Üniversite Öğrencileri Örnekleminde Medya Okuryazarlığı ile Farklılıklara Saygı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 4, 429 - 436, 20.12.2024

Habibullah Akıncı

https://doi.org/10.32329/uad.1525632

Öz

Özellikle son dönemlerde klasik medya tüketiminin azaldığı ve yeni medya olarak adlandırılan sosyal medya gibi etkileşimli medya ortamlarının yaygınlaştığı görülmektedir. Medyanın toplumlar üzerindeki yoğun etkileri, medyadan gelen her türlü mesajı çözümleyebilen bilinçli medya okuryazarı bireylerin yetiştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Medya okuryazarlığı, bireylere medya içeriklerini eleştirel bir şekilde analiz etme ve anlama yeteneği kazandırır. Son dönemlerde artan yabancı düşmanlığının sebepleri arasında medya içeriklerinin geldiği söylenebilir. Dolayısıyla farklı kültürleri, inançları ve yaşam tarzlarını benimseyen insanlara yönelik oluşturulan içeriklere karşı medya okuryazarlık düzeyi yüksek olan kişilerin olmayanlara kıyasla daha bilinçli olacağı düşünülebilir. Bu düşünceyi kanıta dayalı veriler ile test etmek için bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Bunun için demografik bilgi formu, Yeni Medya Okuryazarlığı Ölçeği ve Farklılıklara Saygı Ölçeği soru formunda kullanılmıştır. Araştırma yöntemi olarak nicel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Araştırma modeli ise ilişkisel tarama modelidir. Üniversite öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeyleri ile farklılıklara saygı eğilimleri cinsiyet, yaş, bölüm ve sınıf gibi değişkenler açısından incelenmiştir. Veriler test edilirken normallik dağılımı için Skewness ve Kurtosis, hipotez testleri için Kruskal Wallis-H Testi, T testi ve Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Sonuç olarak Farklılıklara Saygı Ölçeğinden alınan toplam puanların katılımcıların cinsiyetine ve sınıf düzeyine göre istatistiki olarak anlamlı farklılaştığı görülmüştür. Medya Okuryazarlığı Ölçeğinden alınan toplam puanların ise bölümlere göre anlamlı farklılaştığı görülmüştür. Medya Okuryazarlığı Ölçeği toplam puanları ile Farklılıklara Saygı Ölçeği toplam puanları arasında bir korelasyon bulunmamıştır. Araştırmada radyo, televizyon ve sinema bölümünün medya okuryazarlığı ölçeğindeki toplam puan ortalamasının gazetecilik ve çocuk gelişimi bölümlerine göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sınıf düzeyine bakıldığında ise farklılıklara saygı ölçeği toplam puan ortalamalarının 4., 1., 3. ve 2. sınıf öğrencilerinde azalan sırada olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Medya, okuryazarlık, farklılıklar, saygı

Etik Beyan

Bu çalışma için etik kurul izni YYozgat Bozok Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu'nun 17/04/2024 tarihli ve 13/40 numaralı kararı ile alınmıştır.

Examining the Relationship Between Media Literacy and Respect for Differences in a Sample of University Students

Öz

Especially in recent times, it has been observed that classical media consumption has decreased and interactive media environments such as social media, called new media, have become widespread. The intense effects of the media on societies make it necessary to raise conscious media literate individuals who can analyze all kinds of messages coming from the media. Media literacy provides individuals with the ability to critically analyze and understand media content. It can be said that media content is among the reasons for the increasing xenophobia in recent years. Therefore, it can be thought that people with a high level of media literacy will be more conscious of the content created for people who adopt different cultures, beliefs and lifestyles, compared to those who do not. To test this idea with evidence-based data, this study examined the relationship between university students’ media literacy levels and critical thinking tendencies. For this purpose, demographic information form, New Media Literacy Scale and Respect for Differences Scale were used in the questionnaire. Quantitative research method was preferred as the research method. The research model is the relational scanning model. University students’ media literacy levels and their tendency to respect differences were examined in terms of variables such as gender, age, department and class. While testing the data, Skewness and Kurtosis, Kruskal Wallis-H Test, T test and Pearson Product Moment Correlation Analysis were used for normality distribution. As a result, it was observed that the total scores obtained from the Respect for Differences Scale differed statistically significantly according to the gender and grade level of the participants. It was observed that the total scores obtained from the Media Literacy Scale differed significantly according to departments. There was no correlation between the Media Literacy Scale total scores and the Respect for Differences Scale total scores. In the research, it was determined that the total score average in the media literacy scale of the radio, television and cinema departments was higher than that of the journalism and child development departments. When looking at the grade level, it was seen that the respect for differences scale total score averages were in decreasing order for 4th, 1st, 3rd and 2nd grade students.

Anahtar Kelimeler

Media, literacy, differences, respect

Kaynakça

• Altun, A. (2014). Medya Okur Yazarlığı Eğitimine Yönelik Türkçe Yayınlar: Bir Bibliyografya Denemesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 4(9), 5-15. https://dergipark.org.tr/tr/pub/odusobiad/issue/27573/290150
• Ardic, E. (2016). Medya Okuryazarlığı ile İlgili Lisansüstü çalışmaların Karşılaştırmalı İncelemesi: Türkiye, Abd ve Kanada Örneği. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aslan, A., Turgut, Y. E., Göksu, İ., & Aktı Aslan, S. (2019). Çocukların Medya Okuryazarlık Düzeylerinin ve Kullanım Alışkanlıklarının Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 793-815. http://search/yayin/detay/331199
• Aydemir, S., & Erdamar Koç, G. (2018). Medya Okuryazarlığı Eğitimi Alanında Yapılan Çalışmaların Tematik, Metodolojik ve İstatistiksel Yönelimleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(4), 1155-1166. https://doi.org/10.24106/KEFDERGI.409585
• Creswell, J. W. (2021). Araştırma Tasarımı - Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Nobel Yayıncılık.
• Dedebali, N., Daşdemir, İ., & Şan, S. (2019). Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığı ile Bilgi Okuryazarlığı Düzeylerinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 595-630. https://doi.org/10.29299/KEFAD.2019.20.02.004
• Erdem, C. (2018). Medya Okuryazarlığı Araştırmalarında Eğilimler: Lisansüstü Tezlere Yönelik Bir İçerik Analizi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(4), 693-717. https://doi.org/10.30831/AKUKEG.390260
• Hasdemir Asrak, T., & Demirel, F. G. (2012). İletişim eğitimi ve medya okuryazarlığı: Türkiye’deki uygulamadan bir kesit. Akdeniz İletişim, 0(17), 176-192. http://search/yayin/detay/158169
• Kalav, A., & Fırat, A. (2017). Amerikan Sosyal Medyasında Göçmen Karşıtlığı Ve Dijital Nefret Söylemi: Twitter Özelinde Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(Kayfor 15 Özel Sayısı), 2209-2222. https://dergipark.org.tr/en/pub/sduiibfd/issue/53208/710834
• Koc, M., & Barut, E. (2016). Development and validation of New Media Literacy Scale (NMLS) for university students. Computers in Human Behavior, 63, 834-843. https://doi.org/10.1016/J.CHB.2016.06.035
• Korkmaz, Z., & Kıncal, R. (2015). Türkiye’de Medya Okuryazarlığı Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 5(10), 75-90. http://search/yayin/detay/210201
• Kurt, A., & Kürüm, D. (2010). Medya Okuryazarlığı ve Eleştirel Düşünme Arasındaki İlişki: Kavramsal Bir Bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 20-34. https://doi.org/10.20875/SB.92802
• Maden, S., Maden, A., & Banaz, E. (2017). Medya Okuryazarlığı ile İlgili Lisansüstü Tezlere Yönelik Bir İçerik Analizi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(1), 588-605. https://doi.org/10.18298/ijlet.1690
• Oztay, O. H., & Oztay, E. S. (2021). Küresel İletişim Çağında Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlık ve Eleştirel Düşünme Düzeylerinin İncelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11(3), 600-612. https://doi.org/10.5961/JHES.2021.479
• Öksüz, Y., & Güven, E. (2012). Farklılıklara Saygı Ölçeği: Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies, Volume 5 Issue 5(5), 457-473. https://doi.org/10.9761/JASSS_247
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Pearson Education.
• Ulu, H., & Baş, Ö. (2020). Öğretmen Adaylarının Sosyal Ağ Sitelerini Kullanım Amaçları, Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Medya Okuryazarlıkları Arasındaki İlişkiler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(3), 556-574. https://doi.org/10.16986/HUJE.2019050203
• Ülker, M. (2020). Gazetelerin Olumlu veya Olumsuz İçeriklerini, Eleştirel Medya Okuryazarlığı Anlayışıyla Çözümleme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(3), 1142-1153. https://doi.org/10.24106/KEFDERGI.3488
• Vural Akar, R., & Gömleksiz, M. (2010). Us and others: A study on prospective classroom teachers’ discriminatory attitudes. Eurasian Journal of Educational Research, 10(38), 216-233. http://search/yayin/detay/108900
• Yaşa, H., & Öksüz, O. (2020). Nefret Söyleminin İnşasında Sosyal Medyanın Rolü: Ekşi Sözlük Örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 7(2), 1383-1408. https://doi.org/10.17680/ERCIYESILETISIM.713467
• Yeşiltaş, E., & Yılmazer, A. (2021). Eğitimde Medya Okuryazarlığı ile ilgili Araştırmalara Yönelik Bibliyometrik Bir Analiz. OPUS International Journal of Society Researches, 18(Eğitim Bilimleri Özel Sayısı), 4903-4929. https://doi.org/10.26466/opus.935547