Evde Bakım Hizmeti Alan Engelli Bireye Sahip Ailelerin Bakım Verme Yüklerinin Belirlenmesi: Amasya Örneği

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 48 - 67, 28.06.2017

Yunus Emre Öztürk , Şener Şentürk , Yunus Macit

Öz

Bu araştırma Amasya ilinde evde bakım hizmetinden yararlanan ailelerin
bakım verme yüklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada sosyo-demografik
bilgileri içeren anketle birlikte, Bakım Verme Yükü Ölçeği kullanılmıştır. Ocak 2015
verilerine göre evde bakım hizmeti alan 163 aile ile anket formları doldurulmuştur.
SPSS 21 programında elde edilen verilerin analizleri yapılmıştır. Bakım hizmeti
veren bireylerin yaşlarına bakıldığında %44,2’sinin 41- 55, %30,1’inin de 56 yaş ve
üzerinde oldukları görülmektedir. Engelli bireylerin %61,3’ü kadın, %38,7’si erkek,
bakıcıların ise %84 kadın, %16 erkek olduğu saptanmıştır. Araştırmada yer alan
engelli bireylerden %28,8’i evli iken, %29,4’ü hiç evlenmemiştir. Bakıcıların medeni
durumlarına bakıldığında ise %90,2’lik kısmının evli olduğu bilgisine ulaşılmaktadır.
Bakım hizmetinden faydalanan engelli bireylerin %68,7’si okur-yazar değildir. Bakım
hizmeti veren bakıcıların %81,6 gibi büyük bir kısmının ev hanımı olduğu
görülmektedir. Araştırma sonucunda bakım hizmeti veren ailelerin bakım verme
yükü aritmetik ortalaması 27 puanla düşük çıkmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Evde Bakım, Amasya, Bakım Verme, Yük, Aile, Engelli

Determination of Care Capacities of the Families Having Person with Disabilities Who Receives Residential Care: Amasya Example

Öz

This research aimed to determine the caring burden of families who
benefit from home care services in Amasya. The Survey of Caregiver Burden was
used in the study with a questionnaire containing socio-demographic information.
Questionnaires were completed with 163 families receiving home care services
according to January 2015 data. Analyses of the data obtained in the SPSS 21
program were made. Given the age of caregivers, it is observed that 41-55% of the
44.2% and 30.1% of the individuals are over 56 years old. 61.3% of the handicapped
individuals were female, 38.7% were males, 84% were female and 16% were male.
While 28.8% of the disabled people in the survey were married, 29.4% never
married. When the marital status of caretakers is examined, 90.2% of the caretakers
are married. 68.7% of disabled people who use care services are not literate. It is
seen that 81.6% of the carers who provide care services are housewives. As a result
of the research, the care capacities of the families providing care services decreased
by 27 points in the arithmetic average. 

Anahtar Kelimeler

Home care, Amasya, care, Handling, family, disabled

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Aile Kültür ve Sanat Dergisi, 2015. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Yayınları, Nisan-Haziran sayı 10, Ankara.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, 2011. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü İş Gücü Piyasasının Engelliler Açısından Analizi, Ankara.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, 2012. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bakım Hizmeti Uygulama Rehberi, Ankara.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, 2014. Türkiye Aile Araştırması: Tespitler, Öneriler, Ankara.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, 2015 Faaliyet Raporu, Ankara.
• Aysan F, Özben Ş, 2007. Engelli Çocuğu Olan Anne Babaların Yaşam Kalitelerine İlişkin Değişkenlerin İncelenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 22:1-6, İzmir.
• Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli Ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Caykaytar A, 1998. Zihinsel Engellilere Özbakım ve Ev İçi Becerilerinin Öğretiminde Bir Aile Eğitimi Programının Etkililiği, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Çankaya S, 2013. Zihin Engellilere Özbakım ve Ev İçi Becerilerinin Öğretiminde Ailelere Yönelik Beceri Öğretimi Yazılımının Geliştirilmesi ve Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, 2008. Özürlüler Kanunu ve İlgili Mevzuat, 3. Baskı, Başbakanlık Özürlüler İdaresi Yayınları, Yayın No: 43, s. 174-216, Ankara.
• Ersoy M, 2014. Engellilik Ve Engelli Bireye Sahip Ailelerin Yaşadıkları Duygu durumları İle Karşılaştıkları Sorunlar, Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• EYHGM 2014. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü 2014 Yılı Faaliyet Raporu, Ankara.
• Fırat A. S, 2008. Belediyelerin Engellilere Dönük Sosyal Hizmet Projeleri, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, Cilt 19, Sayı 1, Nisan, Ankara.
• Aksel Ş, 2010. Kronik Hastalığı Olan Hastaların Öz Bakım Gücü Ve Evde Bakım Gereksinimlerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
• Bahar A, Bahar G, Savaş A S, Parlar S, 2009. Engelli Çocuklarının Annelerinin Depresyon ve Anksiyete Düzeyleri ile Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Belirlenmesi, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, Cilt 4 Sayı 11 97-112, Elâzığ.
• Cangür Ş, Civan G, Çoban S, Koç M, Karakoç H, Budak S, İpekçi E, Ankaralı H, 2013. Düzce İlinde Bedensel ve/veya Zihinsel Engelli Bireylere Sahip Ailelerin Toplumsal Yaşama Katılımlarının Karşılaştırılmalı Olarak Değerlendirilmesi, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi (3) 1-9, Düzce.
• Coşkun Y, Akkaş G, 2009. Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı Düzeyleri İle Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişki, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), Cilt 10, Sayı 1, (2009), (213-227), Kırşehir.
• Dölek Bilge Ö, 2011. Sosyal Hizmet Sempozyumu Bildiri Özetleri Kitabı, Hacettepe Üniversitesi İİBF Sosyal Hizmet Bölümü, Ankara.
• Erdoğan B, 2013. Evde Bakım Hizmeti Alan Özürlü Bireye Sahip Ailelerin Sosyo-Ekonomik Durumlarının İncelenerek, Umutsuzluk Ve Yaşam Doyum Düzeylerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya .
• Gündoğdu Y, 2014. Ağır Düzeyde Ortopedik Engelli Bireylere Evde Bakım Hizmeti Sunan Bakıcıların Sorunları ve Dini Değerlerinin Bakım Hizmeti Sunumundaki Katkısı, Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• İncekaya F, 2008. Demanslı Hastaya Bakım Verenlerin Bakım Yükünün İncelenmesi Çalışması, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• İnci F,H, Erdem M, 2007. Bakım Verme Yükü Ölçeği’nin Türkçe'ye Uyarlanması Geçerlilik Ve Güvenilirliği, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2008; 11: 4, Denizli.
• Karahan A Y, İslam S, 2013. Fiziksel Engelli Çocuk ve Yaşlı Hastalara Bakım Verme Yükü Üzerine Bir Karşılaştırma Çalışması, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Sayı Cilt 3 Ek sayı 1, İstanbul.
• Karataş Z, 2016. Manevi Değerler Boyutuyla Evde Bakım Hizmetleri. İstanbul: Açılım Kitap.
• Oğultürk N, 2012. Zihinsel Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin, Aile İşlevlerini Etkileyen Etmenler: Çankaya Belediyesinden Hizmet Alan Aileler Üzerinde bir Değerlendirme, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara.
• Sosyal Hizmet Sempozyumu Bildiri Özet Kitabı, 2011. Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü, Beytepe Ankara
• Sosyal Hizmet Terminolojisi Kitapçığı, (Mülga) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Müdürlüğü Yayınları, Ankara
• Tunç M, 2011. Zihinsel Engelli Çocuğa Sahip Annelerin Yaşam Kalitesini Etkileyen Etmenler: Yenimahalle İlçesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Zoellick B. R, Chan M, 2011. Dünya Sağlık Örgütü Dünya Engellilik Raporu Yönetici Özeti.
• http://www.eyh.gov.tr/tr/html/8455/12 Erişim Tarihi: 14.04.2014/14:45