KÂDİRÎYYE TARÎKATI HÂLİSİYYE ŞUBESİ MÜRŞİDLERİNDEN URFALI DEDE OSMAN AVNÎ BABA (v.1300/1883)

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 12, 130 - 144, 25.04.2018

İsa Çelik , Mikail Dumlu

Öz

Kâdiriyye Tarîkatı Abdülkâdir Geylânî
tarafından Bağdat’ta kurulan ilk İslam sûfî tarîkatıdır. Kurucusu olan
Abdülkâdir Geylânî (d.1077/1078, Neyf, İran – v.1166, Bağdat) İslâm Târihinde
büyük bir şöhrete sâhiptir. Kâdiriyye bugün dahî dünyânın her yerinde
müntesipleri bulunan bir tarîkattır. Abdurrahman
Halis Kerkükî 1797-1858 yılları arasında yaşamıştır. Kadirî tarîkatı Halissiye
Şubesinin kurucusudur. Dede Osman Avnî Baba Kâdiriyye Tarîkatı Hâlisiyye
Şubesinin Anadoludaki ilk mürşididir. Tahmînen 1780’li yıllarda dünyâya
gelmiştir. Babası ve dedesi de kendisi gibi Kâdirî meşâyıhındandır. Kur’ân-ı
Kerîm ve Sünnet-i Seniyyeye bağlılık husûsunda son derece hassas bir mürşid-i
kâmil olan Dede Osman Avnî Baba başka tarîkatlardan icâzetli olan sâliklerin
dahî kemâlata ermek için kendisine intisâb ettiği meşhûr bir zâttır. Hâlisiyye
Şubesi meşâyıhı genelde sırrî bir vasfa sahip olduklarından pek fazla eser
telif etmemişlerdir. Dede Efendi Hazretleri de gerek bu sebeple, gerekse
gözlerinin zâhiren görmüyor olması sebebiyle olsa gerek her hangi bir eser
kaleme almamıştır. Binlerce mürîd ve birçok halîfe yetiştirerek halkı irşâd
etme konusunda son derece başarılı olmuştur. Kadirî Tarîkatı Hâlisiyye Şubesi
bugün memleketimizin birçok ilinde, başta Irak olmak üzere Avrupa ve Amerika’da
hayâtiyetini devâm ettirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dede, Osmân, Urfa, Kâdiriyye, Hâlisiyye, Tasavvuf, Tarîkat

Kaynakça

• Albayrak, Mehmet, Halisa ve Seçkinleri, Basılmamış Kitap.
• Ayten, Yunus, “Ziyâüddîn-i Abdurrahmân-ı Hâlis Talebânî”, Sahabeden Günümüze Allah Dostları, İstanbul: Şûle Yayınları, 1996, c. 9.
• _____ “Dede Osman Avni Baba Urfevî”. (1996) Sahabeden Günümüze Allah Dostları, İstanbul: Şûle Yayınları, c. 9.
• Dörtbudak, Mehmet Veysi (2003), Kıratoğlu Emin Dîvânı, İzmir: Akademi Kitapevi.
• Eraydın, Selçuk , Tasavvuf ve Tarikatlar, 6.bs., İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2001.
• Güler, Gül (2014). Urfa Dede Avni Haziresindeki Tarihi Mezar Taşları, Sufi Araştırmaları Dergisi, Manisa: Mevlânâ Düşüncesi Araştırmaları Derneği.
• Göletderevî, Mustafa Yaşar, Miftahu’l-İrşad, ts.
• Karakaş, Mahmut. (1995). Cumhuriyet Öncesi Şanlıurfa’da Kültür ve Eğitim, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• ______, (1996). Şanlıurfa Evliya ve Âlimleri, Şanlıurfa: Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Eğitim Müdürlüğü Yayınları.
• Mısrî, Niyâzî. (1325). Dîvân, Dersaadet. Özgür, Hafız Mustafa, Kadirî Yolu: Gerçekte Yaşayanlar ve Yaşatanlar, İstanbul: Emir Matbaacılık, 2007.
• ______, Kadirî Yolu: Gerçekte Yaşayanlar ve Yaşatanlar,Bursa:Emin Yayınları, 2015.
• Tanrıkulu, Ebubekir, Altın Silsile ve Hak Tarîkatlar, Ankara:Semih Ofset ve Matbaacılık, 2016.
• Urfa Şer’i Mahkeme Sicilleri, Milli Kütüphane, Defter Arşiv No. 227, Kayıt No.357.
• Urfa Şer’i Mahkeme Sicilleri, Milli Kütüphane, Defter Arşiv No. 227, Kayıt No.412.
• Vassâf, Hüseyin, Sefîne i Evliyâ, Osmanlıca’dan çev. Mehmet Akkuş Ali Yılmaz, Seha Neşriyat, İstanbul, 1990.
• Vicdanî, Muhammed Sadık Tomâr ı Turûk ı Aliyye: Tarîkatler ve Silsileleri, Melâmiyye, Kâdiriyye, Halvetiyye, Sûfî ve Tasavvuf, haz. İrfan Gündüz, İstanbul: Enderun Kitabevi,1995.