Öz
Ege bölgesinde yer alan Ödemiş,
İzmir’in bir ilçesidir. Bu çalışmada, Ödemiş’in efe ve zeybek türküleri
fonolojik açıdan incelenmiş; ses olayları, ses değişmeleri, standart Türkiye
Türkçesindeki benzer kullanımların yanı sıra türkülerde rastlanan fonolojik
özellikler ortaya konulmuştur. Tespit edilen fonolojik özellikler ünlüler ve
ünsüzler olmak üzere iki ana başlık altında toplanmıştır. Ünlülerle ilgili ses
özellikleri ünlüler, ünsüzlerle
ilgili ses özellikleri ise ünsüzler başlığı
altında çeşitli alt başlıklar oluşturularak incelenmiştir. Çalışma sonucunda
türkülerin standart dile göre orijinal bulunan özellikleri vurgulanmıştır.
Türküler, ait olduğu milletin tarihi ve kültürü hakkında bilgiler içerir.
Toplumun geçirdiği kültürel değişimleri gözler önüne serer. Önemli birer
folklor ve filoloji malzemesi olan Ödemiş türküleri, standart Türkiye
Türkçesinin yanı sıra yörenin ağız özelliklerini de bünyesinde
barındırmaktadır. Ağızlar üzerine yapılan çalışmalar, bir dilin geçirdiği
aşamaları göstermekle birlikte dili tanıma ve öğrenme imkanı sunan
çalışmalardır. Bu açıdan Ödemiş’in efe ve zeybek türküleri, içerdiği yerel ve
özel kullanımlarla dil incelemeleri için önemli bir malzeme oluşturmaktadır.
Kaynakça
- Boz Erdoğan, Afyon Merkez Ağzı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları, Afyon 2002.
- Coşkun Volkan, Türkçenin Ses Bilgisi, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2010.
- Ergin Muharrem, Türk Dili, Bayrak Yayınları, İstanbul 2000.
- Gemalmaz Efrasiyap, Erzurum İli Ağızları I, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1995a.
- Gemalmaz Efrasiyap, Erzurum İli Ağızları II, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1995b.
- Gemalmaz Efrasiyap, Erzurum İli Ağızları III, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1995c.
- Karpuz Hacı Ömer ve Gaddar Zeliha, Efelilik ve Zeybeklikle İlgili Terminoloji Üzerine Bir İnceleme, Zeybek Ateşi 2. Ulusal Efe Kurultayı Türk Tarihinde Efe ve Zeybek Kültürü Sempozyumu, Ödemiş 2012; Basım: Sempozyum Bildirileri, İzmir 2013, s.29-37.
- Karpuz Hacı Ömer ve Uysal İdris Nebi, Karaman İli Ağızlarının Şekil Bilgisi Özellikleri Bakımından Anadolu Ağızları Arasındaki Yeri, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S: 26 (2009), s.54-62.
- Korkmaz Zeynep, Gramer Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2007.
- Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, 10. Baskı, Ankara 2005.
- Uysal İdris Nebi, Karaman İli Ağızları ve Anadolu Ağızları Arasındaki Yeri, Komsan, Karaman 2011.
- Yavuz Behiç Galip, Ödemiş Türküleri -I-, Bülten 5, Ödemiş Lisesi Eski Eserleri Koruma ve Tanıtma Kolu Yayını, Ödemiş 1980, s. 93-101.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Haziran 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 1 Sayı: 13 |
