İSTANBUL’DA ÇOCUK YETİŞTİRME YURTLARI VE ÇOCUK EVLERİ SİTESİNDE KALAN ÇOCUKLARIN BESLENME DURUMLARI VE YEMEK HİZMETLERİNDEN MEMNUNİYETLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2018, Cilt 2, Sayı 2, 215 - 231, 31.12.2018

Şule AKTAÇ Güleren SABUNCULAR Sermin GENÇ Büşra VURAL Fatma Esra GÜNEŞ

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı çocuk yetiştirme yurtlarında ve çocuk evleri sitesinde kalan çocukların beslenme durumlarını, yemek hizmetleri koşullarını ve yemek hizmetlerinden memnuniyetlerini saptamaktır. Yöntem: Çalışma İstanbul’daki 2 yetiştirme yurdu ve 1 çocuk evleri sitesinde kalan gönüllü 108’i erkek 84’ü kız, 192 çocukla gerçekleştirilmiştir. Anket formuyla demografik özellikleri, beslenme durumları ve yemek hizmeti memnuniyetlerine yönelik bilgiler edinilmiş ve vücut ağırlığı, boy uzunluğu, bel çevresi ile üst orta kol çevresi ölçülmüştür. Bulgular: Çocukların boy uzunluğu ortanca değeri erkeklerde ve kızlarda sırasıyla 168,5 cm ve 160,0 cm’dir. Vücut ağırlığı ortanca değeri ise her iki grupta da 57,9 kg’dır. Yaşa göre BKİ z-skoru erkeklerde 0.3 ve kızlarda 0.2, erkeklerin %85.2’si ve kızların %85.7’si WHO referanslarına göre normal aralıktadır. Et yemekleri, köfteler, kuru baklagiller, etli dolmalar, tavuk yemekleri, yoğurt, ayran ve süt tüketiminin erkeklerde, fast food yiyeceklerin tüketiminin ise kızlarda daha yüksek olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Memnuniyet durumları incelendiğinde; servis personeli (%91,1), yemekhane temizliği (%85,9), yemeklerin sıcaklığı (%85,4), yemekhanenin fiziksel koşulları (%83,8), yemek yeme süresinin yeterliliği (%82,3),  ve yemeklerin servis edilen miktarında (%[1]82,8) memnuniyetin yükseldiği görülmüştür. Yemeklerin lezzeti (%28,7), çeşitliliği (%33,3) ve iyi pişme durumunda (%24,0) ise memnuniyetin azaldığı belirlenmiştir. Sonuç: Bu çalışmanın diğer yetiştirme yurtları ve çocuk evleri sitelerini kapsayacak şekilde daha büyük örneklemde yapılması iyileştirmeye yönelik çözümler sunulabilmesinde fayda sağlayabilir.

---

Anahtar Kelimeler

Yetiştirme yurtları, Çocuk evleri sitesi, Sevgi evleri, Adölesan, Beslenme

Kaynakça

• Aboud F, Samuel M, Hadera A and Addus A. (1991). Intellectual, Social and Nutritional Status of Chıldren in An Ethıopıan Orphanage. Soc. Sci. Med; 33(2):1275-1280.
• Aysoydan E, ve Çakır N.(2011). Adölesanların Beslenme Alışkanlıkları, Fiziksel Aktivite Düzeyleri ve Vücut Kitle İndekslerinin Değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 53(4):264-270.Baysal A. Beslenme. (2014). Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
• Bulduk S. Yetiştirme Yurtlarında Kalan 12-18 Yaşlarında Adölesan Çağının Beslenme Durumları ve Bunun Sağlıkla İlişkisi. (1989). T.C. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara (Danışman: Prof. Dr. Bahtiyar Ünver).
• Chowdhury A, Wasiullah S, Haque Md, Muhammad F, Hasan Md, Ahmed K and Chowdhury M.(2017). Nutritional Status of Children Living in an Orphanage in Dhaka city, Bangladesh; 23(2):291-298.
• Eser K, Şahin K. T, Demireli O.(2000).Konya’da İki Yetiştirme Yurdunda Barınan Adölesanların Beslenme Durumları. Beslenme ve Diyet Dergisi, 29(2):2-33.
• Figan G, Alphan M.E ve Söylemez D.(2002). 14-18 Yaş Grubundaki Lise Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıklarının Saptanması ve Değerlendirilmesi. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 6(4):159-164.
• Grobbelaar H. H, Napier C. E, Oldewage-Theron W.(2013). Nutritional status and food intake data on children and adolescents in residential care facilities in Durban. S Afr J Clin Nutr; 26(1):29-36.
• Gümüş H, Bulduk S ve Akdevelioğlu Y.(2011).Yetiştirme Yurtlarında Kalan Adölesanların Beslenme ve Fiziksel Aktivite Durumlarının Vücut Kompozisyonları ile İlişkisinin Saptanması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1):786-808.
• Gökçearslan Çiftçi E.(2009).Türkiye'de ve Dünyada Korunmaya İhtiyacı Olan Çocuklara Yönelik Hizmetlerin Tarihsel Gelişimi. Aile ve Toplum Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi, 5(19):53-67.
• Köksal G, Gökmen H.(2015).Çocuk Hastalıklarında Beslenme Tedavisi. Ankara, Hatiboğlu Yayınevi.
• Onis M.D, Lobstein T.(2010). Defining obesity risk status in the general childhood population: Which cut-offs should we use?. International Journal of Pediatric Obesity; 5: 458–460.
• Özmen D, Çetinkaya AÇ, Ergin D, Şen N, Dündar Erbay P.(2007). Lise Öğrencilerinin Yeme Alışkanlıkları ve Beden Ağırlığını Denetleme Davranışları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni; 6(2):98-105.
• Pekcan G.(2008). Beslenme Durumunun Saptanması. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi. Ankara, Sağlık Bakanlığı Yayın 726.
• Panpanich R, Brabın B, Gonanı A, Graham S.( (1999). Are orphans at increased risk of malnutrition in Malawi?, Annals of Tropical Paediatrics, 19, 279-285.
• Sabbağ Ç, Sürücüoğlu MS.(2011). İlköğretim Öğrencilerine Verilen Beslenme Eğitiminin Beslenme Tutum ve Davranışlarına Etkisinin Değerlendirilmesi. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 6(3):1-13.
• Sadik A.(2010). Orphanage Children in Grana: Are Their Dietary Needs Met?. Pakistan Journal of Nutrition, 9(9):844-852.
• Shukla B, Shukla D.( 2011). Study to Assess Physical Health Status of Children at Selected Orphanage in Salem, Chennai-India. International Research Journal,1(2):2-8.
• T.C. Resmi Gazete. Yetiştirme Yurtlarının Kuruluş ve İşleyişine İlişkin Yönetmelik. 13 Kasım 1995. Sayı:22462, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• Türkiye’de Okul Çağı (6-10 Yaş Grubu) Çocuklarında Büyümenin İzlenmesi (TOÇBİ) Projesi Araştırma Raporu. (2011). Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı Yayın No:834, Ankara.
• Vançelik S, Önal Gürsel S, Güraaksın A, Beyhun E.(2007). Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Bilgi ve Alışkanlıkları İle İlişkili Faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(4):242-248.
• Yolcuoğlu İG.(2009).Türkiye'de Çocuk Koruma Sisteminin Genel Olarak Değerlendirilmesi. Aile ve Toplum Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi, 5(18):43-59.
• Zimmerman B.(2005).Orphan living situations in Malawi: A comparison of orphanages and foster homes. Review of Policy Research, 22(6), 881-917.