Öz
Batı
tesirindeki edebiyatımızın önemli kalemlerinden biri olarak kabul edilen Ahmet
Mithat, aynı zamanda edebiyatımızın en renkli simalarındandır. Roman ve
hikâyelerinin yanı sıra gazeteciliğin kurumsallaşması hususunda da Türk basın
tarihinde önemli bir rol üstlenmiş, siyasi ve kültürel birçok çalkantının
yaşandığı uzun yıllar boyunca Tercüman-ı
Hakikat’i devam ettirmeyi başarmıştır. Toplumun ihtiyacı olduğunu düşündüğü
her alanda kalem oynatan yazar, ilk mektep çocuklarının ihtiyaç duyacağı okuma
metinlerinden dinler tarihi alanına kadar birçok alanda çok sayıda ürün
vermiştir.
Gazeteciliği
mesaisinin merkezine yerleştiren Ahmet Mithat Efendi’nin bazı eserlerinin de
gazetede yayımlanan seri yazıların kitaplaştırılmasıyla oluştuğu bilinmektedir.
Bu eserlerinden biri de 1310/1894 senesinde yayımlanan İstibşar-Amerika’da Bir Neşr-i İslam Teşebbüsü adlı eserdir. Bu
eser, bir yönüyle yazarın diğer eserlerinden farklılık gösteren, bir diğer
yönüyle de birçok eserinin kesişme noktasında yer alan özellikler taşımaktadır.
Ahmet Mithat Efendi bu eserinde Amerika Birleşik Devletleri’nin Filipinler
konsolosu olarak görev yaparken ailesiyle birlikte İslamiyet’i kabul eden
Aleksandır Russel Webb’in hikâyesini anlatır. Verilen bilgilerin tamamı
Amerikan gazetelerinde çıkan haberlere dayanmakta ve bazı durumlarda Ahmet
Mithat’ın yorumları eşliğinde Webb’in Müslüman olduktan sonra yaşadıkları
Osmanlı okuyucusuna aktarılmaktadır.
Uzun yıllar boyunca günümüz alfabesine çevrilmeyen eser, tarafımızdan
günümüz harflerine aktarılarak Ahmet Mithat portresinin eksik kalan bir tarafı
daha tamamlanmış ve günümüz okuyucu ve araştırmacılarının hizmetine
sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Ahmet Mithat İstibşar A.R. Webb Amerika’da İslamiyet Batı ve İslam
Kaynakça
- Ahmet Mithat Efendi. (2012), Fazıl ve Feylozof Kızım Fatma Aliye’ye Mektuplar, Haz. Fatma Samime İnceoğlu, Zeynep Süslü Berktaş, Klasik Yayınları, İstanbul,
- Ahmet Mithat Efendi. (2013) Menfa, Haz. Handan İnci, Kapı Yayınları, İstanbul.
- Ahmet Mithat Efendi. (2013) Schopenhauer’in Hikmet-i Cedidesi, Haz. Erdoğan Erbay-Ali Utku, Çizgi Kitabevi, Konya.
- Ahmet Mithat Efendi. (2013) Voltaire, Haz. Erdoğan Erbay-Ali Utku, Çizgi Kitabevi, Konya.
- Ahmet Mithat Efendi. (2015) Avrupa’da Bir Cevelan, Haz. N. Arzu Pala, Dergâh Yayınları, İstanbul.
- Ahmet Mithat Efendi. (2018) İstibşar, Haz. Kudret Savaş, Çizgi Kitabevi, Konya.
- EKİNCİ, İlhan. (2005) “Doğu ile Batı Arasında Bir Aydın:Muhammed Alexander Russell Webb Efendi.” Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi (OTAM), Sayı 17.
- EMANET, Celal. (2013). “Muhammed Alexander Russell Webb ve Abd’deki İslam Misyonu.” Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, Cilt 13, Sayı 2.
- ERASLAN, Cezmi (1996). “Muhammed A. R. Webb'in Amerika'da İslam Propagandası ve Osmanlı Devleti'yle İlişkileri (1893-1896).” İlmi Araştırmalar Dergisi, sayı 2.
- Tanpınar, Ahmet Hamdi. (2006) 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, YKY, İstanbul.
- Ülken, Hilmi Ziya. ((1992) Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, Ülken Yayınları, İstanbul.
- F. Abdullah, Omer. “Muhammed Alexander Russell Webb: Osmanlının İlk New York Başkonsolosu.” Tercüme: İbrahim Özdemir, http://www.ilimdunyasi.com/dini-makale-ve-yazilar/istanbul-nasil-anlatilabilir-ki/?wap2, Erişim Tarihi 09.06.2018.
- Howe, Justine. “Alexander Russell Webb and Islam in America”, https://faith.galecia.com/essays/islam-heartland-alexander-russell-webb-0, Erişim Tarihi 09.06.2018.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Haziran 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 1 Sayı: 13 |
