Muğla İlinde Yetiştirilen Zeytin (Olea europaea L.) Ağaçlarının Bor ve Mikro Elementler Yönünden Beslenme Durumunun Belirlenmesi, Yaprak ve Toprak İlişkileri

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 5, 126 - 140, 27.12.2019

Aişe Deliboran , Kerem Savran Özgür Dursun Önder Eralp Tülin Pekcan Hatice Sevim Turan1, Erol Aydoğdu1, İdris Çılgın1, Handan Ataol Ölmez1, Şule Savran1, Abdullah Suat Nacar2 Erol Aydoğdu İdris Çılgın Ahandan Ataol Ölmez Şule Savran Abdullah Suat Nacar

Öz

Çalışma, Muğla ilinde zeytin yetiştiriciliği yapılan toprakların ve zeytin bitkisinin bor ve diğer elementler yönünden beslenme durumunun belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla Datça, Köyceğiz, Milas, Ula, Seydikemer ilçelerinden toplam 125 bahçeden toprak ve yaprak örnekleri eş zamanlı olarak alınmıştır. Toprak örneklerinde; tekstür, pH, EC, kireç, organik madde, ekstrakte edilebilir B, Fe, Cu, Zn, Mn; yaprak örneklerinde ise toplam B, Fe, Zn, Mn, Cu analizleri yapılmıştır. Toprakların büyük çoğunluğu kumlu-tın ve killi-tın bünyeye sahiptir, organik madde içeriği düşüktür. Hafif alkalin, nötr ve orta asit özelliğine sahip topraklar tuzsuz sınıfında yer almış, büyük çoğunluğu yüksek kireç içermektedir. Muğla ili topraklarının tamamı bor içerikleri bakımından yeterli ve fazla sınıfındadır. Toprakların tamamının yeterli bor içermesine rağmen yaprakların %93’ünde bor noksanlığının görülmesi toprakta var olan bordan bitkinin faydalanmadığını göstermektedir. B ve Zn açısından ciddi oranda beslenme sorunlarının yaşandığı tespit edilmiştir. Fe, Cu ve Mn bakımından da çok ciddi oranda olmasa da beslenme sorunlarının yaşandığı saptanmıştır. Toprağın besin maddesi miktarları ile yapraktaki besin maddeleri arasında güvenilir düzeyde korelatif ilişkiler elde edilmiştir. Muğla ilinde gerçekleştirilen bu çalışmanın sonuçları dikkate alındığında, etkili gübreleme programı, yöntemi ve zamanının son derece önemli olduğu, kaliteli ve yüksek verimli üretimin dengeli gübreleme, organik gübre ilavesi ve diğer teknik uygulamalarla ilgili olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Zeytin, Bor, Toprak verimliliği, Bitki besleme, Mikro element

Determination of Nutritional Status of Olives (Olea europaea L.) Grown in Mugla Province in Terms of Boron and Other Elements, Leaf and Soil Relations

Öz

Study was conducted to determine the nutritional status of olive cultivated land and olive plant in Muğla province in terms of boron and other elements. For this purpose, soil and leaf samples were collected from 125 gardens in Datca, Koycegiz, Milas, Ula, Seydikemer In soil sample were made texture, soil reaction, electrical conductivity, lime, organic matter, extractable boron, iron, cooper, zinc and manganese analysez. In plants samples were determined total boron, iron, cooper, zinc and manganese. The vast majority of soils has sandy-tin and clayey-tin structure and low organic matter content. Lightly alkaline, neutral and medium acidic soils are in the salt-free class and contain about high lime. Although all of the soil contains sufficient boron, the lack of boron in 93% of the leaves indicates that the plant doesn’t benefit from the existing boron. There was serious nutritional problems in terms of B, and Zn and Fe, Cu and Mn. Also, secure correlative relationships between the amounts of nutrient in the soil and the amounts of nutrient in the leaf were obtained. Considering the results of this study, it is said that effective fertilization program, method and time are extremely important. High quality and high yield production balanced fertilization, addition of organic fertilizers and other technical applications.

Anahtar Kelimeler

Olive, Boron, Soil fertility, Plant nutrition, Micro element

Kaynakça

• Aksalman, A., Dikmelik, Ü., Püskülcü, G., Özgen, N., 1993. Aydın yöresi zeytinlerinin beslenme durumunun tespiti (Sonuç Raporu). Zeytincilik Araştırma İstasyonu, İzmir.
• Anonim, 2011. http://www.tuik.gov.tr (Erişim:29.03.2015).
• Anonim, 2013. http://faostat.fao.org (Erişim: 29.03.2013).
• Anonim, 2014. hhtp://uzzk.org (Erişim: Mart 2015).
• Anonymous, Soil Survey Staff (1951). Soil Survey Manuel, Agricultural Research Administration, Department of Agriculture Handbook, No:18, Gount Point Office Washington, USA, 340-377.
• Aydoğdu, E., 2011. Domat ve Uslu Zeytin Çeşitlerinde Yaprakların Besin Element İçerikleri ve Bunların Mevsimsel Değişimlerinin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, Adana.
• Bloom, P.R., Inskeep, W. P., 1988. Factors affecting bicarbonate chemistry and iron chlorosis in soils. J. Plant Nutr. 9:215-228.
• Canözer, Ö., 1978. Ege Bölgesi Önemli Zeytin Çeşitlerinin Besin Element Statüleri Ve Toprak-Bitki İlişkileri (Uzmanlık Tezi), Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Bornova, İzmir.
• Çakır, M., Çavuşoğlu, A., 1988. Modern zeytincilik (Çeviri). T.O.K.B. Yayın No: 1, Ankara.
• Çolakoğlu, H., 1985. Gübre ve gübreleme. Ege Üniv. Zir. Fak. Teksir, 17:1. Bornova, İzmir.
• Deliboran, A., Savran, Ş., 2017. Bor, bitki fizyolojisindeki önemi ve meyve ağaçlarında kullanımı. 5. Uluslararası Katılımlı Toprak ve Su Kaynakları Kongresi, Kırklareli.
• Deliboran, A., Savran, K., Dursun, O., Eralp, O., Pekcan, T., Turan, H.S., Aydogdu, E., Cilgin, I., Ata Olmez, H., Savran, S., Ozturk Gungor, F., Yildirim, A., Nacar, A.S. 2019. İzmir ve Muğla Bölgelerinde Yetiştirilen Zeytin (Olea europaea L.) Ağaçlarının Bor Beslenme Durumunun ve Bor Gübrelemesinin Zeytinde Verim ve Bazı Kalite Parametreleri Üzerine Etkisinin Belirlenmesi. BOREN Proje Sonuç Raporu, Proje NO: 2015-30-06-20-003, Ankara.
• Deliboran, A., Savran, K., Dursun, O., Eralp, O., Pekcan, T., Turan, H.S., Aydogdu, E., Cilgin, I., Ata Olmez, H., Savran, S., Ozturk Gungor, F., Yildirim, A., Nacar, A.S. 2019a. Determination of Nutritional Status in Terms of Boron and the Other Elements of Olives (Olea europaea L.) Grown in Izmir Province. International Semposium on Boron, 17-19 April, Nevsehir, Turkey.
• Deliboran, A., Savran, K., Dursun, Ö., Eralp, Ö., Pekcan, T., Turan, H.S., Aydoğdu, E., Çılgın, İ., Ata Ölmez, H., Savran, Ş., Öztürk Güngör, F., Yıldırım, A., Nacar, A.S. 2019b. Muğla İlinde Yetiştirilen Zeytin (Olea europaea L.) Ağaçlarının Bor ve Makro Elementler Yönünden Beslenme Durumunun Belirlenmesi, Toprak ve Bitki İlişkileri. 6.
• Uluslararası Katılımlı Toprak ve Su Kaynakları Kongresi, 12-14 Kasım, İzmir.
• Demirtaş, A., 2005. Bitkide bor ve etkileri. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. ISSN:1300-9036, 36(2):217-225.
• Dikmelik, Ü., 1984. Farklı yaşlardaki memecik zeytin ağaçlarında dane ve budama artıkları ile topraktan kaldırılan azot, fosfor, potasyum miktarlarının saptanması konusunda bir araştırma. Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Yayın No:31, Bornova, İzmir.
• Doran, İ., Koca, Y.K., Pekkolay, B., Mungan, M., 2008. Derik yöresi zeytinliklerinin beslenme durumunun tespiti. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 21(1):131-138.
• Doran, İ., Aydın, R., 1999. İçel yöresi zeytinliklerinin beslenme durumunun tespiti. Anadolu, J. of AARI. 9 (1):105-130.
• Dugger, W.M., 1973. Functional aspects of boron in plants. Advanced Chemistry, 123:112-129.
• Eyüpoğlu, F., Kurucu, N., Talaz, S., 1998. Türkiye topraklarının bitkiye yarayışlı bazı mikro elementler (Fe, Cu, Zn, Mn) bakımından genel durumu. T.C. Başbakanlık K. H. G. M. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Evliya, H., 1964. Kültür bitkilerinin beslenmesi. A.Ü. Zir. Fak. Yayınları. Sayı 36.
• Genç, Ç., Moltay, İ., Soyergin, S., Fidan, A.E., Sütçü, A., 1991. Marmara bölgesi sofralık zeytinlerinin beslenme durumu. Bahçe, Yalova, 20: 1-2.
• Gestring, W.D., Soltanpour, P.N. 1981. Evaluation of wet and dry digestion methods for boron determination in plant samples by ICP-AES. Commun. Soil Sci. Plant Anal. 12:743-753.
• Gotoh, S., Patrick, W.H., 1974. Transformation f iron in a waterlogged soil as influenced by redox potential and pH. Soil Sci. Soc. 38:66-71.
• Gupta, U.C., 1979. Boron nutrition of crops, Adv. Agronomy, 31, 273-307.
• Gupta, U.C., Jame, Y.W., Camphell, C.A., Leyshon, A.J., Mısholaıchuk, W. 1985. Boron toxicity and deficiency, a review can. j. of soil sci., 65:381-409.
• Gupta, U.C. 1967. A simplified method for determining hot water-soluble boron in soils. Soil Science 103:424-428.
• Güzel, N., Gülüt, K. Y. ve Büyük, G. (2002): Toprak verimliliği ve gübreler. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 246, Ders Kitapları Yayın No: A-80, Adana, Türkiye, 237s.
• Hanson, E.J., 1991. Sour cherry respond to foliar leaves. HortScience 26(9):1142-1145.
• Hartmann, H.T., Lilleland, O., 1966. Olive nutrition temperate to tropical fruit nutrition (Ed: N. F. Childers) Hort. Pub. Rutgers, Chapter X. The State Uni. New Jersey.
• Jones, J.R., Wolf, B., Mills, H.A., 1991. Plant analysis handbook: A practical sampling, preparation, analysis, and interpretation Guide. Micro-Macro Publishing, Athens, GA. Micro-Macro Publishing.
• Kacar, B., 1982. Gübreler ve gübreleme tekniği. T.C. Ziraat Bankası Kültür Yayınları. Ankara.
• Kacar, B., Katkat, A.V., 1999. Gübreler ve gübreleme tekniği. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No. 144, VİPAŞ Y. No: 20.
• Kasırga, E., 2009. Tuzluluğun Gemlik zeytin (Olea europaea L.) çeşidine etkilerinin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, ZTO-YL–2009–0003.
• Lindsay, W.L., Norwell, W.A., 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, ıron, manganese and copper. Soil Science Society of America Journal 42:421-428.
• Llamas, J.F., 1984. Basis of fertilization in olive cultuvation and the olive trees vegetative cycle and nutritional needs. International Course on Fertilization and Intensitication of Olive Cultivation. UNDP-FAO, Cordoba-Spain.
• Loue, A., 1968. Diagnostic pétiolairem de prospection. etudes sur la nutrition etla fertilisation potassiques de la vigne. Sociéte Commerciale des Potasses d’ Alsace Services Agronomiques, 31- 41p.
• Mengel, K., Kırkby, A., 1987. Principles of plant nutrition. I.P.I. CH. 3048. Worblaufen-Bern.
• Nyomura, A.M.S., Brown, P.H., Freeman, M., 1997. Fall foliar-applied boron increase tissue boron concentration and nut set of almond Journal of the American Society for
• Horticultural Science ISSN0003-1062 Vol. No v. 122(3), p. 405-410.
• Olsen, S., 1972. Micronutrient Interactions. Micronutrients in Agriculture.Soil Scienne Society of Ame¬rika, İne Madison, Wisconsin USA, 243-264.
• Özbek, N., 1981. Meyve ağaçlarının gübrelenmesi. T.O.K.B. Ankara 1981, 280 s.
• Perica, S, Bellaloui, N., Greve, C., Hu, H., Brown, P.H., 2001. Boron transport and soluble carbonhydrate concentrations in olive. J.Amer. Soc.Sci. 126 (3): 291-296.
• Perica, S., Brown, P.H., Connell, J.H., Nyomora, A.M.S., Dordas, C., Hu, H., 2001b. Foliar boron application ımproves flower fertility and fruit set in olive. HortScience 36(4): 714-716.
• Pilanalı, N., Aksoy, T., 1998: Hıyar bitkisinin çinko ile beslenmesinde toprak ve bitkinin çinko kapsamını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. I. Ulusal Çinko Kongresi (Tarım, Gıda ve Sağlık), 12-16 Mayıs 1997, Eskişehir, Türkiye, 885-888s.
• Reisenauer, H.M., Walsh, L.M., Hoeft, R.G., 1973. Testing soils for sulphur, boron, molybdenum and chlorine, s: 173-200. In: LM Walsh and JD Beaton: Soil.
• Reuter, D.J., Robinson, J.B. 1997. Plant analysis and interpretation manual. CSIRO Publishing. ISBN: 643059385, Collingwood, VIC, Australia.
• Sağlam, M.T., Bellitürk, K., Hazinedar, N., Danışman, F., 2008. Kapıdağ yarımadası zeytinliklerinin beslenme durumu. Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi ISSN: 1300-5774, 22(44): 118-123.
• Savaşlı, E., Brohi, A.R., Topbaş, M.T., 1998. Çeltik bitkisinin çinkolu ve fosforlu gübrelere cevabı ve fosfor çinko ilişkisinin verime etkisi. I. Ulusal Çinko Kongresi (Tarım, Gıda ve Sağlık), 12-16 Mayıs 1997, Eskişehir, Türkiye, 445-452.
• Sillanpaa, M., 1982. Micronutrients and the nutrient status of soils. A Global Study. FAO Soils Bulletin No:48, Rome.
• Stover, E., Fargione, M., Risio, R., 1999. Problem foliar boron, zinc and urea applications enhance cropping of some “Empire and Mcintosh” apple orchards in New York. HortScience, Volume:34 (2), p:210-214, ISSN:192-6.
• Söylemez, S., Öktem, G., Kara, H., Almaca, N.D., Ak, B,E., Sakar, E., 2017. Şanlıurfa yöresi zeytinliklerinin beslenme durumunun belirlenmesi. Harran Tarım ve Çevre Bilimleri Dergisi 21(1):1-5.
• Tekin, H., Çağlar, G., Kuru, C., Akkök, F., 1990. Antepfıstığı besin kapsamlarının belirlenmesi ve en uygun yaprak örneği alım zamanının tespiti. Türkiye 1. Antepfıstığı Sempozyumu Bildiriler, 11-12 Eylül, 120-138.
• Thun, R., Hermann, R., Knickman, E., 1955. Die Untersuchung Von Boden Neuman Verlag, Radelbeul und Berlin, s:48-48.
• Tripoli, E., Giammanco, M., Tabacchi, G., 2005. The phenolic compounds of olive oil: structure, biological activity and beneficial effects of human health. Journals of
• Nutrition Research Reviews 18:98–112.
• Turan, H.S., Aydoğdu, E., Pekcan, T., Çolakoğlu, H., 2013. Reletionships of olive groves in West Anatolia region of Turkey. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 44:80–88, 2013 Copyright © Taylor & Francis Group, LLC ISSN: 0010-3624 print / 1532-2416 online DOI: 10.1080/00103624.2012.734133.
• Turan, H.S., Aydoğdu, E., Pekcan, T., Çolakoğlu, H., 2013. Soil and plant relationships olive groves in West Anatolia region of Turkey. Soil, plant and Food Interactions, 473-481.
• Tüzüner, A., 1990. Toprak ve su analiz laboratuvarı el kitabı. Ankara.
• Thun, R., Hermann, R., Knickman, E., 1955. Die Untersuchung Von BodenNeuman Verlag, Radelbeul und Berlin, s:48-48.
• Ulgen, N., Yutrsever, N., 1974. Türkiye gübreler ve gübreleme rehberi. Köy İşleri ve Kooperatifleri Bakanlığı. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Teknik Yayınları Serisi. Ankara. No: 28.
• Uysal, E., Albayrak, B., Soyergin, S., 2011. Gemlik yöresinde yetiştirilen zeytinlerin beslenme durumlarının toprak analizleriyle belirlenmesi. 2. Ulusal Toprak ve Su Kaynakları Kongresi, 22-25 Kasım Ankara, s:887-895.
• Uysal, E., Albayrak, B., Kayalı, F., Karakoç, A., 2016. Armutlu yöresinde yetiştirilen zeytinliklerde verim ile bazı toprak özellikleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGIİD Özel Sayı 19-31 DOI: 10.17100/nevbiltek.210955 URL:http://dx.doi.org/10.17100/nevbiltek.210955.
• Wolf, B., 2013. The Determination of boron in soil extracts, plant materials, komposts manures, water and nutrient solutions. Commun. Soil Sci. Plant Anal, 2:363-374. Zeytinyağı Sektör Raporu, ISBN: 978-605-9175-57-9.FAO