BİR İḪTİLĀCNĀME HAKKINDA

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 14, 60 - 75, 27.09.2018

Levent Kurgun

Öz

Seğirname
ya da seğirmename adları ile anılan eserler, vücudun belli bir
bölgesinde bulunan kasların hafifçe oynamasından kişinin geleceğine dair
çeşitli hükümlerin verildiği metinlerdir. Arapça “iḫtilāc”
ile Farsça “nāme” kelimelerinden yapılan “iḫtilācnāme”
de bu tür eserlere ad olabilmektedir. Eski zamanlarda oldukça muteber
olduğu, örneklerinin çokluğundan anlaşılan bu tür eserlerin en eski örnekleri
Uygur metinlerinde karşımıza çıkmaktadır.

Başın tepesinden ayak parmaklarına
olacak biçimde sıralanan seğirmelerin ve bunların sebep olacağı durumların
manzum ve mensur olarak işlendiği seğirnameler üzerinde değerli çalışmalar
yapılmıştır. Bu yazıda, konu üzerine yapılan çalışmalara bir katkı sağlamak
amacı ile Vatikan Kütüphanesi’nde Borg. Turco 79 numarası ile kayda
alınmış mensur bir seğirname örneği ele alınmış, nüshanın transkripsiyonu ile
birlikte, genel hatlarıyla tanıtımı yapılmaya çalışılmıştır. 9 satır üzerinden
tertibi yapılan ve 25 sayfalık bir hacme sahip olan metin, 21’i gözle ilgili
olmak üzere, 138 seğirmeyi ihtiva etmektedir.

Anahtar Kelimeler

seğirme, seğirname, seğirmename, ihtilacname, falname, Vatikan

Kaynakça

• ÇULHA, Tülay. (2009). “Karayca Bir İnceleme: Sekirme Yoraları”. Dil Araştırmaları Dergisi, Bahar, S. 4, S. 37-55.
• DAŞDEMİR, Özkan. (2016). “İngiltere Kütüphanelerinde Kayıtlı Dört Seğirname Üzerine”, Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi C. 5, S. 11, S. 19-46.
• EROĞLU, Süleyman. (2017). “Seğir-Nāme -A Copy in Riccardiana Library, Florence-”, Uludağ University Faculty of Arts and Sciences Journal of Social Sciences, Vol. 18, Iss. 33; p. 671-695.
• ERSOYLU, Halil. (1985). “Seğir-Name”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı (Belleten),Ankara, s. 27–48.
• ERSOYLU, Halil. (1992). “Seğir-Name II”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı (Belleten), Ankara, s. 99-145.
• GÜNCEL TÜRKÇE SÖZLÜK (http://www.tdk.gov.tr E.T. 12.02.2018)
• MERT, Abdullah (2016). “Bir Seğir-name Nüshası”, Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, S. 7, s. 220-232.
• ÖZÇELİK, Sadettin. (1996). “Bir İhtilac-Name Üzerine”, Millî Folklor Türk Dünyası Folklor Dergisi, S. 31-32-Güz, S. 98-111.
• SERTKAYA, Ayşe Gül. (2011). “Bilinmeyen Bir Seğir-Nâme Yazması”, 38. Icanas. 10-15.09.2007. Ankara-Türkiye. Bildiriler: Dil Bilimi, Dil Bilgisi ve Dil Eğitimi, Ankara, 2011, s. 1533-1560.
• SÜER, Fatih Ramazan. (2011). “Bir Seğirname Örneği”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/4 Fall 2011, p.287-304.
• SÜMBÜLLÜ, Yusuf Ziya (2007). “Seğir-Nâme ve Segirmek Manaları Üzerine Bir İnceleme”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 32, S. 53-69.
• SÜMBÜLLÜ, Yusuf Ziya. (2010). Seğirname, Fenomen Yayınları, Erzurum.
• SÜMBÜLLÜ, Yusuf Ziya ve GÖZİTOK, Mehmet Akif (2013). “Gaybî Bir İlim Şubesi Olarak İhtilâç-Nâmeler ve Mevlânâ Sevâdî’nin Manzum İhtilâç-Nâmesi”, Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 3(6), 105-131.
• ŞAKAR, Sezer Özyaşamış (2010). “Bir Tür Fal Kitabı: İhtilac-nâme”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, 22, s. 213-228.
• YALAP, Hakan. (2017). “Yeni Bir İhtilâcnâme - Seğirnâme Nüshası”, Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 6(3), s.682-695;
• YASTI, Mehmet. (2015). “Yeni Bir Seğir-Nâme Yazması Üzerine”, Türkiyat Mecmuası, C. 25/Bahar, s.275-314.