Yem Bezelyesi (Pisum sativum ssp. arvense L.) Genotiplerine Ait Tohumların Bazı Fiziksel ve Fizyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2021, , 362 - 366, 31.10.2021

Zeynep Dumanoğlu , Erdal Çaçan , Kağan Kökten

https://doi.org/10.19159/tutad.1010297

Öz

Bu araştırma, yem bezelyesi (Pisum sativum ssp. arvense L.) genotiplerine ait tohumların fiziksel ve fizyolojik özelliklerinin belirlenmesi ve genotiplerin bu özellikler açısından karşılaştırılması amacıyla 2019-2020 yıllarında Bingöl Üniversitesi Ziraat Fakültesi laboratuvarlarında yürütülmüştür. Materyal olarak, yem bezelyesinin Creakerjack, Kristal, Özkaynak, Servet, Taşkent ve TTAE-YB2010 genotiplerine ait tohumlar kullanılmıştır. Bu tohumlara ait fiziksel özelliklerden uzunluk, genişlik, yüzey alanı, ortalama aritmetik çap ve bin tane ağırlığı; fizyolojik özelliklerden ise çimlenme oranı, çimlenme zamanı ve ortalama sürgün uzunluğu ele alınmıştır. Araştırmada yem bezelyesi tohumlarının ortalama 6.730 mm uzunluk, 6.118 mm genişlik, 34.117 mm2 yüzey alanı, 6.424 mm aritmetik çap ve 191.96 g bin tane ağırlığına sahip olduğu belirlenmiştir. Yem bezelyesi tohumlarının ortalama 1.335 gün içerisinde çimlendikleri, çimlenme oranının ortalama % 99.5 olduğu ve ortalama sürgün uzunluğunun da 4.775 cm olduğu saptanmıştır. Araştırma neticesinde fiziksel özellikler açısından Kristal, fizyolojik özellikler açısından ise Özkaynak çeşidinin iyi sonuçlar verdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Pisum sativum ssp. arvense L., yem bitkisi, tohum boyutları, tohum özellikleri, fizyolojik özellikler

A Research on the Determination of Some Physical and Physiological Characteristics of Seeds of Forage Pea (Pisum sativum ssp. arvense L.) Genotypes

Öz

This research was carried out to determine the physical and physiological characteristics of the seeds of the forage pea (Pisum sativum ssp. arvense L.) genotypes, and to compare the genotypes in terms of these characteristics in the laboratories of the Faculty of Agriculture of Bingöl University in 2019-2020. As a material, seeds belonging to Creakerjack, Kristal, Özkaynak, Servet, Taşkent, and TTAE-YB2010 genotypes of forage peas were used. Length, width, surface area, average arithmetic diameter, and thousand-grain weight from physical properties of these seeds, germination rate, germination time, and average shoot length from physiological properties were taken into consideration. In the study, it was determined that forage pea seeds had an average length of 6.730 mm, a width of 6.118 mm, a surface area of 34.117 mm2, an arithmetic diameter of 6.424 mm, and a thousand-grain weight of 191.96 g. It was determined that forage pea seeds germinated in an average of 1,335 days, the average germination rate was 99.5% and the average shoot length was 4.775 cm. As a result of the research, it was determined that the Kristal variety gave good results in terms of physical properties and the Özkaynak variety in terms of physiological properties.

Anahtar Kelimeler

Pisum sativum ssp. arvense L., forage crops, seed size, seed characteristics, physiological properties

Kaynakça

• Acikbas, S., Ozyazici, M.A., Bektas, H., 2021. The effect of salinity on root architecture in forage pea (Pisum sativum ssp. arvense L.). Legume Research, 44(4): 407-412.
• Açıkbaş, S., Özyazıcı, M.A., 2021. Silisyum tohum ön uygulamasının tuz stresine maruz bırakılan yem bezelyesi [Pisum sativum ssp arvense (L.) Poir]’nin çimlenme gelişimine etkisi. Middle East International Conference on Contemporary Scientific Studies-V, 27-28 March, Ankara, Vol. III, pp. 148-158.
• Alayunt, F.N., 2000. Biyolojik Malzeme Bilgisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım Makineleri Bölümü Ders Kitabı, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 541, Bornova-İzmir.
• Anonymous, 2007. Seed Germination Testing Rules. International Seed Testing Association (ISTA).
• Anonymous, 2013. IBM SPSS Statistics for Windows, Version 22.0. Armonk, NY: IBM Corp.
• Avcıoğlu, R., Geren, H., 1997. Yem Bitkileri. Hasat Yayıncılık, İstanbul.
• Avcıoğlu, R., Hatipoğlu, R., Karadağ, Y., 2009. Yem Bitkileri: Baklagil Yem Bitkileri. Cilt II, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, İzmir.
• Çaçan, E., Kökten, K., Bakoğlu, A., Kaplan, M., Bozkurt, A., 2019. Bazı yem bezelyesi hat ve çeşitlerinin (Pisum arvense L.) ot verimi ve kalitesi açısından değerlendirilmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 23(3): 254-262.
• Çaçan, E., Özbay, N., Kökten, K., 2016. Bazı yem bezelyesi hat ve çeşitlerinin farklı sıcaklıklarda çimlenme ve çıkış performanslarının belirlenmesi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(Özel sayı): 62-68.
• Dumanoğlu, Z., 2021. A study on determination of some physical and physiological properties seeds of seeds of two different jute varieties (Corchorus capsularis L. and Corchorus olitorius L.). ISPEC Journal of Agricultural Sciences, 5(2): 456-462.
• Dumanoğlu, Z., Çaçan, E., Kökten K., 2021. Korunga (Onobrychis viciifolia Scop.) genotiplerine ait tohumların fiziksel özelliklerinin belirlenmesi. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 6(1): 18-24.
• Dumanoğlu, Z., Ekren, S., 2021. A research on determination of some physical and physiological properties of tobacco seeds (Nicotiana tabacum L.) from different harvest years. 3rd International Conference on Food, Agriculture and Veterinary, 19-20 June, İzmir, pp. 1260-1266.
• Dumanoğlu, Z., Geren, H., 2020. An investigation on determination of seed characteristics of some gluten-free crops (Amarantus mantegazzianus, Chenopodium quinoa Willd., Eragrostis tef [Zucc] Trotter, Salvia hispanica L.). Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 8(8): 1650-1655.
• Dumanoğlu, Z., Öztürk, G., 2021. A research on improving seed quality (pelleting) in true potato of 101(Nif) genotype. Fresenius Enviromental Bulletin, 30: 10983-10988.
• Kadıoğlu, S., Tan, M., 2018a. Erzurum şartlarında bazı yem bezelyesi hat ve çeşitlerinin tohum verimleri ile bazı özelliklerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(2): 143-149.
• Kadıoğlu, S., Tan, M., 2018b. Erzurum şartlarında farklı tarihlerde kışlık ekilen yem bezelyesi çeşitlerinin verim ve bazı özellikleri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 27(1): 25-32.
• Kara, M., 2012. Biyolojik Ürünlerin Fiziksel Özellikleri. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 242, Erzurum. Keskin, B., Temel, S., Eren, B., 2021. Farklı zamanlarda ekilen bazı yem bezelyesi (Pisum sativum ssp. arvense L.) çeşitlerinin tohum ve kesinin besin değerleri. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 7(1): 96-105.
• Kılınç, H.V., 2017. Giresun ilinde yetişen yerel bezelye (Pisum sativum L.) populasyonlarının morfolojik karekterizasyonunun belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
• Konuk, A., Tamkoç, A., 2018. Yem bezelyesinde kışlık ve yazlık ekimin bazı tarımsal özellikler üzerine etkisi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 7(1): 39-50.
• Manga, İ., Acar, Z., Ayan, İ., 2003. Baklagil Yembitkileri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı No: 7, (Genişletilmiş II. Baskı), Samsun.
• Mohsenin, N.N., 1970. Physical Properties of Plant and Animal Materials. Gordon and Breach Science Publishers, New York.
• Sayar, M.S., 2021. Yem bezelyesi tarımı ve GAP Pembesi yem bezelyesi çeşidinin önemli tarımsal özellikleri. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(1): 73-82.
• Seydoșoğlu, S., 2013. Diyarbakır ekolojik koşullarında bazı yem bezelyesi (Pisum sativum L.) genotiplerinin verim ve verim unsurları. Türk Doğa ve Fen Dergisi, 2(2): 21-27.
• Sürmen, M., Kara, E., Erdoğan, H., 2019. Farklı yem bezelyesi (Pisum sativum ssp. arvense L.) ve yaygın fiğ (Vicia sativa L.) çeşitlerinin Aydın ekolojisinde tohum verim özellikleri. International Congress on Agriculture and Forestry Research, 8-10 April, Marmaris/Turkey, p. 1318-1327.
• Temel, S., Yazıcı, E., 2021. Ağrı-Eleşkirt koşullarında yazlık olarak farklı zamanlarda ekilen yem bezelyesi çeşitlerinin ot verimi ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 7(2): 306-314.
• Timurağaoğlu, K.A., Genç, A., Altınok, S., 2004. Ankara koşullarında yem bezelyesi hatlarında yem ve tane verimleri. Tarım Bilimleri Dergisi, 19(4): 457-461.
• Uslu, Ö.S., Gedik, O., Alhumedi, M., Alminfi, K., 2021. Kuraklık stresinin bazı yem bezelyesi (Pisum sativum L.) çeşitlerinin çimlenme ve fide gelişimi üzerine etkisi. Uluslararası Anadolu Ziraat Mühendisliği Bilimleri Dergisi, 3(2): 28-36.
• Uzun, A., Gün, H., Açıkgöz, E., 2012. Farklı gelişme dönemlerinde biçilen bazı yem bezelyesi (Pisum sativum L.) çeşitlerinin ot, tohum ve ham protein verimlerinin belirlenmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(1): 27-38.
• Yağcıoğlu, A., 2015. Ürün İşleme. Ege Üniversitesi Yayınları, Ziraat Fakültesi Yayın No: 517, Genişletilmiş 2. Baskı, Bornova-İzmir.