KOBİ’LERDE NAKİT AKIM ESASLI FİNANSAL PERFORMANS: GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMİYLE BİR UYGULAMA

Yıl 2024, , 64 - 87, 03.07.2024

Erhan Vargün , Neilan Soylu

https://doi.org/10.52736/ubeyad.1439559

Öz

KOBİ’ler ekonomik gelişmeye katkıları ve finansal sistem içindeki roller sebebiyle ülke ekonomilerinde önemli bir konuma sahiptirler. Bu nedenle, KOBİ’lerin performanslarının değerlendirilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada BİST KOBİ Sanayi Endeksi işletmelerinin nakit akım esaslı finansal performans düzeylerinin Gri İlişkisel Analiz yöntemiyle ölçülmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, önce çalışma kapsamına alınan 34 işletmenin 2017-2021 dönemine ilişkin finansal verilerinden hareketle nakit akım oranları hesaplanmıştır. Daha sonra, hesaplanan oranlar kriter olarak değerlendirmeye alınmış ve Gri İlişkisel Analiz yöntemi aracılığıyla her bir yıl için performans ölçümü gerçekleştirilmiştir. Analiz sonucu ulaşılan bulgulara göre FMIZP kodlu işletme analiz döneminin kapsadığı tüm yıllarda performans sıralamasında birinci sırada yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

finansal performans, BİST KOBİ, nakit akım oranları, gri ilişkisel analiz, çok kriterli karar verme

Kaynakça

• Akdeniz, E. G. (2020). Geleneksel finansal oranlar ve nakit akış oranları ile finansal performansın ölçülmesi: Borsa İstanbul sürdürülebilirlik endeksi firmalarında Entropi temelli Aras yöntemi ile bir uygulama (Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Apan, M. ve Öztel, A. (2020). Bütünleşik Entropi-Edas yöntemi ile nakit akım odaklı finansal performans analizi: BIST orman, kâğıt, basım endeksi’nde işlem gören firmaların 2011-2018 dönem verisinden kanıtlar. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22(1), 170-184.
• Ayçin, E. ve Çakın, E. (2019). KOBİ’lerin finansal performansının MACBETH-COPRAS bütünleşik yaklaşımıyla değerlendirilmesi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 14(55), 251-265.
• Baydaş, M. (2022). The effect of pandemic conditions on financial success rankings of BIST SME industrial companies: a different evaluation with the help of comparison of special capabilities of MOORA, MABAC and FUCA methods. Business & Management Studies: An International Journal, 10(1), 245-260.
• Çıbık, E. (2020). İşletmelerin finansal performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri ile analiz edilmesi: BİST KOBİ sanayi örneği (Yüksek lisans tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Dereköy, F. (2020). Nakit akış tablosu ile likidite oranları ilişkisi: Borsa İstanbul KOBİ sanayi işletmeleri üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 3505-3517.
• Dobbs, M. ve Hamilton, R.T. (2007). Small business growth: recent evidence and new directions. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 13 (5), 296-322.
• Eggers, F. (2020). Masters of disasters? Challenges and opportunities for SMEs in times of crisis. Journal of Business Research, 116, 199-208.
• Gücenme, Ü. ve Poroy Arsoy, A. (2006). Muhasebe standartlarındaki sınıflandırılmış nakit akım tablosu formatı ile finansal performansın ölçülmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi 30, 66-74.
• Günay, F. ve Ecer, F. (2020). Cash flow based financial performance of Borsa İstanbul tourism companies by Entropy-MAIRCA integrated model. Journal of Multidisciplinary Academic Tourism, 5(1), 29-37.
• Gürkan, S. ve Büyükatak, E. (2021). Nakit akış oranları bazlı finansal performans analizi: BIST kimya petrol plastik endeks şirketleri üzerine bir araştırma. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 13(1), 51-71.
• Haron, N., Yahya, S. ve Haron, H. (2014). Cash flow information and small enterprıses' performance. International Journal of Organizational Innovation, 7-17.
• Hodgson, A. ve Stevenson‐Clarke, P. (2000). Accounting variables and stock returns: The impact of leverage. Pacific Accounting Review, 12 (2), 37-64.
• Kaplanoğlu, E., (2018). ARAS ve COPRAS yöntemleriyle nakit akışına dayalı performans ölçümü: BİST kimya, petrol, kauçuk ve plastik ürünler sektöründe bir uygulama. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi 11(2), 153-184. https://doi.org/10.29067/muvu.340614
• Karas, M. ve Režňáková, M. (2020). Cash flows indicators in the prediction of financial distress. Engineering Economics, 31(5), 525-535.
• Kendirli, S., Kaya, M.S. ve Bilgin, M. (2020). Evaluation of financial performances of SME’s listed in the BİST SME industrial index by using TOPSIS multicriteria decision making method. Journal of Economic Development, Environment and People, 9(3), 63-74.
• Kirkham, R. (2012). Liquidity analysis using cash flow ratios and traditional ratios: The telecommunications sector in Australia. Journal of New Business Ideas and Trends, 10(1), 1-13.
• KOSGEB (2023). Türkiye’deki KOBİ’lere ilişkin bazı istatistikler. Erişim adresi: https://webdosya.kosgeb.gov.tr/Content/Upload/Dosya/Kurumsal/Raporlar/T%C3%BCrkiye'de_KOB%C4%B0'lere_%C4%B0li%C5%9Fkin_Baz%C4%B1_%C4%B0statistiki_G%C3%B6stergeler_May%C4%B1s_2023.pdf
• Koyuncugil, A. S. ve Özgülbaş, N. (2008). İMKB’de İşlem gören KOBİ’lerin güçlü ve zayif yönleri: Chaid Karar Ağaci uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 1-21.
• Lampadarios, E., Kyriakidou, N. ve Smith, G. (2017). Towards a new framework for SMEs success: a literature review. International Journal of Business and Globalisation, 18(2), 194-232.
• Met, Ö. (2005). Nakit akımı oranları ile finansal analiz ve konaklama işletmeleri açısından değerlendirilmesi. Muhasebe ve Denetime Bakış, 14, 41-56.
• OECD (2019). OECD SME and Entrepreneurship Outlook 2019. Policy Highlights. https://www.oecd.org/industry/smes/
• Sakarya, Ş. ve Akkuş, H. T. (2015). Finansal performansin ölçülmesinde geleneksel oranlar ile nakit akim oranlarinin karşılaştırmalı analizi: BİST çimento şirketleri üzerine Topsis yöntemi ile bir uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 109-123.
• Sakarya, Ş. ve Erayman, Ç. (2022). Nakit akış tablosuna dayalı finansal oranlar ve Promethee yöntemi ile finansal performans analizi: BİST bilişim sektöründe bir uygulama. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 51-78.
• Sakarya, Ş. ve Saçkes, İ. (2022). BIST’e kayıtlı ulaştırma ve depolama sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin finansal performanslarının Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) ve Gri İlişkisel Analiz (GİA) yöntemleriyle değerlendirilmesi. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 7(19), 366-388.
• Soy Temür, A. ve Tulum, S. (2022). BIST teknoloji işletmelerinin nakit akış oranlarına dayalı CRITIC ağırlıklandırmalı COCOSO yöntemi ile finansal performans analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51, 383-401. https://doi.org/10.30794/pausbed.1074295
• Tutkavul, K. (2018). Nakit akış oranları temelinde nakit akış tablosunun finansal analizi: Otomotiv sektöründe bir uygulama. Eurasian Conference on Language & Social Science, 87-118.
• TÜİK (2022). Küçük ve Orta Büyüklükteki Girişim İstatistikleri, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kucuk-ve-Orta-Buyuklukteki-Girisim-Istatistikleri-2021-45685 (Erişim tarihi: 15.01.2024)
• Uygurtürk, H. ve Yılkan, E. (2020). BİST gıda ve içecek sektöründe nakit akım odaklı finansal performansın TOPSIS ve ARAS yöntemleri ile karşılaştırmalı ölçümü. Journal of Humanities and Tourism Research, 10(3), 587-609.
• Vargün, H. ve Uygurtürk, H. (2016). Finansal performans ölçüm aracı olarak nakit akım odaklı finansal analiz: İnşaat ve bayındırlık sektörü üzerine bir uygulama. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 358-369.
• Yerdelen Kaygın, C., Bağcı, H. ve Tanır, D. (2019). BİST KOBİ sanayi şirketlerinin finansal performanslarının MW ve Gri İlişkisel Analiz yöntemleri ile ölçülmesi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(20), 944-965. https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2019.040
• Yıldırım, B. F. (2015). Gri ilişkisel analiz (ed. F. B. Yıldırım ve E. Önder). Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Dora Yayıncılık, 229-244.
• Yılmaz, M. K. ve İçten, O. (2017). Borsa İstanbul’da işlem gören gayrimenkul yatırım ortaklıklarının nakit akımı odaklı finansal performans analizi (2007-2016). Uluslararası Katılımlı 21. Finans Sempozyumu, 18-21 Ekim 2017-Balıkesir.