CEM‘İYYETÜ’Ş-Şİ‘R ADIYLA İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ NADİR ESERLER KÜTÜPHANESİ’NDE KAYITLI TY 105 NUMARALI ŞİİR MECMUASI

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 12, 525 - 561, 25.04.2018

Fatma Çelik

Öz

Mecmualar,
Klâsik Türk Edebiyatı tarihi açısından oldukça 
önemli bir yere sahiptir. Özellikle şiir ve nazîre mecmuaları, şairlerin
dîvânlarında yer almayan yeni şiirleri içermesi ve kaynaklarda adı geçmeyen ya
da adı bilindiği halde şiirleri elimizde bulunmayan şairlerin şiirlerinin yer
alması gibi birçok değerli bilgi ile Klâsik Türk şiiri araştırmalarına
kaynaklık etmektedir. Çalışmamıza konu olan mecmua, İstanbul Üniversitesi Nadir
Eserler Kütüphanesi TY 105 numarada kayıtlı Cem‛iyyetü’ş-Şi‛r adlı şiir mecmuasıdır.
Çalışmada öncelikle mecmuanın genel tanıtımı yapılmış, ardından 88b-200a
varaklarının muhtevası ve bazı dil özellikleri incelenmiştir. 1209/1794-95
tarihinde derlenen eser, 208 varaktan oluşmaktadır. Eserde on beşinci ile on
sekizinci yüzyıl arasında yaşamış, tespit edebildiğimiz 131 şair ve muhtelif
nazım şekillerinde kaleme alınmış 385 şiir yer almaktadır. Bu şairler ve
kullandıkları nazım şekilleri ile şiirlerin bahir ve kalıpları, tablolar
halinde verilmiştir. Çalışmanın amacı mecmuayı tanıtmak ve onun muhtevası
hakkında bilgi vermek olduğu için metin karşılaştırması yapılmamıştır.  Antoloji niteliğinde seçme şiirler mecmuası
kategorisine dahil edebileceğimiz söz konusu bu derleme eser; Mecmuaların
Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP)’ne uygun olarak hazırladığımız tablo
ile araştırmacıların istifadesine sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İÜ Nadir Eserler Kütüphanesi, mecmua, şiir mecmuası, dîvân şiiri, MESTAP

Kaynakça

• AYDEMİR Yaşar, “Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler”, Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları, Volume 2/3 (2007), s. 122-137.
• KARADAĞ Selman, “Milli Kütüphane’de Kayıtlı 06 MİL YZ. A 2860 Numaralı Şiir Mecmuası”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S: 38 (2015), s. 177- 212.
• KÖKSAL M. Fatih, “Şiir Mecmualarının Önemi ve ‘Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi’ MESTAP”, (Ed. Ömür Ceylan), Eski Türk Edebiyatında Tenkit ve Teori, Kesit Yay., İstanbul 2012, s. 83-101.
• KUT Günay, “Mecmua”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (Devirler, İsimler, Eserler, Terimler), C. 6, Dergâh Yay., İstanbul 1986, s. 170-172.
• LEVEND Agâh Sırrı, Türk Edebiyatı Tarihi, Dergâh Yay., İstanbul 2014.
• TUNÇ Semra ve SEVGİ Ahmet, “Livâyî Bey Mecmû‘ası”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, S: 34 (2015), s. 313-352.
• UZUN Mustafa, “Mecmua”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 28, TDV Yay., Ankara 2003, s. 265-268.
• ÜNVER İsmail, “Çevriyazıda Yazım Birliği Üzerine Öneriler”, Türkoloji Dergisi, Volume 3/6 (2008), s. 1-46.