Öz
Türk milleti tarih boyunca sosyolojik ve
toplumsal değişimler ekseninde kültürel manada birçok değişim yaşamıştır.
Göçebe bir hayat tarzından yerleşik bir hayat tarzına geçiş yapan Türkler buna
paralel olarak savaşçı ve aktif yaşam özelliklerini de zaman içerisinde
kaybetmeye başlamış ve destan devrinden hikâye devrine doğru bir geçiş
yaşamıştır. Türk kültüründe halk hikâyelerinin başlangıcı, bu kültürel ve edebi
değişmeleri de içinde barındıran, Dede Korkut Hikâyeleridir. Bu eserde hem eski
Türk yaşamının hem İslami - yerleşik kültürün izleri bulunmaktadır. Türk
kültürünün önemli bir parçası olan Uygur Türkleri de bugün Doğu Türkistan Özerk
Cumhuriyeti toprakları içerisinde yaşamakta ve yüzyıllardan beri sürüp gelen
köklü kültürlerini devam ettirmektedirler. Bu kültürün en önemli parçalarından
biri de yazılı ve sözlü edebiyattır. Uygur Türk sahasında da anlatılan halk
hikâyeleri Anadolu sahası ile benzer özellikler göstermektedir. Bu hikâyeler
arasında Garip ile Senem, Uygur Türk sahasında da yerini almış ve sözlü
kaynaklardan derlenerek yazıya geçirilmiştir. Hikâyede Garip ile Senem’in aşkı
anlatılmakta ve eser bu iki sevgilinin aşkı üzerine kurgulanmaktadır. Çalışmada
Garip ile Senem Hikâyesinin epizot yapısı incelenmeye ve yer yer bu epizotlara
bağlı olarak gelişen motiflere değinilmeye çalışılacaktır. Araştırmada yöntem
olarak nitel araştırma uygulanmış ve verileri toplamak amacıyla doküman analizi
kullanılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Anahtar Kelimeler
Garip ile Senem halk hikâyesi Uygur varyant Türk dünyası Âşık Garip
Kaynakça
- ALPTEKİN, Ali Berat. (2002). Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı. Ankara: Akçağ Yayınları.
- ASLAN, Ensar. (2001). “Halk Hikâyelerinde Kahramanların Kıyafet Değiştirme Motifi ve Arabızengi Tipi.” Türkbilig, Cilt 2, Sayı 2, Sayfa: 1-10.
- BORATAV, Pertev Naili. (2002). Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
- EKİCİ, Metin. (2005). “Türk Sözlü Geleneğinde Anlatıcılar ve Anlatmalar Arasındaki İlişkiye Art Zamanlı (Diyakronik) ve Eş Zamanlı (Senkronik) Bir Bakış.” Prof. Dr. Fikret Türkmen Armağanı, Sayfa: 225-229.
- ELÇİN, Şükrü. (2000). Halk Edebiyatına Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
- GÜZEL, Abdurrahman – TORUN, Ali. (2007). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları.
- İNAYET, Alimcan. (2014). Uygur Halk Destan/Hikâyeleri Üzerinde İncelemeler. Ankara: Gece Kitaplığı.
- KAYA, Doğan – KOZ, Sabri. (2000), Halk Hikâyeleri I. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
- SPIES, Otto. (1939). Zwei volkstümliche Liebesgeschichten aus dem Orient übersetzt und untersucht. Helsinki.
- TÜRKMEN, Fikret. (1995). Âşık Garip Hikâyesi İnceleme Metin. Ankara: Akçağ Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Haziran 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 1 Sayı: 13 |
