D. Mehmet Doğan’ın Kültürel Bağımsızlık Anlayışı ve Entelektüel Duruşu: TYB Yazıları Üzerine Bir Analiz

Yıl 2025, Sayı: 45, 36 - 55, 28.09.2025

Tuna Kuzucan

https://doi.org/10.64985/tybakademi.1710915

Öz

Bu çalışma, D. Mehmet Doğan’ın Türkiye Yazarlar Birliği’nde yayımlanmış yazıları üzerinden, onun kültürel bağımsızlık anlayışı ve entelektüel duruşunu analiz etmeyi amaçlamaktadır. Araştırmada, Doğan’ın 2010-2024 yılları arasında yayımlanmış makaleleri ve eserlerinden nitel içerik analizi yöntemiyle elde edilen veriler, kültürel çalışmalar kuramsal çerçevesi içinde değerlendirilmiştir. Bulgular, Doğan’ın kültürel bağımsızlığı, Batılılaşma eleştirileri, dil politikaları ve milli kimlik ekseninde ele aldığını ve bu doğrultuda kültür politikalarına yönelik eleştirel bir söylem geliştirdiğini ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, Doğan’ın entelektüel kimliğinin, resmi söylemlere karşı milli kültürü savunan, bağımsız ve eleştirel bir kamu entelektüeli profilini temsil ettiği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

D. Mehmet Doğan , Kültürel Bağımsızlık , Entelektüel Duruş , Batılılaşma Eleştirisi , Dil Politikaları , Kültürel Çalışmalar.

D. Mehmet Doğan’s Understanding of Cultural Independence and His Intellectual Stance: An Analysis of His TYB Writings

Öz

This study aims to analyze D. Mehmet Doğan's concept of cultural independence and intellectual stance through his writings published on the Turkish Writers Union's website. Utilizing qualitative content analysis, the research examined articles and works published by Doğan from 2010 to 2024 within the theoretical framework of cultural studies. Findings indicate that Doğan frames cultural independence through criticism of Westernization, language policies, and national identity, developing a critical discourse toward cultural policies. Consequently, it emphasizes that Doğan's intellectual identity exemplifies an independent and critical public intellectual who defends national culture against official discourses.

Anahtar Kelimeler

D. Mehmet Doğan , Cultural Independence , Intellectual Stance , Criticism Of Westernization , Language Policies , Cultural Studies.

Kaynakça

• Ashcroft, B., Griffiths, G., & Tiffin, H. (2002). The Empire writes back: Theory and practice in post-colonial literatures (2nd ed.). Routledge.
• Benda, J. (1927). La Trahison des Clercs. Grasset.
• Berkes, N. (1964). The development of secularism in Turkey. McGill University Press.
• Doğan, D. M. (1975). Batılılaşma ihaneti. Yazar Yayınları.
• Doğan, D. M. (1984). Dil, kültür, yabancılaşma. Yazar Yayınları.
• Doğan, D. M. (2009). Mağlubiyet ideolojisinin sonu. Yazar Yayınları.
• Doğan, D. M. (2010). Kemalizm Türk’ün dini! Haksöz Haber. Erişim adresi: https://www.haksozhaber.net/kemalizm-turkun-dini-17918yy.htm (Erişim tarihi: 1 Temmuz 2025).
• Doğan, D. M. (2010). Türk kimliğinin coğrafyaları. Yazar Yayınları.
• Doğan, D. M. (2011). Dil, kültür, yabancılaşma (2. bs.). Yazar Yayınları.
• Doğan, D. M. (2014). Büyük Türkçe sözlük (25. bs.). Yazar Yayınları.
• Doğan, D. M. (2019). Kemalizm Türk’ün dinidir. Karar Gazetesi. Erişim adresi: https://www.karar.com/yazarlar/d-mehmet-dogan/kemalizm-turkun-dinidir-11890 (Erişim tarihi: 3 Temmuz 2025).
• Doğan, D. M. (2020). "Bağım" ne ki "bağımsızlık" ne olsun? Türkiye Yazarlar Birliği. Erişim adresi: https://www.tyb.org.tr/d-mehmet-dogan-bagim-ne-ki-bagimsizlik-ne-olsun-45204h.htm (Erişim tarihi: 5 Temmuz 2025).
• Doğan, D. M. (2022). D. Mehmet Doğan ile Türkçe üzerine söyleşi. Türkiye Yazarlar Birliği. Erişim adresi: https://www.tyb.org.tr/d-mehmet-dogan-ile-turkce-uzerine-53263h.htm (Erişim tarihi: 2 Temmuz 2025).
• Doğan, D. M. (2023). Türkçeyi gündeme almak. Türkiye Yazarlar Birliği. Erişim adresi: https://www.tyb.org.tr/turkceyi-gundeme-almak-22305yy.htm (Erişim tarihi: 8 Temmuz 2025).
• Fanon, F. (1963). The wretched of the earth. Grove Press.
• Gökalp, Z. (1918). Türkçülüğün esasları. Yeni Mecmua Matbaası.
• Gramsci, A. (1971). Selections from the prison notebooks (Q. Hoare & G. Nowell-Smith, Eds. & Trans.). International Publishers.
• Hall, S. (1996). Cultural identity and diaspora. İçinde P. Mongia (Ed.), Contemporary postcolonial theory: A reader (ss. 110–121). Arnold.
• Jacoby, R. (1987). The last intellectuals: American culture in the age of academe. Basic Books.
• Mardin, Ş. (1973). Center-periphery relations: A key to Turkish politics? Daedalus, 102(1), 169–190.
• Mardin, Ş. (1991). Türkiye'de toplum ve siyaset. İletişim Yayınları.
• Ngũgĩ wa Thiong’o. (1986). Decolonising the mind: The politics of language in African literature. James Currey.
• Said, E. W. (1994). Representations of the intellectual. Vintage Books.