin olup olmadığı, varsa hangi anlamda kullanıldığı
ortaya konulmuştur. İnceleme sonunda görülmüştür ki neşretmek kelimesi için kullanılan Türkçe ilk karşılık yayınlamak’tır ancak bu kelimenin yerini
sonradan yayımlamak kelimesi
almıştır. Yayınlamak kelimesi, günlük
hayatta sıkça kullanılmasına rağmen başta Türk Dil Kurumunun ve Dil Derneğinin
Türkçe sözlükleri olmak üzere birçok sözlükte hiç yer almamıştır. Ayrıca yayın-yayım karışıklığını ortadan
kaldırmak için kullanılan “Dizi, film, radyo programı yayındır; kitap, dergi gazete yayımdır.”
cümlesinin sözlüklerdeki anlamlarla bağdaşmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yayın, Yayım, Yayınlamak, Yayımlamak, Yanlış Kullanım, Sözcüklerin Karıştırılması, Anlatım Bozukluğu

Kaynakça

• AKALIN, Şükrü Haluk vd. (2008). Bilgisayar Terimleri Karşılıklar Kılavuzu, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• AKSOY Ömer Asım (1964). “Dil Üzerine: Düşünceler – Düzeltmeler” Türk Dili, C. XIII, S. 150, s. 373-374
• AKSOY Ömer Asım (1982). “Dersimiz Türkçe: Birbiriyle Karıştırılan Sözcükler” Türk Dili, C. XLV, S. 372, s. 340-341
• AKSOY Ömer Asım vd. (1987). Ana Yazım Kılavuzu, İstanbul: Adam Yayınları.
• AKSOY Ömer Asım vd. (2006). Ana Yazım Kılavuzu, İstanbul: Epsilon Yayınları.
• AKSOY Ömer Asım vd. (2015). Ana Yazım Kılavuzu, İstanbul: Epsilon Yayınları.
• AYVERDİ İlhan (2005). Kubbealtı Altı Lugatı Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• AYVERDİ İlhan (2006). Kubbealtı Altı Lugatı Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• AYVERDİ İlhan (2011). Kubbealtı Altı Lugatı Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• Büyük Türk Sözlüğü (1970). İstanbul: Hayat Yayınları
• ÇAĞBAYIR Yaşar (2007). Ötüken Türkçe Sözlük, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• ÇAĞBAYIR Yaşar (2016). Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• DEMİRAY Kemal (1988). Temel Türkçe Sözlük, İstanbul: İnkılap Yayınları.
• DEVELLİOĞLU Ferit, KILIÇKINI Neval (1975). En Yeni Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul Rafet Zaimler Kitabevi.
• DİL DERNEĞİ (1989). Yazım Kılavuzu, Ankara.
• DİL DERNEĞİ (1990). Yazım Kılavuzu, Ankara.
• DİL DERNEĞİ (1995). Yazım Kılavuzu, Ankara.
• DİL DERNEĞİ (1998). Türkçe Sözlük, Ankara.
• DİL DERNEĞİ (2000). Yazım Kılavuzu, Ankara.
• DİL DERNEĞİ (2002). Yazım Kılavuzu, Ankara.
• DİL DERNEĞİ (2005a). Türkçe Sözlük, Ankara.
• DİL DERNEĞİ (2005b). Yazım Kılavuzu, Ankara.
• DİL DERNEĞİ (2008). Yazım Kılavuzu, İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
• DİL DERNEĞİ (2012a). Türkçe Sözlük, Ankara.
• DİL DERNEĞİ (2012b). Yazım Kılavuzu, İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
• DİL DERNEĞİ (2018). Yazım Kılavuzu, Ankara.
• DOĞAN Ahmet (2009). Büyük Türkçe Sözlük, Ankara: Akçağ Yayınları.
• DOĞAN D. Mehmet (1981). Büyük Türkçe Sözlük, Ankara: Birlik Yayınları.
• DOĞAN D. Mehmet (2003). Doğan Büyük Türkçe Sözlük, Ankara: Vadi Yayınları.
• DOĞAN D. Mehmet (2005). Doğan Büyük Türkçe Sözlük, Ankara: Pınar Yayınları.
• DOĞAN D. Mehmet (2011). Doğan Büyük Türkçe Sözlük, Ankara: Yazar Yayınları.
• DOĞAN D. Mehmet (2014). Doğan Büyük Türkçe Sözlük, Ankara: Yazar Yayınları.
• ERCİLASUN Ahmet Bican (2017). “Hangi Kelimeler Türkçedir?”, Yeniçağ, 19 Kasım 2017.
• GÜNTEKİN, Reşat Nuri (1982). Anadolu Notları. İstanbul: İnkılap ve Aka Basımevi.
• MEB (1996). Örnekleriyle Türkçe Sözlük, Ankara.
• ÖZDEMİR Emin (1971). “Karıştırılan Sözcükler”, Türk Dili, S. 238, s. 305-307.
• ÖZÖN Nijat (1963). Sinema Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ÖZÖN Nijat (1981). Sinema ve Televizyon Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ÖZÖN Nijat (1995). Büyük Dil Kılavuzu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• ÖZÖN Nijat (1999). Büyük Yazım Kılavuzu, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• ÖZÖN Nijat (2000). Sinema, Televizyon, Video, Bilgisayarlı Sinema Sözlüğü, İstanbul: Kabalcı Yayınevi
• PÜSKÜLLÜOĞLU Ali (1991). Türkçenin Yazım Kılavuzu, İstanbul: ABC Kitabevi.
• PÜSKÜLLÜOĞLU Ali (1994). Arkadaş Türkçe Sözlük, Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• PÜSKÜLLÜOĞLU Ali (1995). Türkçe Sözlük, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• PÜSKÜLLÜOĞLU Ali (1999). Türkçe Sözlük, İstanbul: Doğan Kitapçılık.
• PÜSKÜLLÜOĞLU Ali (2001). Yazım Kılavuzu, Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• PÜSKÜLLÜOĞLU Ali (2002). Türkçe Sözlük, İstanbul: Doğan Kitapçılık.
• PÜSKÜLLÜOĞLU Ali (2003). Arkadaş Türkçe Sözlük, Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• PÜSKÜLLÜOĞLU Ali (2004a). Türkçe Sözlük, Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• PÜSKÜLLÜOĞLU Ali (2004b). Yazım Kılavuzu, Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• PÜSKÜLLÜOĞLU Ali (2005). Arkadaş Türkçe Sözlük, Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• PÜSKÜLLÜOĞLU Ali (2008). Türkçe Sözlük, İstanbul: Can Yayınları.
• PÜSKÜLLÜOĞLU Ali (2012). Türkçe Sözlük, İstanbul: Arkadaş Yayınevi.
• TDK (1935). Türkçeden Osmanlıcaya Cep Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1941). İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1944). Türkçe Sözlük, İstanbul.
• TDK (1945). Türkçe Sözlük, İstanbul.
• TDK (1948). İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1955). Türkçe Sözlük, Ankara.
• TDK (1956). İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1957). İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1959). Türkçe Sözlük, Ankara.
• TDK (1960). İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1962). İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1965). Yeni İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1966a). Türkçe Sözlük, Ankara.
• TDK (1966b). Yeni İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1967). Yeni İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1969a). Türkçe Sözlük, Ankara.
• TDK (1969b). Yeni İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1970a). Yeni Yazım (İmlâ) Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1970b). Yeni Yazım (İmlâ) Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1973). Yeni Yazım Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1974). Türkçe Sözlük, Ankara.
• TDK (1975). Yeni Yazım Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1977). Yeni Yazım Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1980). Yeni Yazım Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1981). Yeni Yazım Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1983). Türkçe Sözlük, Ankara.
• TDK (1985). İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1988a). Türkçe Sözlük, Ankara.
• TDK (1988b). İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1993). İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1996). İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (1998). Türkçe Sözlük, Ankara.
• TDK (2000). İmlâ Kılavuzu, Ankara.
• TDK (2005a). Türkçe Sözlük, Ankara.
• TDK (2005b). Yazım Kılavuzu, Ankara.
• TDK (2008). Yazım Kılavuzu, Ankara.
• TDK (2009). Yazım Kılavuzu, Ankara.
• TDK (2011). Türkçe Sözlük, Ankara.
• TDK (2012). Yazım Kılavuzu, Ankara.
• TOPALOĞLU Ahmet (2014). Türkçe Sözlük, İstanbul: Kapı Yayınları.
• TÜBA (2011). Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü – Sosyal Bilimler, Ankara. URL-1. http://www.tdk.org.tr/index.php?option=com_karistirilan&view=karistirilan (ET. 29.01.2018)
• URL-2. http://www.tdk.org.tr/index.php?option=com_yanlis&view=yanlis (ET. 29.01.2018)
• URL-3. http://www.milliyet.com.tr/son-dakika-iki-yeni-khk-gundem-2578486/(ET: 28.01.2018)
• URL-4. https://www.sabah.com.tr/webtv/fragman/payitaht-abdulhamid-29-bolum-fragmani-yayinlandi-izle (ET: 28.01.2018)
• URL-5. http://www.gunes.com/gundem/gundemden-dusmeyen-payitaht-abdulhamid-dizisinin-29-bolum-fragmani-yayimlandi-836876 (ET: 28.01.2018)
• URL-6. http://w3.bilkent.edu.tr/www/ufuk-onenin-yeni-kitabi-yayinlandi (ET: 26.02.2018)
• UYGUNER Muzaffer (1971). Yapıt Hakları Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
• ZÜLFİKAR Hamza (2011). Terim Sorunları ve Terim Yapma Yolları, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları