Bölgesel Kalkınmadan Uluslararasılaşmaya Doğru Üniversite Uygulama ve Araştırma Merkezlerinin Genel Durumu: Araştırma ve Yenilik Stratejilerinde Kalite Güvence Sisteminin Geliştirilmesi

Yıl 2023, , 356 - 365, 20.09.2023

Kemal Büyükgüzel , Volkan Keleş , Cihat Çelik

https://doi.org/10.32329/uad.1335796

Öz

Ülkelerin sosyal, ekonomik ve teknolojik kalkınmasında Üniversitelerin önemli görevi bulunmaktadır. Kuzey Amerika ve Avrupa dışında ülkemizde de son yıllarda oluşturulan bu üniversiteler bölgeselden başlayarak genelde ülke kalkınmasında büyük ivme yaratmışlardır. Avrupa’da geçmişi ortaçağa kadar uzanan üniversiteler önceleri bilgiyi aktaran ve yorumlayan kurumlar olarak görev yaparken 19. yüzyıldan itibaren bilgiyi üretmeye ve uygulamaya başlamıştır. Araştırma ve uygulamanın günümüzdeki değerini ve üniversitelerin statüsünü anlamak için üniversitelerdeki değişim ve dönüşümü anlamak gerekir. Üniversitelerin bilgiyi aktarma görevinden bilgiyi üretmeye evrilmesi ve ulusal kalkınmayı amaçlaması, bilimsel araştırma yapma ve uygulama görevinin artık kaçınılmaz olduğunu gösterir. Geleneksel yükseköğretim sistemine göre her düzeydeki toplumun erişebileceği bir yükseköğretim sisteminin daha sürdürülebilir olacağı görüşü benimsenmiştir. Gittikçe artan öğrenci sayısı, bununla ilişkili ihtiyaçların farklılaşması ve mezuniyet sonrası kariyer planlamaları yükseköğretimin kapsamını genişletse de araştırma işlevi ön plandadır. Ülkemizde olduğu gibi, mevcut üniversitelerin araştırma üniversitesine dönüşmesi sürecinde zorluklar ve imkânsızlıklar bulunsa da, sürecin stratejik bir bakış ve değişim yönetimi perspektifi ile ele alınması ve kalite güvencesi sisteminin oluşturulması gereklidir. Bu durum gerçek anlamda yerel, bölgesel ve ulusal kalkınma hamleleri ile örtüşen, katma değer üretebilen ve toplumsal katkı sağlayabilen, uluslararasılaşma kapsamında kalite güvencesi kriterlerini veya standartlarını oluşturabilen Araştırma ve Uygulama Merkezlerinin kurulması gerektiğini açıkça göstermektedir. Bölgesel, ulusal ve uluslararası kalkınmada Araştırma ve Uygulama Merkezlerinin katkısı yüksek olup bu sebeple tüm merkezler eğitim, araştırma ve uygulama yanında toplumla ilişkili olan görevlerini de misyon ve vizyonlarına eklemelidir. Bu bilgiler ışığında bu derlemede üniversitelerimizin Uygulama ve Araştırma Merkezlerinin temel faaliyet alanlarında uluslararasılaşmaya katkı verecek şekilde kalite güvencesi standartlarını belirleyerek uygulaması, izlemesi, kontrol ve önlem mekanizmalarını oluşturması ve sürekli iyileştirmesi için tanımlı süreçlerden oluşan bir kalite güvence sisteminin geliştirilmesine öncülük edilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Araştırma ve Uygulama Merkezleri, Bölgesel kalkınma, Kalite güvencesi

Teşekkür

Bu makalenin hazırlanmasına öncülük eden Yükseköğretim Kalite Kurulu önceki dönem Başkanı Prof. Dr. Muhsin KAR’a ve YÖKAK Başkan Vekili Prof. Dr. Mustafa ÇUFALI’ya teşekkür ederiz.

General Status of University Application and Research Centers from Regional Development to Internationalization: The Size of the Quality Assurance System in Research and Innovation Strategies

Öz

Universities have an important role in the social, economic and technological development of countries. Apart from North America and Europe, these universities, which have been established in our country in recent years, have created a great momentum in the country development starting from the regional. While universities in Europe, whose history goes back to the Middle Ages, served as institutions that transmit and interpret knowledge, they have started to produce and apply knowledge since the 19th century. In order to understand the current value of research and practice and the status of universities, it is necessary to understand the change and transformation in universities in the quality assurance scope. The evolution of universities from the task of transferring knowledge to producing knowledge and aiming at national development shows that the duty of conducting and applying scientific research is now inevitable. It has been adopted that a higher education system accessible to all levels of society will be more sustainable compared to the traditional higher education system. Although the increasing number of students, the differentiation of the related needs and postgraduate career planning expand the scope of higher education, the research function is at the forefront. As in our country, although there are difficulties and impossibilities in the process of transforming existing universities into research universities, the process should be handled with a strategic view and change management perspective, and quality assurance system. This situation clearly shows that Research and Application Centers that coincide with local, regional and national development moves, that can produce added value and contribute to society, and that can create quality assurance performance criteria and standards in scope of internationalization, should be established. The contribution of the Research and Application Centers in regional, national and international development is high, so all centers should add their task related to society as well as education, research and application to their mission and vision. Based on this information, this review aimed to lead the development of a quality assurance system consisting of defined processes in order to determine the quality assurance standards that will contribute to the internationalization in the main fields of activity of the Application and Research Centers of our universities, to implement, monitor, create control and precaution mechanisms and continuously improve them.

Anahtar Kelimeler

Application and Research Centers, Regional development, Quality Assurance System

Kaynakça

• Altbach, P. G. (2009). Peripheries and centers: research universities in developing countries. Asia Pacific Education Review, 10(1), 15-27. doi: 10.1007/s12564-009-9000-9.
• Bayraktutan, Y. (19-21 Ocak 2007). Kocaeli Üniversitesi araştırma ve uygulama merkez ve birimlerinin işlevselliği. Üniversitesanayi işbirliği sempozyumu. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Biasini, V. (2012). Implementation of a quality management system in a public research centre. Accreditation and Quality Assurance, 17(6), 621-626. doi: 10.1007/s00769-012-0936-9.
• Emsen, Ö. S. (2007). Türkiye’de ARUMER ve ÜSİ deneyimleri. In Üniversitelerdeki araştırma ve uygulama merkezlerinin işlevselliği: Üniversite-sanayi işbirliğinin yeniden yapılandırılmasının gereklilikleri. Yıldız R., & Atik H. (Eds). Ankara: Detay Yayınevi.
• Erdoğmuş, N. (2018). Araştırma Üniversitesi yapılanması: İmkânlar ve zorluklar İlke politika notu, (7), 1-31. doi: 10.5961/jhes.2017.239
• Foray, D., Goddard, J., Beldarrain, X. G., Landabaso, M., McCann, P., Morgan, K., Nauwelaers, C., & Ortega-Argilés, R. (2012). Guide to Research and Innovation Strategies for Smart Specialisation (RIS 3). Luxembourg: Publication Office of the European Union. doi: 10.2776/65746
• Kaur, N., Verma, P., Mody, B., Malik, N., Singh, G., & Padhiar, C. (2021). The Role of Document Control and Archiving Records in Laboratory Management. In: Anand, A. (eds) Quality Assurance Implementation in Research Labs. Singapore: Springer.
• Khosla, R., & Srivastava, V. (2021). Historical Overview of Quality Assurance in Biological Research. In: Anand, A. (eds) Quality Assurance Implementation in Research Labs. Springer, Singapore. doi: 10.1007/978-981-16-3074-3-1
• Köksal, B. (2011). Araştırma Merkezlerinin Kurumsallaştırılması: Sakarya Üniversitesi Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Retrieved from Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. (283300)
• Laranja, M. (2009). “The Development of Technology Infrastructure In Portugal and The Need to Pull Innovation Using Proactive Intermediation Policies”.Technovation, (29), 23-34. doi: 10.1016/j.technovation.2008.07.010
• Mallon, W. T. (2006). The benefits and challenges of research centers and institutes in academic medicine: findings from six universities and their medical schools. Academic Medicine, 81(6), 502-512. doi: 10.1097/01.acm.0000225212.77088.10
• Mian, S.A. (1997). Assessing and managing the university technology business incubation: An integrative framework. Journal of Business Venturing, (12), 251–285. doi: 10.1016/S0883-9026(96)00063-8
• Öksüz, G. F., & Alpaydın, Y. (2017). Türkiye’deki Araştırma ve Uygulama Merkezleri Üzerine Bir İnceleme: An Analysis on Research and Application Centers in Turkey. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7 (3), 627-643. doi: 10.5961/jhes.2017.239
• Özden, M. (2015). Üniversite yönetmelikleri çerçevesinde kariyer merkezlerinin amaç ve faaliyetleri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(12), 146-170.
• Roberts, E.B., & Malone, D. E. (1996). Policies and structures for spinning off new companies from research and development organizations. R&D Management, 26(1), 17–48. doi:10.1111/j.1467-9310.1996.tb00927.x
• Rogers, E.M. 1995. Diffusion of Innovations, 4th ed. New York: Free Press.
• Steffensen, M., Rogers, E. M., & Speakman, K. (1999). Executive Forum Spin-Offs From Research Centers at a Research University. Journal of Business Venturing (15), 93–111. doi:10.1016/S0883-9026(98)00006-8
• Trow, M. (2007). Reflections on the transition from elite to mass to universal access: forms and phases of higher education in modern societies since WWII (pp. 243-280). (J, Forest & P. G. Altbach, Eds). International handbook of higher education, Dordrecht: Springer Netherlands.
• Tuna, Y., & Alata, S. (2010.) Üniversite ve Kamu Kurumları Araştırma Merkezleri. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, (Özer, Ö. K., Şahin, L., Alpaslan, M., Parmaksız, H.; Katkıda Bulunanlar; Özbaylanlı, B., Tekneci, P. D., Eds), Ankara: Korza Yayıncılık.
• Williams, F., & Gibson, D.V. (1990). Technology Transfer: A Communication Perspective. Newbury Park, Calif: Sage Publications.
• Vardar, Ö. (2022). Yükseköğretimde kurumsal akreditasyon, Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları
• Yıldız, R. (2007). Yenilikçilik perspektifinden üniversite-sanayi işbirliği için paydaşlık esaslı araştırma merkezi ve kentsel bilgi merkezi modeli. Üniversitelerdeki araştırma ve uygulama merkezlerinin işlevselliği: Üniversite-sanayi işbirliğinin yeniden yapılandırılmasının gereklilikleri. Yıldız R., & Atik H. (Ed.). Ankara: Detay Yayınevi.