Öz
Her hangi
bir dilde her hangi bir kelimenin temel anlamından uzaklaşıp yan anlam
kazanması, daha sonra da deyimleşmesi çok uzun zaman isteyen bir durumdur. Fiil
deyimlerinin oluşması için dilin çok işlek olması, kelimelere ve bir araya
getirdiği kelimelerden oluşan kelime gruplarına temel anlamlarının dışında çok
farklı işlevleri yüklemesi ile oluşmaktadır.
Fiil deyimleri
çoğu zaman duygu, düşünce, istek ve hayalleri bir cümleden hatta birden fazla
cümleden dahi daha etkili anlatabilmektedir. Bu yapılar mesaj verene mesajını
daha net olarak muhatabına iletebilme imkânı vermektedir.
Türkçe de fiil
deyimlerini bünyesinde çok sayıda bulunduran dillerin başında gelenlerden
birisidir. Fiil deyimleri hem Türkiye Türkçesinde hem de çağdaş Türk
lehçelerinde sıklıkla kullanılmaktadır.
Eldeki
yazıda Kırım Tatar Türkçesinde ber-
fiili ile oluşturulan fiil deyimleri tanıklı örnekler ile verilmiş, böylelikle
dilin zenginlik alametlerinden biri olan fiil deyimlerinin kullanım sıklığı ber- fiili esasında Kırım Tatar Türkçesi
edebî dili ile oluşturulmuş metinlerden hareketle dikkatlere sunulmuştur.
Örneklerdeki ilk numara sayfayı ikincisi ise paragrafı göstermektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKSAN, Doğan (2005), Türkçenin Zenginlikleri İncelikleri, Ankara: Bilgi Yayınevi
- ASANOV, Ş. A., GARKAVETS, A. N., ÜSEİNOV, S. M. (1988), Kırım Tatarca-Rusça Lugat, Kiyev “Radyanska Şkola”
- AYDER, Memetov (1984), Praktikum po Grammatike Tatarskogo Yazıka, Taşkent, Ukituvçi Neşriyat
- ERTANE BAYDAR, Arzu Sema (2002), Kırım Tatar Türkçesinde Anlamca Kaynaşmış-Deyimleşmiş Birleşik Fiiller ve Bu Fiillerin Öğretimdeki Yeri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum
- ERTANE BAYDAR, Arzu Sema (2009), “Kırım Tatar Türkçesinde al- İle Yapılan Deyim Fiilleri”, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, Erzincan: C.: 11, S.: 1, 1-32
- KORKMAZ, Zeynep (2015), Türk Dili Üzerine Araştırmalar IV, Ankara: TDK Yay., s.34
- MUSTAFAYEV, E. M. (1996), Büyük Rusça-Türkçe Sözlük, İstanbul: Engin Yay.
- ŞEN, Serkan (2017), Eski Türkçenin Deyim Varlığı, Ankara: TDK Yay.
- TÜRKÇE SÖZLÜK (2005), Ankara: TDK Yay. 10. Baskı.
- USEİNOV, C. M. (2005), Kırım Tatarca-Rusça Lugat, Simferopol
- YÜKSEL, Zühâl (1992), Kırım, Kazan ve Başkurt Türkçelerinde Fiil, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Haziran 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 1 Sayı: 13 |
