Türk Ordusu Kurmaylık Eğitimi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 103 - 128, 30.10.2022

Barış Ateş

https://doi.org/10.52792/tws.1132474

Öz

Günümüz Türk Ordusunun tarihsel kökenleri çok eskiye dayansa da organizasyon yapısı ve subay yetiştirme modellerini anlamak için 19’uncu yüzyılın ilk dönemini yani Yeniçeri teşkilatının kaldırılmasından sonra meydana gelen gelişmeleri incelemek gerekir. 1834’de Harp Okulu ve 1848’de Harp Akademisinin kuruluşu ile birlikte sırasıyla Fransız, Alman ve Amerikan modellerine göre tasarlanan subay eğitim-öğretim modelinin anlaşılabilmesi için eğitim-öğretim ilkeleri göz önünde bulundurulmalıdır. Bu çalışma nitelikli bir subaylar grubu yetiştirmek için gereken akademik öğrenim-askeri eğitim dengesi ve birbiriyle bağlantılı müfredat oluşturulması, dönüşümlü görev, ileri seviye subay eğitimine yeterli sayıda subayı tefrik etmek ve ayrıca eğitim-öğretim metotlarını birer değişken olarak kabul ederek subay eğitim-öğretim modelini diğer ülkelerle karşılaştırmalı bir yöntemle analiz etmektedir. Dolayısıyla her değişimde ortaya çıkan yeni modelin yeterliliğini ölçmeyi hedeflemektedir. Başlangıçtan itibaren Fransız, Alman ve Amerikan modellerini tecrübe eden tek kuvvet olması ve sayısal büyüklüğü itibariyle Kara Kuvvetleri ve komuta kademesini oluşturması nedeniyle ağırlıklı olarak kurmay subay eğitim-öğretimi çalışmanın odağındadır. Çalışmada arşiv belgeleri, resmi askeri yayınlar, konuyla ilgili yerli ve yabancı kaynaklar ve subaylarla yapılan mülakatlardan faydalanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Ordusu, subay eğitim-öğretim sistemi, Harp Akademisi, kurmay subay, elitizm.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• US National Archives (US NA), RG 334/251A/21, JAMMAT Monthly Progress Report, Staff College Prerequisites and Curriculum, January 1951.
• US National Archives (US NA), RG 334/250/7, 353.03 (1952), Instructors at the Staff College, 24 Temmuz 1952.
• US National Archives (US NA), RG 334/MLR 263/ 167, Study of the School System in the Turkish Air Force by Col. Lawson S.Moseley, Jr, 1951
• AKBAŞ, Tamer, Benim Oğlum Paşa Olacak: Bir Generalin Anıları, Potkal Kitap Yayınları, İstanbul 2014.
• AKMEŞE, Handan N., The Birth of Modern Turkey: The Ottoman Military and the March to World War 1, I.B. Tauris, Londra 2005.
• ALTIPARMAK, Sırrı, “Colmar Freiherr von der Goltz Paşa’nın Biyografisi (sempozyum dışı bildiri)”, 20nci Yüzyıl Başına Kadar Türk Askeri Eğitiminin Tarihi Gelişimi Sempozyum Bildirileri, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul 13 Ekim 1983, s.53-61.
• ARIKAN, M.Baha, Komutanlığın Psikolojisi, Bozkurt Kütüphanesi, İstanbul 1941
• BARNETT, Correlli, “The Education of Military Elites”, Journal of Contemporary History, 2(3), 15-35, 1967.
• BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, YKY Yayınları, 18.Baskı, İstanbul 2012.
• BİRAND, Mehmet A., Emret Komutanım, Milliyet Yayınları, İstanbul 1986.
• BÖLÜGİRAY, Nevzat, Geçmişten Geleceğe, Tekin Yayınevi, İstanbul 2009.
• BROWN, James, “The Military and Society: The Turkish Case”, Middle Eastern Studies, Cilt 25, No. 3 (Temmuz 1989), s. 387-404.
• CLEMENTE, Steven E., For King and Kaiser! The Making of the Prussian Army Officer, 1860-1914, Greenwood Press, Westport 1992.
• CREVELD, Martin van, The Training of Officers, the Free Press, New York 1990.
• DEMETER, Karl, The German Officer Corps in Society and State 1650-1945, Weidenfeld and Nicolson, Londra 1965.
• ERICKSON, Edward J., Ottoman Army Effectiveness in World War I, A Comparative Study, Routledge, Oxford 2007.
• FREY, Frederick W, The Turkish Political Elite, The MIT Press, Massachusetts 1965.
• GAT, Azar, The Origins of Military Thought from the Enlightenment to Clausewitz, Clarendon Press, Oxford 1989.
• GÖRGÜLÜ, İsmet, On yıllık Harbin Kadrosu 1912-1922 (2nd bs.), Türk Tarih Kurumu, Ankara 2014.
• GÜVENTÜRK, Faruk, İyi Bir Komutan, Kurmay Subay ve Karargâh Subayı Nasıl Olmalıdır, OKAT Yayınevi, İstanbul 1966.
• HITTLE, James D., The Military Staff: its history and development, The Stackpole company, Harrisburg Pennsylvania 1961.
• HUNTINGTON, Samuel, The Soldier and the State: The Theory and Politics of Civil-Military Relations, Vintage Books, New York 1957.
• IISS, The Military Balance, Chapter Four: Europe, 112:1, 71-182, 2012.
• İSKORA, Muharrem Mazlum, Harp Akademileri Tarihçesi 1846-1965, Cilt 1, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1966.
• JAZET, Paul, Histoire de L'école Spéciale Militaire de Saint-Cyr Par un Ancien Saint-Cyrien, Librairie Ch. Delagrave, Paris 1886.
• JOHNSON-FREESE, Joan, “The Reform of Military Education: Twenty-Five Years Later”, Orbis, 56 (1), s.135-153, 2012.
• KARABEKİR, Kazım, Hayatım, Kronik Kitap, İstanbul 2019.
• KARATAMU, Selahattin, Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, 3.Cilt, 6.Kısım (1908-1920), 1.Kitap, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1971.
• KENNEDY, Gregory C., NEILSON, Keith, Military Education: Past, Present, and Future, Praeger, Londra 2002.
• KING, Anthony, The Transformation of Europe’s Armed Forces: From the Rhine to Afghanistan, Cambridge University Press, Cambridge 2011.
• KURTCEPHE, İsrafil ve BALCIOĞLU, Mustafa, Kara Harp Okulu Tarihi, KHO Matbaası, Ankara 1991.
• KÜÇÜK, Sami, Rumeli'den 27 Mayıs'a İhtilalin Kaderinin Belirleyen Köşk Harekatı, Mikado Yayınları, İstanbul 2008.
• LIBEL, Tamir, European Military Culture and Security Governance: Soldiers, Scholars and National Defence Universities (1st ed.), Routledge, Londra 2016.
• MASLAND, John.W & RADWAY, Laurence I., Soldiers and Scholars: Military Education and National Policy, Princeton University Press, Princeton 1957.
• MİLLOTAT, Christian O.E., German Army, Understanding The Prussian-German General Staff System, Strategic Studies Institute U.S. Army War College March 20, 1992.
• MOREAU, Odile, Reformlar Çağında Osmanlı İmparatorluğu: Askeri “Yeni Düzen”in İnsanları ve Fikirleri: 1826-1914, Çev. Işık Ergüden, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2010.
• MUKHERJEE, Anit, “Educating the Professional Military: Civil–Military Relations and Professional Military Education in India”, Armed Forces & Society, Cilt 44(3), 2018, 476-497.
• MUTH, Jörg, Command Culture: Officer Education in the US Army and the German Armed Forces, 1901-1940, and the consequences for World War II, University of North Texas Press, Texas 2011.
• ÖNAL, Sami, Tuğgeneral Ziya Yergök’ün Anıları: Harbiye’de Dersim’e 1890-1914, Remzi Kitabevi, İstanbul 2006.
• PARKIN, Russell, “Introduction: Protean War and the Dilemma of Professional Military Education”, Warfighting and Ethics, Selected Papers from the 2003 and 2004 Rowell Seminars, Land Warfare Studies Centre, Canberra, July 2005.
• SATANA, Nil S., “Transformation of the Turkish Military and the Path to Democracy”, Armed Forces & Society, 34, 357-388, 2008.
• SEYHAN, Dündar, Gölgedeki Adam, Hür Dağıtım, İstanbul 1966.
• ŞİVİLOĞLU, Murat, The Emergence of Public Opinion: State and Society in the Late Ottoman Empire, Cambridge 2018.
• TOKER, Hülya, Çanakkale Muharebelerine Katılan Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı Yayınları, Genelkurmay Basımevi, Ankara 2014.
• UYAR, Mesut, “Brothers in Arms: Turkish Officers in the Çanakkale (Dardanelles) Campaign”, Paper presented to the Conference Gallipoli in Retrospect 90 Years on, Onsekiz Mart University International Conference, Çanakkale, 21-23 April 2005.
• UYAR, Mesut, “Ottoman Arab Officers between Nationalism and Loyalty during the First World War”, War in History, 20(4), 2013.
• UYAR, Mesut, ERICKSON, Edward J., A Military History of the Ottomans: From Osman to Atatürk, ABC-CLIO, 2009.
• UYAR, Mesut ve VAROĞLU, A. Kadir, “In Search of Modernity and Rationality: The Evolution of Turkish Military Academy Curricula in a Historical Perspective”, Armed Forces & Society, 35, 180-202, 2008.
• WALLACH, Jehuda, Bir Askeri Yardımın Anatomisi, Türkiye’de Prusya-Alman Askeri Heyetleri:1835-1919, Çev. Fahri Çeliker, ATASE Yayınları, Gnkur Basımevi, Ankara 1985.
• WHITE, Charles H., The Enlightened Soldier: Scharnhorst and the Militärische Gesellschaft in Berlin, 1801-1805, Praeger, Londra 1989.
• WILKINSON, Spenser, The Brain of an Army: A Popular Account of the German General Staff, Second edition, Archibald Constable & Co, Westminster 1895.
• WINTON, Harold R., “The Creation and Sustainment of Advanced Warfighting Institutions”, Warfighting and Ethics, Selected Papers from the 2003 and 2004 Rowell Seminars, Land Warfare Studies Centre, Canberra, July 2005.
• WHITTON, Frederick E., Moltke, Constable and Company Ltd, Londra 1921.
• YALMAN, Aytaç, Zorlu Yılların Sessiz Tanığı-1: Vatana Adanmış Bir Hayat, Kastaş Yayınevi, İstanbul 2014.
• YEŞİL, Fatih, “Kara Kuvvetlerinde Avrupalı Danışmanlar”, Osmanlı Askeri Tarihi: 1792-1918, Ed. G.Yıldız, Timaş Yayınları, İstanbul 2017.
• YİRMİBEŞOĞLU, Sabri, Askeri ve Siyasi Anılarım 1928 - 1965 -1. Cilt, Kastaş Yayınevi, İstanbul 1999.
• YURDABAK, Turgut, Harp Akademileri'nin Tarihsel Zamandizini Kronolojisi 1848 1978, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul 1979.
• Resmi Gazete, Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığından: 18 Aralık 2005, Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği, madde 37, sayı:26027
• Resmî Gazete, Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 9 Nisan 2011, Sayı: 27900
• Türk İstiklal Harbi’ne Katılan Alay ve Tugay Komutanlarının Biyografileri Cilt I-2, Genelkurmay ATASE Yayınları, Ankara 2010.
• 2000’li Yıllarda Türk Harp Akademileri ve Kurmay Subay, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul 1992.
• Harb Akademileri Tarihçesi ve 1848-1970 Yılları Arasında Okutulan Dersler, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul 1969.