Üniversite Öğrencilerinin Manevi İyi Oluşlarının Açıklanmasında Psikolojik Esneklik ve Çeşitli Demografik Değişkenlerin Rolü

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 37 - 46, 20.03.2023

Zeki Karataş , Ozan Selçuk

https://doi.org/10.32329/uad.1112809

Cited By: 2

Öz

Manevi iyi oluş; belirli bir dine, manevi uygulamaya veya ideolojiye değil; insanın anlam, amaç ve kendisinden daha büyük bir şeyle bağlantı kurma ihtiyacına atıfta bulunan bir kavramdır. Üniversite öğrencileri üzerinde yapılan çalışmalarda daha çok öğrencilerin psikolojik sağlamlıkları, yaşam doyumları, psikolojik esneklik ve iyi oluşları ile akademik başarıları incelenmektedir. Üniversite öğrencilerinin manevi iyi oluşları ile psikolojik esneklikleri arasındaki ilişkiyi inceleyen çok az çalışma bulunmaktadır. Dolayısıyla bu araştırmanın amacı; sosyal hizmet, ilahiyat, rehberlik ve psikolojik danışmanlık programlarında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin manevi iyi oluşlarının açıklanmasında psikolojik esneklik ve çeşitli demografik değişkenlerin rolünün incelenmesidir. Araştırma nicel araştırma yöntemine dayalı olarak ilişkisel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini bir devlet üniversitesinin sosyal hizmet, ilahiyat, rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans programlarında öğrenim gören ve tesadüfi olarak belirlenen 382 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Manevi İyi Oluş Ölçeği, Psikolojik Esneklik Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler ANOVA testi, t-testi ve çoklu regresyon analizi kullanılarak incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda; katılımcıların manevi iyi oluş düzeyleri ile psikolojik esneklik düzeyleri arasında düşük düzeyde, olumlu yönde ve anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Cinsiyet, sınıf düzeyi ve ailesinin ekonomik durumu farklı olan gruplar arasında manevi iyi oluş açısından anlamlı farklılık yokken; katılımcıların yaşı, bölümü, akademik ortalaması, ailenin yerleşim yeri, dini inancı uygulama sıklığı, din ve maneviyat durumu ve yaşamda önceliği gibi değişkenlerle manevi iyi oluş düzeyi arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Bu bulgular, manevi iyi oluşun bazı önemli belirleyicilerinin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunabilir. Araştırma bulguları, üniversite öğrencilerinin sağlıklı bir yaşam tarzı ve psikososyal gelişimlerini sürdürmelerinde manevi iyi oluşun önemli bir belirleyici olduğunu doğrulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

psikolojik esneklik, manevi iyi oluş, psikososyal gelişim, ruh sağlığı, yaşamın anlamı

The Role of Psychological Flexibility and Various Demographic Variables in Explaining the Spiritual Well-Being of University Students

Öz

Spiritual well-being is not a term for a particular religion, spiritual practice, or ideology, but a concept that refers to the human need to connect with meaning, purpose, and something greater than oneself. Studies conducted on university students typically examine students' psychological resilience, life satisfaction, psychological flexibility and well-being, and academic success. There are very few studies that examine the relationship between students' spiritual well-being and their psychological resilience. Therefore, the purpose of this study is to examine the role of psychological flexibility and various demographic variables in explaining the spiritual well-being of university students studying social work, theology, guidance and psychological counseling. The study was conducted using the relational survey model based on the quantitative research method. The sample of the study consists of 382 randomly selected students studying social work, theology, guidance and psychological counseling in a state university. The instruments used for data collection were the Spiritual Well-Being Scale, the Psychological Resilience Scale, and the Personal Information Form. The data obtained were analyzed using the ANOVA test, t-test, and multiple regression analysis. As a result of the research, it was found that there was a low, positive, and significant relationship between spiritual well-being and psychological flexibility of the participants. While there was no significant difference in spiritual well-being between groups with different gender, grade level, and family economic status, a significant difference was found between variables such as age, department, participants' academic achievement, parents' place of residence, frequency of religious belief, status of religion and spirituality, and priority in life and level of spiritual well-being. These findings may contribute to a better understanding of some important determinants of spiritual well-being. The research findings confirm that spiritual well-being is an important determinant for university students to maintain a healthy lifestyle and psychosocial development.

Anahtar Kelimeler

psychological flexibility, spiritual well-being, psychosocial development, mental health, meaning in life

Kaynakça

• Ahmad Nabil, M. R., Saini, S. M., Nasrin, N., Bahari, R., & Sharip, S. (2016). ‘I can’t pray’–The spiritual needs of Malaysian muslim patients suffering from depression. International Medical Journal Malaysia, 14(1), 103-109. doi:10.31436/imjm.v15i1.415
• Alorani, O. I., & Alradaydeh, M. F. (2018). Spiritual well-being, perceived social support, and life satisfaction among university students. International Journal of Adolescence and Youth, 23(3), 291-298. doi:10.1080/02673843.2017.1352522
• Alparslan, A. M., Yastıoğlu, S., Işık, Ü., & Çarıkçı-Özgül, D. N. (2022). Yaşamın anlam kaynakları ve psikolojik iyi oluş ilişkisi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(42), 30-51.
• Auerbach, R. P., Alonso, J., Axinn, W. G., Cuijpers, P., Ebert, D. D., & Green, J. G. (2016). Mental disorders among college students in the world health organization world mental health surveys. Psychological Medicine, 46(14), 2955–2970. doi:10.1017/S0033291716001665.
• Berghoff, C. R., McDermott, M. J., & Dixon-Gordon, K. L. (2018). Psychological flexibility moderates the relation between PTSD symptoms and daily pain interference. Personality and Individual Differences, 124, 130–134. doi:10.1016/j.paid.2017.12.012
• Bilgen, İ. (2021). Terapide psikolojik esneklik: Kabul ve adanmışlık terapisi. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
• Bluett, E. J., Homan, K. J., Morrison, K. L., Levin, M. E., & Twohig, M. P. (2014). Acceptance and commitment therapy for anxiety and OCD spectrum disorders: An empirical review. Journal of Anxiety Disorders, 28(6), 612-624. doi:10.1016/j.janxdis.2014.06.008
• Brady, M. J., Peterman, A. H., Fitchett, G., Mo, M., & Cella, D. (1999). A case for including spirituality in quality-of-life measurement in oncology. Psycho‐Oncology: Journal of the Psychological, Social and Behavioral Dimensions of Cancer, 8(5), 417-428.
• Bulut, S., & Dilmaç, B. (2018). Üniversite öğrencilerinin sahip olduğu değerler, psikolojik iyi oluş ve mutluluk düzeyleri arasındaki yordayıcı ilişkiler. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 349-374. doi:10.26466/opus.472450.
• Campbell, J. D., Yoon, D. P., & Johnstone, B. (2010). Determining relationships between physical health and spiritual experience, religious practices, and congregational support in a heterogeneous medical sample. Journal of Religion and Health, 49(1), 3-17.
• Csikszentmihalyi, M. (2017). Akış: Mutluluk bilimi. Ankara: Buzdağı Yayınevi.
• Çalışkan, Ş., & Dilmaç, B. (2022). Evli bireylerde manevi iyi oluş, ailede yılmazlık ve yaşamın anlamı arasındaki yordayıcı ilişkiler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1), 113-127. doi:10.33206/mjss.902045
• Daaleman, T. P., Perera, S., & Studenski, S. A. (2004). Religion, spirituality, and health status in geriatric outpatients. The Annals of Family Medicine, 2(1), 49-53.
• Dawson, D. L., & Golijani-Moghaddam, N. (2020). COVID-19: Psychological flexibility, coping, mental health, and wellbeing in the UK during the pandemic. Journal of Contextual Behavioral Science, 17, 126-134. doi:10.1016/j.jcbs.2020.07.010
• Demirci-Seyrek, Ö., & Ersanlı, K. (2017). Üniversite öğrencilerinde yaşamın anlamı ile psikolojik esneklik arasındaki ilişki. Turkish Studies, 12(4), 143-162. doi:10.7827/TurkishStudies.10053.
• Dennis, D. L., Hicks, T., Banerjee, P., & Dennis, B. G. (2005). Spirituality among a predominately African American college student population. Faculty Working Papers from the School of Education, 9.
• Ekşi, H., & Kardaş, S. (2017). Spiritual well-being: Scale development and validation. Spiritual Psychology and Counseling, 2(1), 73–88. doi:10.12738/spc.2017.1.0022
• Frankl, V. E. (2009). İnsanın Anlam Arayışı. İstanbul: Okyan Us Yayınları.
• Francis, A. W., Dawson, D. L., & Golijani-Moghaddam, N. (2016). The development and validation of the Comprehensive assessment of Acceptance and Commitment Therapy processes (CompACT). Journal of Contextual Behavioral Science, 5, 134-145.
• Francisa, A. W., Dawson, D. L., & Golijani-Moghaddam, N. (2016). The development and validation of the Comprehensive assessment of Acceptance and Commitment Therapy processes (CompACT). Journal of Contextual Behavioral Science, 5(3), 134-145. doi:10.1016/j.jcbs.2016.05.003
• Garssen, B., Visser, A., & Pool, G. (2021). Does spirituality or religion positively affect mental health? Meta-analysis of longitudinal studies. The International Journal for the Psychology of Religion, 31(1), 4-20. doi:10.1080/10508619.2020.1729570
• Gencer, N., Obuz, A. T., & Babahanoğlu, R. (2021). Üniversite öğrencilerinde spiritüel iyi oluş ve toplumsal cinsiyet algısı. Hitit İlahiyat Dergisi, 20(2), 717-750. doi:10.14395/hid.951202
• Gilbert, P. (2021). Merhamet odaklı terapi . Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Gomez, R., & Fisher, J. W. (2003). Domains of spiritual well-being and development and validation of the Spiritual Well-Being Questionnaire. Personality and individual differences, 35(8), 1975-1991.
• Griffin, M. T. Q., Lee, Y. H., Salman, A., Seo, Y., Marin, P. A., Starling, R. C., & Fitzpatrick, J. J. (2007). Spirituality and well-being among elders: differences between elders with heart failure and those without heart failure. Clinical interventions in aging, 2(4), 669-675. doi: 10.2147/cia.s874
• Harris, R. (2016). Kabul ve kararlılık terapisi: ACT’i kolay öğrenmek. İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Harris, R. (2019). Mutluluk tuzağı (6. b.). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Hatami, S., & Shekarchizadeh, H. (2022). Relationship between spiritual health, resilience, and happiness among a group of dental students: a cross-sectional study with structural equation modeling method. BMC Medical Education, 22(184), 1-8. doi:10.1186/s12909-022-03243-8
• Hayes, C., & Duckworth, M. P. (2006). Acceptance and commitment therapy and traditional cognitive behavior therapy approaches to pain. Cognitive and Behavioral Practice, 13(3), 185-187.
• Hayes, C., Luoma, J., Bond, F., Masuda, A., & Lillis, J. (2006). Acceptance and commitment therapy: Model, processes, and outcomes. Behaviour Research and Therapy, 44(1), 1–25. doi:10.1016/j.brat.2005.06.006
• Hayes, S. C., & Smith, S. (2021). Zihninden çık hayatına gir. İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Huck, S. W. (2012). Reading statistics and research (6th ed.). Boston: Pearson.
• Jafari, E., Dehshiri, G. R., Eskandari, H., Najafi, M., Heshmati, R., & Hoseinifar, J. (2010). Spiritual well-being and mental health in university students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 1477-1481.
• Jeffords, J. R., Bayly, B. L., Bumpus, M. F., & Hill, L. G. (2020). Investigating the relationship between university students’ psychological flexibility and college self-efficacy. Journal of College Student Retention: Research, Theory & Practice, 22(2), 351-337. doi:10.1177/1521025117751071
• Karakuş, S., & Akbay, S. E. (2020). Psikolojik Esneklik Ölçeği: Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 32-43. doi:10.17860/mersinefd.669825
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karataş, Z. (2016). Evde Bakım Hizmetleri. İstanbul: Açılım Yayınları.
• Kartol, A. (2020). Hayatın anlamı. S. Bulut içinde, Pozitif psikoloji (s. 137-163). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karslı, N. (2019). Psikolojik iyi oluş ve dindarlık ilişkisi: Trabzon ilahiyat örneği. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(15), 173-205. doi:10.32950/rteuifd.549409
• Kashdan, T. B., & Jonathan, R. (2010). Psychological flexibility as a fundamental aspect of health. Clinical Psychology Review, 30(7), 865-878. doi:10.1016/j.cpr.2010.03.001
• Kebria, M. F., Yadollahpour, M. H., & Ahangar, H. G. (2021). Relationship between spiritual intelligence and general health with the mediating role of spiritual well-being among university students. Religion and Health, 9(1), 37-45.
• Kor, A., Pirutinsky, S., Mikulincer, M., Shoshani, A., & Miller, L. (2019). A longitudinal study of spirituality, character strengths, subjective well-being, and prosociality in middle school adolescents. Frontiers in psychology, 377.
• Kul, A., & Türk, F. (2020). Kabul ve Adanmışlık Terapisi (ACT) üzerine bir derleme çalışması. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(16), 3373-3805. doi:10.26466/opus.741907.
• Lee, Y. (2014). The relationship of spiritual well-being and involvement with depression and perceived stress in Korean nursing students. Global journal of health science, 6(4), 169.
• Leung, C. H., & Pong, H. K. (2021). Cross-sectional study of the relationship between the spiritual wellbeing and psychological health among university students. PloS one, 16(4), e0249702.
• Marques, L. F. (2003). Health and spiritual well-fare in adults from Porto Alegre. Psicologia: ciência e profissão, 23(2), 56-65.
• Marshall, E.-J., & Brockman, R. N. (2016). The relationships between psychological flexibility, self-compassion, and emotional well-being. Journal of Cognitive Psychotherapy, 30(1), 60-72. doi:10.1891/0889-8391.30.1.60
• Mathad, M. D., Rajesh, S. K., & Pradhan, B. (2019). Spiritual well-being and ıts relationship with mindfulness, self-compassion and satisfaction with life in baccalaureate nursing students: A correlation study. Journal of Religion and Health(58), 554–565. doi:10.1007/s10943-017-0532-8
• Musa, A. (2015). Spiritual beliefs and practices, religiosity, and spiritual well-being among Jordanian Arab Muslim university students in Jordan. Journal of Spirituality in Mental Health, 17(1), 34-49. doi:10.1080/19349637.2014.957609.
• Negi, A. S., Khanna, A., & Aggarwal, R. (2021). Spirituality as predictor of depression, anxiety and stress among engineering students. Journal of Public Health, 29, 103-116.
• Öcel, H. (2017). Meme kanseri tanısı almış çalışan kadınlarda damgalanma ve bilinçli farkındalık ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkiler: Psikolojik esnekliğin düzenleyici rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 32(80), 116–133.
• Prozzillo, P., & Olivera, M. (2019). Psychological Flexibility and Subjective Well-being in the framework of the Five-Factor Model of Personality and Spirituality: a relationship to be defined. Journal of Research in Social Psychology, 5(2), 17-25.
• Reinert, K. G.ve Koenig, H. G. (2013). Re‐examining definitions of spirituality in nursing research. Journal of advanced nursing, 69(12), 2622-2634.
• Röcke, C., & Brose, A. (2013). Intraindividual variability and stability of affect and well-being: Short-term and long-term change and stabilization processes. GeroPsych: The Journal of Gerontopsychology and Geriatric Psychiatry, 26(3), 185-199. doi:10.1024/1662-9647/a000094.
• Sanders, P. W., Allen, G. E., Fischer, L., Richards, P. S., Morgan, D. T., & Potts, R. W. (2015). Intrinsic religiousness and spirituality as predictors of mental health and positive psychological functioning in Latter-day Saint adolescents and young adults. Journal of religion and health, 54(3), 871-887.
• Seligman, M. E. (2012). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. United States: Simon&Schuster.
• Seybold, K. S., & Hill, P. C. (2001). The role of religion and spirituality in mental and physical health. Current directions in psychological science, 10(1), 21-24.
• Silberstein, L. R., Tirch, D., Leahy, R. L., & McGinn, L. (2012). Mindfulness, psychological flexibility and emotional schemas. International Journal of Cognitive Therapy, 5(4), 406-419. doi:10.1521/ijct.2012.5.4.406
• Şahin, M., Aydın, B., Sarı, S. V., Kaya, S., & Pala, H. (2012). Öznel iyi oluşu açıklamada umut ve yaşamda anlamın rolü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 827-836.
• Şirin, T. (2019). Evli çiftlerin spiritüel iyi oluşları ile evlilik doyumları arasındaki ilişki. EKEV Akademi Dergisi, 23(77), 389-410.
• Taycan, O., & Coşkun, B. (2020). Ruh sağlığını güçlendirme: Kavramlar, kanıtlar, uygulamalar. Ankara: Türkiye Psikiyatri Derneği.
• Toprak, T. B., Arıcak, O. T., & Yavuz, K. F. (2020). Tıp fakültesi öğrencilerinde tükenmişlik derecesi psikolojik esneklik ve değerler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 9(1), 16-27. doi:10.5455/JCBPR.26978.
• Velasco-Gonzalez, L. ve Rioux, L. (2014). The spiritual well-being of elderly people: A study of a French sample. Journal of Religion and Health, 53(4), 1123-1137.
• Wachholtz, A., & Rogoff, M. (2013). The relationship between spirituality and burnout among medical students. Journal of Contemporary Medical Education, 1(2), 83–91. doi:10.5455/jcme.20130104060612
• World Health Organization. (1998). WHOQOL and spirituality, religiousness and personal beliefs (SRPB) (No. WHO/MSA/MHP/98.2). World Health Organization.
• Yavuz, F., Ulusoy, S., Iskin, M., Esen, F. B., Burhan, H. S., Karadere, M. E., & Yavuz, N. (2016). Turkish Version of Acceptance and Action Questionnaire-II (AAQ-II): A reliability and Validity Analysis in Clinical and Non-Clinical Samples. Bulletin of Clinical Psychopharmacology, 26(4), 397-408. doi:10.5455/bcp.20160223124107
• Yavuz, K. F. (2015). Kabul ve kararlılık terapisi (ACT) genel bir bakış. Türkiye Klinikleri, 8(2), 21-27.
• YÖK. (2021). YÖK lisans atlası. Ekim 01, 2021 tarihinde Yükseköğretim program atlası: https://yokatlas.yok.gov.tr adresinden alındı.