D. Mehmet Doğan’s Struggle non-Westernization and the Foundation of the Writers Union of Turkey

Yıl 2025, Sayı: 45, 11 - 35, 28.09.2025

Rabia Nur Akmaz

https://doi.org/10.64985/tybakademi.1716662

Öz

With his attitude against Westernization, the thoughts of D. Mehmet Doğan, a pioneering Muslim
person, need to be researched and understood academically for the Turkish nation. Indeed, D.
Mehmet Doğan’s struggle against Westernization has set an example for the Turkish nation’s
struggle against different cultures and worldviews. For this purpose, it was necessary to analyze D.
Mehmet Doğan’s conceptual world within a theoretical framework. However, this also requires
an examination of the historical background of Westernization. The analysis of the theoretical
framework was important in terms of revealing D. Mehmet Doğan’s position on Westernization.
He draws attention to the importance and ways of remaining local and national in protecting
culture and identity.
At the same time, he pioneered the establishment of the Writers Union of Turkey, reminding that ideas should not only remain in ideas, but also be put into practice and provides the practical
framework. In this context, the article questions the possibility of modernization while remaining
faithful to local and national culture, without Westernization. At this point, based on D. Mehmet
Doğan’s ideas, it is possible to propose a course of action aimed at repairing the damage caused
by Westernization.

Anahtar Kelimeler

Writers Union of Turkey , D. Mehmet Doğan , Culture , Struggle , Westernization

D. Mehmet Doğan’ın Batılılaşmama Mücadelesi ve Türkiye Yazarlar Birliği'nin Kuruluşu

Öz

Batılılaşma karşısında ortaya koyduğu tutumla, öncü bir Müslüman şahsiyet olan D.
Mehmet Doğan’ın düşünceleri, Türk milleti için akademik olarak araştırılmayı ve anlaşılmayı
gerektirmektedir. Nitekim D. Mehmet Doğan’ın batılılaşma karşısında verdiği mücadele, Türk
milleti için farklı kültür ve dünya anlayışlarıyla mücadele kapsamında bir örnek olmuştur. Bunun
için, teorik çerçevede D. Mehmet Doğan’ın kavram dünyasının çözümlenmesi gerekmiştir.
Ancak bu da, batılılaşmanın tarihî arka planına bakılmasını gerektirmiştir. Teorik çerçevenin
çözümlenmesi, D. Mehmet Doğan’ın batılılaşma karşısındaki konumunu vermesi bakımından
önemli olmuştur. O, kültürün ve kimliğin muhafazası konusunda yerli-millî kalmanın önemine
ve yollarına dikkat çekmektedir.
Aynı zamanda Türkiye Yazarlar Birliği’nin kurulmasına öncülük ederek, düşüncelerin yalnızca
fikirde kalmayıp, hayata geçirilmesi gerektiğini hatırlatmakta ve pratik çerçeveyi sunmaktadır.
Bu minvalde makalede, batılılaşmadan, yerli ve millî kültüre bağlı kalarak yenileşmenin imkânı
sorgulanmış olmaktadır. Gelinen noktada, D. Mehmet Doğan’ın fikriyatından hareketle,
batılılaşma neticesinde oluşan tahribatın onarılmasına yönelik adımların mümkün olduğu bir
çizgi önerilebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Yazarlar Birliği , D. Mehmet Doğan , Kültür , Mücadele , Batılılaşma

Kaynakça

• Aktay, Y. (2024). Batılılaşma; modernleşme mi, yabancılaşma mı?, Beyan Yayınları.
• Altun, F. (2017). Modernleşme kuramı eleştirel bir giriş. İnsan Yayınları.
• Arıcan, M. K. (2023). Türkiye yazarlar birliği, kuruluşunun 45’inci yılını kutluyor. www.tyb.org.tr/turkiye-yazarlar-birligi kurulusunun-45inci-yilini-kutluyor-61890h.htm (9.05.2025).
• Arıcan, (2024a). Filozofça bir hayat, Koçak, F. G., (haz.), Türk Dünyasının Bilgesi D. Mehmet Doğan. (s. 15-17). Erguvan Yayınları.
• Arıcan, (2024b). Türkiye’nin kültürel hafızası: Türkiye Yazarlar Birliği. Kılcı, A. (Ed.), 45. Yılında 45 Yazardan Yazarlar Birliği. (s. 9-10). Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
• Arıcan, (2025). Kültür hayatımız ve Türkiye Yazarlar Birliği, Kültür Hayatımız ve Türkiye Yazarlar Birliği | İnsaniyet (10.07.2025).
• Aslan, T. (2009). Osmanlı aydınlarının gözüyle batılılaşma, Erdem, (55), 1-32.
• Bıyıklı, M. (2018). Kültüre adanmış bir ömür. Metamorfoz Yayıncılık.
• Doğan, D. M. (1993). İletişim veya dehşet çağı. Timaş Yayınları.
• Doğan, (2007). Devlet sözlük yazar mı. Ebabil Yayıncılık.
• Doğan, (2008). Batılılaşma: mağlubiyet ideolojisi, Eskiyeni, (8), 5-60.
• Doğan, (2011). Bir lügat bulamadım. Yazar Yayınları.
• Doğan, (2012). İslâmcılığı geriye yürütmek!, İslâmcılığı geriye yürütmek! - D. Mehmet DOĞAN, (11.09.2025).
• Doğan, (2013). İslâmcılık: bir adlandırma meselesi, Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi ve Hareketi, Kara, İ., Öz, A., (Ed.), (s. 120-128). Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
• Doğan, (2014). Doğan büyük Türkçe sözlük. Yazar Yayınları.
• Doğan, (2015). Kelimelerin seyir defteri. Yazar Yayınları.
• Doğan, (2016a). Dil kültür yabancılaşma. Yazar Yayınları.
• Doğan, (2016b). İki yol açıcı: Nureddin Topçu ve Necip Fâzıl. Yazar Yayınları.
• Doğan, (2017a). Modernleşmenin bedeli. Atlas Yayınları.
• Doğan, (2017b). Batılılaşma ihaneti, Yazar Yayınları.
• Doğan, (2017c). Mehmed Âkif Çanakkale’den Sakarya’ya. Yazar Yayınları.
• Doğan, (2017d). D. Mehmet Doğan kitaplara ve yazarlığa adanmış bir ömür. (s. 37-39). Akmaz, R. N., Aksakal, M., (haz.), Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
• Doğan, (2018a). Söz okyanusunda yolculuk. Yazar Yayınları.
• Doğan, (2018b). Mağlubiyet ideolojisinin sonu, Yazar Yayınları.
• Doğan, (2018c). Millîlikten yerliliğe, mahallîlikten yerelliğe: yakın dönemde düşünce, edebiyat ve sanat kavram dünyalarının teşekkülü. Arıcan, M. K., Doğan, D. M. vd. (Ed.), Türk Düşüncesinde Yerlilik ve Millîlik, Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
• Doğan, (2019). Tarih ve toplum. Yazar Yayınları.
• Doğan, (2023). Bir edebiyat mahfilinin ortaya çıkışının 45. yılında. Bizim Külliye. (97), 80-86.
• Doğan, (2024a). Bir fikir öncüsü: Nureddin Topçu. www.tyb.org.tr/d-mehmet-dogan-bir-fikir oncusu nureddin-topcu 66237h.htm (10.05.2025).
• Doğan, (2024b). Temel eserlerin temelinde ne var? www.tyb.org.tr/temel-eserlerin-temelinde-ne var-22333yy.htm (21.05.2025).
• Erdemir, M. (2024c). Türkçenin uluslararası şiir şöleni taşkent’te yapılacak. Türkçenin Uluslararası Şiir Şöleni Taşkent'te yapılacak (15.05.2025).
• Giddens, A. (2010). Modernliğin sonuçları, (Çev: E. Kuşdil), Ayrıntı Yayınları.
• Gökalp, Z. (2014) Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak, Özsarı, M. (haz.), Ötüken Yayınları.
• Gökdağ, A. F. (2024). Yazarlar Birliğinde ikindi kılmak. Kılcı, A. (Ed.), 45. Yılında 45 Yazardan Yazarlar Birliği. (s. 20-24). Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
• Görgün, T. (2021). İslâm Modernizm ve Batılılaşma, Ayyıldız, Y. (Ed.), TireKitap.
• Kaplan, M. (2021). Kültür ve dil. Dergâh Yayınları.
• Kaynar, M. K., (2020). Türkiye’nin 1970’li yılları. Bora, T., Yanık, A., (Ed.), İletişim Yayınları.
• Metin, A. K. (2018). Mehmet Doğan’ın batılılaşma eleştirisi, Özbahçe, O., D., (haz.), Mehmet Doğan’a Armağan Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
• Paşa, S. H. (1965). İslâmlaşmak, (Çev: M. A. Ersoy), Bedir Yayınları.
• Paşa, (2006). Buhranlarımız ve son eserleri, Düzdağ, M. E. (haz.), İz Yayıncılık.
• Said, E. (1999). Oryantalizm, (Çev: S. Ayaz). Pınar Yayınları.
• Sılay, M. (2024). Dostlarının dilinden D. Mehmet Doğan, Güneş, V., Karafilik, A., (haz.), (s. 154-157. Yükseliş Yayınları.
• Topçu, N. (1978). Milliyetçiliğimizin esasları, Erverdi, E., Doğan D. M. (haz.), Dergâh Yayınları.
• Topçu, (2020). Kültür ve medeniyet, Erverdi, E., Kara, İ. (haz.), Dergâh Yayınları.
• Turhan, M. (1974) Garplılaşmanın neresindeyiz?. Yağmur Yayınevi.
• Türkiye Yazarlar Birliği: www.tyb.org.tr/mehmed-akif-ersoy-arastirmalari-merkezi-1170h.htm (18.05.2025).
• Toraman, İ. (2019). Türkiye Yazarlar Birliği tarihi (1978-2018). [Yüksek lisans tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi].
• Ural, A. (2024). Türkiye Yazarlar Birliği. Kılcı, A. (Ed.), 45. Yılında 45 Yazardan Yazarlar Birliği. (s. 30-31). Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
• Ünal, H. (2007). İslâmlaşma: -İslâmî kimlik yenilenmesi-. Eski Yeni. (7), 90-96.
• Yavuz, İ. U. (2017). Kadim bir dost portresi. Tuna, F., (Ed.), 28 D. Mehmet Doğan Kavgamızın Yorulmayan Savaşçısına 70. Yaş Armağanı. (s. 60-64). Meserret Yayınları.
• Yılmaz, S. (2014). Türkiye Yazarlar Birliğinin Türk dünyası vizyonu ve başlıca sivil toplum faaliyetleri. Durgun, G., Saran, U., Pustu, Y., (Ed.), Türk Dünyası Sivil Toplum Zirvesi. (s. 109-114). Kamu Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Yiğitbaş, M. (2023). Edebiyat ve kültür mahfilleri olarak Türkiye Yazarlar Birliği. Bizim Külliye, (97), 68-69.