MODERNİST BİR ROMAN OLARAK HİÇBİRYER

Yıl 2018, Cilt 1, Sayı 15, 180 - 208, 27.12.2018

Yaşar ŞİMŞEK

Öz

Sosyolog kimliğiyle tanınan Fatma Barbarosoğlu modern Türk edebiyatında öykü ve romanlarıyla öne çıkan bir isimdir. Yazarın zengin içeriğe ve anlam dünyasına sahip edebî ürünleri farklı kuramlar ve okumalar üzerinden değerlendirilebilecek niteliktedir. Barbarosoğlu’nun roman türünde ilk kalem denemesi Hiçbiryer, çok sesli bir eser hüviyeti taşımakta ve çoğul okumalar yapılabilecek özellikler içermektedir. Eser, geleneksel/yansıtmacı romanın bazı niteliklerini taşımasına karşın modernist roman çizgisinde de değerlendirilebilir. Roman işlenen konu, çoklu bakış açısı, aktarım çeşitliliği, kişilerin konumlandırılması, anlam zenginliği ve anlatım teknikleri açısından modernist romana daha yakındır. Çalışmada Fatma Barbarosoğlu’nun Hiçbiryer romanı, modernist romanın ölçütleri bağlamında ele alınacaktır. Yazıda öncelikle modernist roman kavramı üzerinde durularak Barbarosoğlu’nun modernist romana eğilimi değerlendirilecektir. Ardından olay örgüsü, kişiler, mekân, zaman, tema, dil ve üslup, anlatım teknikleri gibi başlıklar altında eserin modernist romanla ilgisi açıklanmaya çalışılacaktır. Hiçbiryer romanında, yazarın geleneksel roman anlayışının dışına çıkarak modernist romana özgü unsurlardan ve tekniklerden yararlandığı görülmektedir. Anlatımda gerçekliğin modernist romana özgü kurgulanarak işlendiği, kişilerin savruluşunun yansıtıldığı eser, özellikle geleneksel-modern yaşam karşıtlığını irdelemesi ve bireyin psikolojik hâllerini ele alması açısından modernist romana yatkınlık göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Fatma Barbarosoğlu, Hiçbiryer, Türk romanı, modernizm, modernist roman

Kaynakça

• AYTAÇ, Gürsel (2012). Çağdaş Türk Romanı Üzerine İncelemeler, İstanbul: Doğu BatıYayınları.
• BALCI, Mustafa (2010). “Hiçbiryer Romanında Dil, Üslup ve Anlatım Özellikleri”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, S. 58 (1), s. 165-182.
• BARBAROSOĞLU, Fatma (2008). Hiçbiryer, İstanbul: Timaş Yayınları.
• BARBAROSOĞLU, Fatma (2010). Sözüm Söz, (Haz. Asım Öz), İstanbul: Profil Yayınları.
• BUTOR, Michel (1991). Roman Üzerine Denemeler, (Çev. Mehmet Rifat -Sema Rifat), İstanbul: Düzlem Yayınları.
• ÇETİN, Nurullah (2003). Roman Çözümleme Yöntemi, Ankara: Öncü Basımevi.
• ECEVİT, Yıldız (2001). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
• EVAT, Yılmaz (2015). Fatma Karabıyık Barbarosoğlu’nun Hayatı ve Edebî Eserleri Üzerine Bir İnceleme, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• GÜMÜŞ, Semih (2010). Modernizm ve Postmodernizm: Edebiyatın Dünü ve Yarını: Eleştiri, İstanbul: Can Yayınları.
• GÜNDÜZ, Osman (2009). “Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı”, (Ed. Ramazan Korkmaz vd.), Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı 1839–2000 içinde, Ankara: Grafiker Yayınları, s. 399-538.
• HAWTHORN, Jeremy (2014). Roman Analizi, (Çev. Ufuk Köse, Özge Gümüş, Özcan Bayrak), İstanbul: Kesit Yayınları.
• IŞIK, İhsan (2004). Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi, C. 2, Ankara: Elvan Yayınları.
• KACIROĞLU, Murat (2018). “Sanatta Modernizm Ve Modernist Şiir Üzerine Bir Deneme”, ETÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.3, S.5, s. 1-24.
• KANTARCIOĞLU, Sevim (2004). Türk ve Dünya Romanlarında Modernizm, Ankara: Akçağ Yayınları.
• KIRAN (EZİLER), Ayşe - KIRAN, Zeynel (2011). Yazınsal Okuma Süreçleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• KURT, Mustafa (2009). “Geleneksel İle Modern Arasında: ‘Fahim Bey ve Biz’”, Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi, S. 5, s. 457-467.
• LEKESİZ, Ömer (2004). “‘Hiçbiryer’ Eşittir Hiçbir Şey”, Hece, S. 87, s. 92-98.
• LEKESİZ, Ömer (2006). “Gün Akşamsızdır”, Kuramdan Yoruma Öykü Yazıları içinde, İstanbul: Selis Kitaplar, s. 188-198.
• MORAN, Berna (1999). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1, İstanbul: İletişim Yayınları.
• OKUMUŞ, Yasemin (2016). “Fatma Barbarosoğlu Hayatı, Sanatı ve Eserleri”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• PARLA, Jale (2000). Don Kişot’tan Bugüne Roman, İstanbul: İletişim Yayınları.
• SAZYEK, Hakan (2013). Roman Terimleri Sözlüğü, Ankara: Hece Yayınları.
• STEVİCK, Philip (2010). Roman Teorisi, (Çev. Sevim Kantarcıoğlu), Ankara: Akçağ Yayınları.
• UÇ, Himmet (2006). Ansiklopedik Roman Eleştiri Terimleri, Ankara: Bizim Büro Basımevi.
• TAŞTAN, Zeki (2004). “Fatma Karabıyık Barbarosoğlu’nun Hiçbiryer Romanında Bakış Açısı ve Anlatıcı”, Arayışlar, S. 11, s. 59-68.
• TEKİN, Mehmet (2011). Roman Sanatı, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• TOSUN, Necip (2015). Günümüz Öyküsü, İstanbul: Dedalus Yayınları.
• TURAN, Yusuf Ziyaettin (2016). “Modernist Roman Olarak As I Lay Dyıng& Sessiz Ev”, Humanitas, S. 4(8), s. 353-366.
• YÜREK, Hasan (2007). “Modernist Romanda Zaman Anlayışı”, Türkbilig, S. 13, s. 182-190.
• YÜREK, Hasan (2008). “Türk Romanında Modernist Etkinin Boyutları”, GÜ Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 28 (1), s. 187-202.