ÖLÜM OLGUSU VE ÖLÜMÜN SOSYOLOJİK ETKİLERİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 15, 64 - 82, 27.12.2019

Cem Zafer

Öz

Din yapısı içinde de insan hayatında yerini bulan
ölüm kavramı ilahi olarak adlandırılan dinler için bir yok oluş veya son değil,
yeni bir hayata açılan bir geçiş evresi mahiyetindedir. Bu bağlamda İslam dini
incelendiğinde de gerek bu dinin kutsal kitabı olan Kur’an – ı Kerim’de ve
gerekse Hz. Muhammed’in sözlerinde ölümün varlığının ve farklı bir aleme açılan
bir kapı olduğunun sıkça işlendiğini görmek mümkündür. İnsan ve toplum yapısı
açısından her dönemde varlığı kabul edilen ölümün, içerik itibariyle olumsuz
bir durum olarak karşılansa da, toplumsal anlamda birlik, bütünlük sağlama gibi
işlevleri de olduğu görülmektedir. Özellikle ölen kişinin ardından yapılan
uygulamalarda görülen bu durum normal veya normal dışı ölümlerde de ortaya
çıkmakta ve toplumsal dayanışmanın sağlandığı bir yapı kazanmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Ölüm, İslam’da Ölüm, Din ve Ölüm, Taziye, Yas Tutma

Kaynakça

• Ağırakça, A. (1992). Şamil İslam Ansiklopedisi. İstanbul: Şamil Yayınevi.
• Akalın, A. E. (2006). Ölümün ve Ölmenin Sosyolojisi Üzerine Kuramsal Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Akdoğan, A. (2004). Sosyal Değişme ve Din. İstanbul: Rağbet Yayınları
• Aydın, H. (1976). Muhasibinin Tasavvuf Felsefesi. Ankara: Pars Matbaacılık
• Aydın, M. (1983). Al-Gazali’s Idea of Death and His Classification of Men in the World to Come, Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi.
• Aydın, M. (1990), Din Felsefesi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Cüceloğlu, D. (1994). İnsan ve Davranışı. 5. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çileli, M. (1995), Ölüm, Ankara: İmge Kitabevi.
• Dilaveroğlu, M. E.(1965). Dürretü’l- Fâhire Fi Beyâni Ahkâmi’l-Cenaze ve Seferi’l-Ahire. (y. y): Nurettin Uygun Matbaası.
• Geçtan, E. (1994), Varoluş ve Psikiyatri, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hançerlioğlu, O. (2000). İslam İnançları Sözlüğü.3.Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hick, J. (1990). Değişen Ölüm Sosyolojisi, (Çeviren: Turan Koç), Kayseri: Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi.
• Hökelekli, H. (1991). Ölümle İlgili Tutumların Dini Davranışla İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Bursa: Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4(4).
• Hökelekli, H. (1991). Ölüm ve Ötesi Psikolojisi, Bursa: Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3(3).
• Hökelekli, H. (1993). Din Psikolojisi. Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
• İbn – i Sina, (1959), Ölüm Korkusundan Kurtuluş Risalesi, (Çev. M. Hazmi Tura), İstanbul.
• Karaca, F. (2000). Ölüm Psikolojisi, İstanbul: Beyan Yayınları.
• Karaca, F. (1997), Psikolojik Açıdan Ölüm ve Dinî İnanç İlişkisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karaman, H. (1996). İslam Dünyasında Mezarlıklar ve Defin Gelenekleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Koç, M. (2002). Ölüm psikolojisi–I. Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 8, 117-146.
• Koç, M. (2002). Ölüm psikolojisi–II. Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 9, 337-362.
• Köknel, Ö. (1998). Korkular, Takıntılar, Saplantılar. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Lehr, U. (1994), Yaşlanmanın Psikolojisi, (Psychologie des Alterns), (Çev. Neylan Eryar), İstanbul: Bilimsel ve Teknik Yayınları Çeviri Vakfı.
• Özcan, M. T. (1985). Ruhi Bunalımlar ve İslam Ruhiyatı. Ankara: Güven Matbaası.
• Seyyar, A. (2004). Davranış Bilimleri Terimleri, İstanbul.
• Şentürk, H. (1983).Ölüm Gerçeği ve Allah İnancı. İzmir: 9 Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi.
• Timuçin, A. (2002).Felsefe Sözlüğü (4. Baskı), İstanbul: Bulut Yayınları.
• Ulusoy, T. (1970).Din Psikolojisi. İstanbul: Hisar Yayınevi.
• Ünlü, S., (1993), Psikoloji, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Wach, J. (1990). Din Sosyolojisi. (Çeviren: Ünver Günay), Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
• Yakıt, İ. (1993). Batı Düşüncesi ve Mevlâna. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Yıldız, M. (2006). Ölüm Kaygısı ve Dindarlık. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları.