KAZAK TÜRKÇESİNDE İNSANLAR İÇİN KULLANILAN YAŞA BAĞLI TERİMLER

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 14, 76 - 87, 27.09.2018

Dilek Kaplankıran

Öz

İnsanoğlu
canlı ve cansız varlıkları birbirinden ayırma amacıyla çeşitli yollara
başvurmakta ve bu yolları belirli bir sistem dâhilinde gerçekleştirmektedir. Ad
verme, adlandırma ve terimler dilin özgünlüğünü ve zenginliğini ortaya koyarken
bir toplumun kültürü hakkında da insanlara önemli ipuçları vermektedir. Ad
verme, adlandırma ve terim yapma konusunda önemli mesafeler kat eden ve zengin
söz varlığına sahip olan Kazak Türkçesinde, belirli bir yaşı ya da belirli yaş
dönemlerini temsil eden bazı kelimelerin yer aldığı dikkati çekmiş ve bu
kelimelerin tespiti yapılmıştır. Farklı kaynaklardan tespiti yapılan bu
terimler ele alınarak çeşitli başlıklar altında bir sınıflandırma çalışması
hazırlanmış ve terimlerin kapsadığı anlamlara bu çalışmada yer verilmiştir.

Yapılan
sınıflandırmada: bebeklik, çocukluk, gençlik, orta yaş ve ihtiyarlık dönemleri
için kullanılan terimler; akran olma durumuna göre kullanılan terimler; kişinin
yaşının diğerine göre büyük ya da küçük olduğunu belirten terimler; kişinin ilk
ya da son doğan evlât olduğunu belirten terimler olmak üzere çeşitli başlıklar
yer almıştır. Bu başlıkların altında konuyla ilgili sıralanan söz varlığı,
anlam açıklamalarıyla birlikte gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kazak Türkçesi, yaş aralıkları, yaşa bağlı terimler, adlandırma, terimler

Kaynakça

• BİRAY, N. (2009). “On iki Hayvanlı Türk Takvimi- Zamana ve İnsana Hükmetmek.” Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Hüseyin Ayan Özel Sayısı, 671-683.
• JANUZAKOV, T. (1999). Kazak Tilinin Sözdigi. Almatı: Dayk-Press baspası.
• KAPLANKIRAN, D. (2017). “Kazak Türkçesinde Kullanılan Akrabalık ve Yakınlık Terimleri.” Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim dergisi (TEKE). S. 6/2. s. 847-864.
• KAPLANKIRAN, D., KAPLANKIRAN, İ. (2017). “Kazak Türkçesinde Geçen Kuş Adları ve Onların Sistematiği Üzerine.” Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Tahsin Aktaş Armağanı) Volume 12/5 s.217-250.
• KARAMAN, M. (2014). “Kazak Dilinde Terim Yapma Prensipleri Üzerine.” İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, C:3, S:4, s. 696-717.
• KOÇ, K., BAYNİYAZOV, A., BAŞKAPAN, V. (2003). Kazak Türkçesi Türkiye Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Akçağ.
• KURALULI, A. (1997). Kazak Dastürli Madeniyetinin Entsiklopediyalık Sözdigi. Almatı: Sözdik- Slovar Baspası.
• PİLAV, S. (2008). “Terim Sorunu ve Eğitim Öğretimde Terimlerin Yeri ve Önemi.” Kastamonu Eğitim Dergisi. C:16. No:1 Mart. s.267-276.
• SMAGULOV, A. (2013). Kazak Esimderi Entsiklopedialık Anıktamalık.Almatı: Atamura.
• ZÜLFİKAR, H. (1991). Terim Yapma Sorumları ve Terim Yapma Yolları, TDK yay., Ankara.