TÜRKİYE AİLE YAPISINDA EVLAT EDİNME ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 19 - 31, 30.06.2021

Resul Duran

Öz

İnsan doğası gereği doğmakta, büyümekte ve ölmektedir. Geçmişte de günümüzde de birçok çocuk annesiz, babasız ve hem annesiz hem de babasız kalabilmektedir. Bu çocukların sağlıklı barınma ve diğer ihtiyaçlarının karşılanması gerekmektedir. Osmanlı Devleti ve Türkiye’nin aile yapısında çocuk önemli bir yer tutmaktadır. İşte tam bu durumda aile, toplum ve devlete önemli görevler düşmektedir. Kimsesiz ve korunmaya muhtaç çocuklar kurum bakımına alınmakta, uygun koruyucu aileye teslim edilmekte veya evlatlık olarak verilmektedir. Evlat edinme, çocuğun tüm ebeveynlik sorumluluklarını üstlenen yetişkin bir birey veya bireylerin yanına yerleştirilmesine denilmektedir. Bu çalışma, Osmanlı’dan günümüze evlatlık sisteminin değişim dönüşümünü ve günümüzdeki güncel halini ortaya koyan bir şekilde ele alınmıştır. Bu çalışmada amaç, Türkiye aile yapısında evlatlık sisteminin tarihiyle birlikte değişimini incelemek, günümüzde evlat edinen ailelerin özelliklerini incelemek, kurum bakımında ve aile yanında olan çocukların farklarını ortaya çıkarmak, evlatlık müessesesini ve koruyucu aile sisteminin ilişkisini irdelemektir.

Anahtar Kelimeler

Aile, evlatlık sistemi, korunmaya muhtaç çocuk

ADOPTION OF FAMILY STRUCTURE ON AN ASSESSMENT OF TURKEY

Öz

Human nature is born, grows and dies. In the past and today, many children can be left without a mother, father and both mother and father. Healthy shelter and other needs of these children must be met. children Ottoman Empire and Turkey has an important place in the family structure. In this very situation, important duties fall on the family, society and the state. Orphans and children in need of protection are taken into institutional care, delivered to the appropriate foster family or given up for adoption. Adoption is the placement of a child with an adult or individuals who assume all parental responsibilities. This study has been handled in a way that reveals the transformation of the adoption system from the Ottoman era to the present and its current state. The aim of this study was to investigate the changes in the history of Turkey in family structure adopted system, examine the properties of adoptive families nowadays, institutional care and expose children to realize within a host family, to examine the relationship between adoptive institutions and foster care system.

Anahtar Kelimeler

Family, adoption system, child in need of protection

Kaynakça

• Acar, H.İ. (2006). İslam Hukuku Açısından Evlat Edinme ve Hz. Peygamber'in Zeynep'le Evliliği. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi. 7(99-110).
• Adams, R. Dominelli, L. ve Payne, M. (2015). Sosyal Hizmet Temel Alanlar ve Eleştirel Tartışmalar. (Çev. Ed. T. Tuncay). Ankara: Nika Yayınevi. (Orijinal Yayın Tarihi 2009).
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2014). Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetlerinin Değerlendirilmesi Projesi Araştırma Sonuç Raporu Aralık 2014. (ISBN: 978-605-89604-4-2). Ankara.
• Aydın, M. (Ed.). (2014). Aile Sosyolojisi Yazıları. İstanbul: Açılım Kitap.
• Bay, A. (2014). Osmanlı Toplumunda Evlatlıklar ve Hukukî Durumları. M. Köçer ve Y. Haykır (2nd ed.). Tarih İsmail Yıldırım Armağanı (149-163 ss.). Turkish Studies, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic.
• Baysal, A. E. (2017). Koruyucu Aile Uygulamaları ve Sonuçları: İstanbul Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul
• Canatan, K. ve Yıldırım, E. (2019). Aile Sosyolojisi. (8. Baskı). İstanbul: Açılım Kitap.
• Dikmeer, İ.A., Erol, N. ve Gençöz, T. (2014). Evlat Edinilmiş ve Biyolojik Ebeveyniyle Yaşayan Çocukların Davranışsal ve Duygusal Sorunları ve Bağlanma Düzeyleri ile Anne Babalarının Çocuk Yetiştirme Stillerinin Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi. 25(1-10).
• Filiz, K. (2017). Türk Hukukunda Evlat Edinme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gökçe, H. (2017). Bir Sosyal Politika Olarak Evlât Edindirmenin Toplumsal Direnç Kaynakları. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi. I/1. 19-38.
• Gökkaya, V.B. (2014). Ailelerin, Koruyucu Aile Olma Nedenleri (Sivas İli Örneği). International Journal of Human Sciences. 11/1. 603-620.
• Gürçay, S.S. (1993). Çocuk Yuvasında ve Ailesinin Yanında Kalan 9-10-11 Yaş Çocuklarının Öz-Saygı Gelişimini Etkileyen Bazı Faktörler. Aile ve Toplum. 3/1. 58-66.
• İnce, Z. Kasapoğlu, A. ve Sezek, S. (2014). Korunmaya Muhtaç Kimsesiz Çocukların Devam Ettikleri Okulların Yöneticilerinin Bu Çocukların Sorunlarına ve Sorunların Çözümlerine Yönelik Mesleki Donanımları. Eğitim Bilimleri Dergisi. 39(97-119).
• Karatay, A. (2007). Cumhuriyet Dönemi Korunmaya Muhtaç Çocuklara İlişkin Politikanın Oluşumu. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul
• Kılıç, K.M. (2019). Evlat Edinilen Çocuklarda Bağlanma. Mediterranean Journal of Humanities. IX/1. 223-240.
• Nazik, M.H. (1988). Çocuksuz Ailelerin Evlat Edinme ve Koruyucu Aile Hakkındaki Görüşleri. (Yayımlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Özbay, F. (1999). Turkısh Female Chıld Labor In Domestıc Work: Past And Present. Erişim Adresi http://www.artsrn.ualberta.ca/amcdouga/Hist494_2014/readings/TURKISH%20FEMALE%20CHILD%20LABOR%20IN%20DOMESTIC%20WORK.pdf
• Özbay, F. (1999). Türkiye’de Evlatlık Kurumu: Köle Mi, Evlat Mı? Erişim Adresi https://www.researchgate.net/publication/256643819
• Özbay, F. (2012). Evlerde Ev Kızları – Cariyeler, Evlatlıklar, Gelinler. A. Durakbaşa (Ed.). L. Davidoff -Feminist Tarih yazımında Sınıf ve Cinsiyet içinde (1-19. ss.). (3. Baskı). İletişim. İstanbul.
• Sağlam, O. (2006). İslam Hukuku Açısından Evlat Edinme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Şentürk, Ü. (2019). Aile Sosyolojisi’ne Bir Katkı. Bursa: Dora Yayınevi.
• Tezel Z. Demirel, B. ve Kaya, Z.Ş. (2018). Ailelerin Koruyucu Aile Olmaya Karar Vermelerinde Etkili Olan Etmenler ile Koruyucu Aile Olmanın Anlam ve Önemi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi. 19/43. 15-36.
• Turan, A. (2016). 1815 Numaralı Trabzon Şer‘iye Sicili’ndeki Üç Kayıt Işığında Osmanlı Hukukunda Evlatlık Ve Koruyucu Ailelik Üzerine Bir İnceleme. F. Gedikli (Ed.). II. Türk Hukuku Tarihi Kongresi Bildirileri. (87-114. ss.). İstanbul.
• Üstüner, S. Erol, N. ve Şimşek, Z. (2005). Koruyucu Aile Bakımı Altındaki Çocukların Davranış ve Duygusal Sorunları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 12/3. 130-140.
• Walsh, F. (Ed.). (2017). Normal Aile Süreçleri Büyüyen Çeşitlilik ve Karmaşıklık. (Çev. Ed. M. Kaya). (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Webb, N. B. (2017). Çocuklarla Sosyal Hizmet Uygulaması. (Çev. Ed. E. Erbay). Ankara: Nika Yayınevi. (Orijinal Yayın Tarihi, 2011)
• Yazıcı, E. (2014). Türkiye’de Çocuk Koruma Sistemi ve Koruyucu Aile Bakım Yönteminde Yeni Yaklaşımlar. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 4/2, 247-270.
• Yazıcı, E. (2019). Çocuk Koruma ve Sosyal Hizmet. Ankara: Nika Yayınevi.
• Yılmaz K. (2013). Bireylerin Evlat Edinme ve Evlat Edinme Hizmetine Karşı Bilgi ve Tutumları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yalova
• Yılmaztürk, G. (1991). İnfertil Ailelerin Evlat Edinme ve Koruyucu Olma Konularındaki Bilgi ve Tutumları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Zastrow, C. (2018). Sosyal Hizmete Giriş. (Çev. Ed. D.B. Çiftçi). (5. Baskı). Ankara: Nika Yayınevi. (Orijinal Yayın Tarihi 2010)
• Zencirkıran, M. (2013). Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı. (4. Baskı). Bursa: Dora Yayınları.