Futbolcuların Güdülenme (Motivasyon) ve İmgeleme Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Araştırılması

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 119 - 136, 30.08.2021

Murat Atasoy Meryem Altun Ekiz

Öz

Futbolcuların güdülenme ve imgeleme düzeyleri arasındaki ilişkiyi inceleyen bu araştırma ilişkisel tarama
modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın evrenini futbolcular, örneklemini ise Kırşehir ve Yozgat illerinde farklı
kulüplerde oynayan toplam 282 futbolcu oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Yıldız ve ark. (2019)
tarafından psikometrik özellikleri incelenen Sporda Güdülenme Ölçeği-II ile Kızıldağ ve Tiryaki (2012)
tarafından Türk sporcular için uyarlanan Sporda İmgeleme Envanteri kullanılmıştır. Öncelikle dağılımın normal
olup olmadığını test etmek için çarpıklık ve basıklık katsayıları ile Kolmogrov Smirnov testine bakılmıştır. Test
sonucunda verilerin normal dağılmadığı görülmüştür bu yüzden non parametrik testlerden Kruskal Wallis H testi
kullanılmıştır. Güdülenme ile imgeleme puanları arsında anlamlı bir ilişki olup olmadığını belirlemek için ise
Sperman Brown sıra farkları korelasyon analizi yapılmıştır. Katılımcıların sporculuk yılı değişkenine göre
güdülenmeme alt boyutunda 6-10 yıl aralığındakiler lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir.
Katılımcıların sporculuk yılı değişkenine göre imgeleme toplam puan ile motivasyonel özel imgeleme
motivasyonel genel uyarılmışlık, motivasyonel genel ustalık alt boyutlarında 11-15 yıl aralığındakiler lehine
istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Katılımcıların yaş değişkenine göre dışsal düzenleme ile
güdülenmeme alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Buna göre dışsal düzenleme alt
boyutunda sıra ortalaması en yüksek yaş aralığı 16-21 ve güdülenmeme alt boyutunda sıra ortalaması en yüksek
yaş aralığı 22-27 yaştır. Katılımcıların mevki değişkenine göre içsel düzenleme alt boyutunda kanat oyuncuları
lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Güdülenme ve imgeleme puanları arasında pozitif
yönde anlamlı bir ilişkinin olduğu bulunmuştur. Buna göre futbolcuların imgeleme puanlarının artması
durumunda güdülenme puanları da artmaktadır. Sporculuk yılı ve alt boyutlar arasındaki ilişkiye bakıldığında;
imgeleme, bilişsel imgeleme, motivasyonel genel uyarılmışlık, motivasyonel genel ustalık ile sporculuk yılı
arasında istatistiksel olarak pozitif yönde anlamlı ilişki saptanmıştır. Buna göre sporculuk yılı arttıkça imgeleme,
bilişsel imgeleme, motivasyonel genel uyarılmışlık ve motivasyonel genel ustalık da artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Motivasyon, Sportif Branşlar, Hayal Gücü

Kaynakça

• Abakay, U., Kuru, E. (2010). Profesyonel ve amatör futbolcuların statü değişkeni açısından başarı motivasyonu farklılıkları. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergis, 4(3), 186- 191. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/bsd/issue/53573/713902
• Adair, J. (2016). Etkili motivasyon (4. Baskı). İstanbul: BKY Ajans. s.9.
• Ağılönü, Ö., (2014). Farklı spor branşlarıyla uğraşan sporcuların hayal etme ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Aldemir, Y, Biçer, T, Kızıldağ Kale, E. (2014). Futbolcularda imgeleme çalışmalarının problem çözme üzerine etkisi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 5(2), 37- 45. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/omuspd/issue/20458/217870
• Balaguer, I., Duda, J. L., Atienza, F. L., Mayo, C. 2002. Situational and dispositional goals as predictors of perceptions of individual and team improvement, satisfaction and coach ratings among elite female handball teams. Psychology of Sport & Exercise, 3, 293–
• Bois, J. E., Sarrazin, P. G., Southon, J., Boiché, J. C. (2009). Psychological characteristics and their relation to performance in professional golfers. The Sport Psychologist, 23(2), 252-270.
• Boz, E. (2019). Elit karate sporcularında imgeleme ve kaygı ilişkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Bursalıoğlu, Z. (1982). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Yayını, s.207.
• Can, H., Tuncer, D. (1986). Genel işletmecilik bilgileri. Ankara: Asımlar Basım Evi. s.171. Clancy, R. B., Herring, M. P., MacIntyre, T. E., Campbell, M. J. (2016). A review of competitive sport motivation research. Psychology of Sport and Exercise, 27, 232-
• Çakaloğlu, E., Akyüz, O., Sulu, B., Bayar, P. (2019). Profesyonel futbolcularda hedef yöneliminin motivasyonel yönelim üzerine etkisi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(4), 265-274 . DOI: 10.33689/spormetre.637261
• Dinçer, Ö. (2016). Üniversitelerde spor eğitimi alan öğrencilerin imgeleme yetilerinin değerlendirilmesi. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 14(55), 138-149.
• Durmaz, Ö. (2019). Farklı branşlarda ve cinsiyetteki elit sporcuların imgeleme biçimlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilim Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Samsun.
• Elçi, G., Ağbuğa, B., Işık, U., Öztop, E. (2013). Investigate the effects of imagery practice to skills development for 9-13 years swimming athletes. PJSS, 4(3), 1-17.
• Elmas, L., Birol, S. Ş. (2018). Sportif rekreasyon etkinliklerine katılan erken dönem ergenlerin hayal etme düzeylerinin başarı algısı üzerine etkisi. The Journal of International Anatolia Sport Science, 3(1), 249-259.
• Eren, E. (1989). Yönetim psikolojisi. İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yayını. s.388-390.
• Fisher, A. C. (1976). Psychology of sports (Çev. Özatan, N.). Florida.
• Fischer, R., Short, S. E., Ross-Stewart, L. (2005). Beyond frequency: İmagery effectiveness, confidence in using imagery, and imagery ability. Journal of Sport and Exercise Psychology, 27, 17.
• Gawain, S. (2002). Yaratıcı imgeleme (9. Baskı). İstanbul: Akaşa Yayıncılık. s.15-34.
• Güvendi, B., (2015). Elit akademi ligi futbolcularında imgeleme ve kaygı ilişkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Güvendi, B., Bilgin, U. (2016). Elit akademi liği futbolcularında imgeleme kaygı ilişkisinin incelenmesi. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi. Sayı:7.
• Hall, C. R., Mack, D., Paivio, A., Hausenblas, H. (1998). Imagery use by athletes: Development of the sport imagery questionnaire. International Journal of Sport Psychology, 29, 73-89.
• Hall, C. R. (2001). Imagery in sport and exercise. İçinde: Singer RN. Hausenblas HA. (Ed.). Handbook of research on sport psychology. (2. Baskı). John Willy&Sons. New York. 538.
• Hanks, K.(1999). İnsanları motive etme sanatı. İstanbul: Alfa Yayıncılık. s.5.
• Huck, S. W. (2008). Reading statistic and research (5rd Edition). New York: Addision Wesley Longman. İkizler, C., Karagözoğlu, C. (1997). Sporda başarının psikolojisi (3. Baskı).İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi (26. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Karademir, T., Türkçapar, Ü., Açak, M., Eroğlu, H. (2018). Bireysel ve takım sporu ile uğraşan sporcularda hayal etme biçimlerinin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20 (3), 92-102. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunibesyo/issue/39710/451327
• Kartal, Z., Güvendi, B., Türksoy, A., Altıncı, E. (2017). Takım sporcularının imgeleme kullanımları ile başari motivasyonları arasındaki ilişki. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 7(1), 41-53. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuspor/issue/31010/279971
• Kellecioğlu, H. (1992). Güdülenme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7); 175-181.
• Kesilmiş, İ., Taştan, Z., Toros, T. (2020). Futbolcularda algılanan motivasyonel iklimin ve ödüllendirici davranışın mevkilere göre karşılaştırılması. Spor Eğitim Dergisi, 4(1), 115-122. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/seder/issue/52104/703121
• Kızıldağ E., Tiryaki M. Ş. (2012). Sporda imgeleme envanterinin Türk sporcular için uyarlanması. Spor Bilimleri Dergisi, 23(1), 13–23.
• Koç, Ş. (1994). Spor psikolojisine giriş (3. Baskı). İzmir: Saray Medikal Yayıncılık.
• Kolayiş, H., Sarı, İ., Köle, Ö. (2015). Takım sporlarıyla uğraşan kadın sporcuların imgeleme, güdülenme ve kaygı puanları arasındaki ilişkinin incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(2), 129-136. DOI: 10.1501/Sporm_0000000277
• Konter, E. (1999). Uygulamalı spor psikolojisi, zihinsel antrenman. Ankara: Nobel.
• Koumpoula, M., Tsopani, D., Flessas, K., Chairopoulou, C. (2011). Goal orientations and sport motivation, differences between the athletes of competitive and noncompetitive rhythmic gymnastics. J Sport Med Phys Fit, 51(3), 480-488.
• Kuru, E. (2000). Sporda psikoloji. Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Basımevi, 11- 12.
• Kusurkar, R. A., Ten Cate, T. J., Vos, C. M. P., Westers, P., Croiset, G. (2013). How motivation affects academic performance: A structual equation modelling analysis. Advances in Healty Sciences Education, 18(1); 57-69.
• Menegassi, V. M., Rechenchosky, L., Borges, P. H., Nazario, P. F., Carneiro, A. F., Fiorese, L., Rinaldi, W. (2018). Impact of motivation on anxiety and tactical knowledge of young soccer players. Journal of Physical Education and Sport, 18(1), 170-174.
• Moran, A. (2004). Attention and concentration training in sport. (C Spielberger, Ed.) Encyclopedia of Applied Psychology (Volume 1). s. 209-214. Academic Press. Mulder, T. H., Hochstenbach, J. B. H., Van Heuvelen, M. J. G., Otter, A. R. (2007). Motor imagery: The relation between age and imagery capacity. Hum Mov Sci, 26(2), 203- 211.
• Paivio, A.(1985). Cognitive and motivational functions of imagery in human performance. Canadian Journalof Applied Sport Sciences, 10(4), 22- 28.
• Parker, J. K., Lovell, G. P. (2012). Age differences in the vividness of youth sport performers’ ımagery ability. J Imagery Res Sport Phys Activ. 7(1), 1-13.
• Pelletier, L. G., Rocchi, M. A., Vallerand, R. J. (2013). Validation of the revised sport motivation scale (SMS-II). Psychol Sport Exerc. 14, 329-41.
• Roberts, G. C., Treasure, D. C., Conroy, S. E. (2007). Understanding the Dynamics of motivation in sport and physical activity: An achievement goal interpretation. (Eds. In G. Tenenbaum and R. C. Eklund). Handbook of sport psychology. New Jersey: John Wiley and Sons, 3-30.
• Sabuncuoğlu, Z.(1982). Endüstriyel davranışlar. Bursa: Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi İşletme Fakültesi Yayını, s.84.
• Sarı, İ. (2019). Antrenörden algılanan özerklik desteği ve sporcuların özerk güdülenmesi arasındaki ilişki: bir meta - analiz çalışması. SPORMETRE, 17(2), 110-125. DOI: 10.33689/spormetre.455760
• Sheehan, R. B., Herring, M. P., Campbell, M. J. (2018). Associations between motivation and mental health in sport: A test of the Hierarchical Model of Intrinsic and Extrinsic Motivation. Frontiers in Psychology, 9, 707.
• Shinn, G. (1996). Güdülenmenin mucizesi (2.Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık. s.5-20.
• Souza Filho, M. J. D., Albuquerque, M. R., Costa, I. T. D., Malloy-Diniz, L. F., Costa, V. T. D. (2018). Comparison of the motivation level of soccer players with high and low played time in matches under-20. Journal of Physical Education, 29.
• Tiryaki, Ş. (2000). Spor psikolojisi, kavramlar, kuramlar ve uygulamalar. Ankara: Eylül.
• Turkay, H., Sökmen, T. (2014). Beden eğitimi ve spor bölümü öğrencilerinin sporda güdülenme kaynakları ve stresle başa çıkma tarzları. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(3), 1-9. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/inubesyo/issue/8689/108571
• Ulucan, H., Bölükbaşı, T. (2020). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin spor yaralanmalarındaki kaygı düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-10.
• Urfa, O. (2021). Egzersiz ve spor psikolojisinde güdülenme; kuramlar, kavramlar ve Uygulamalar: Motivasyonel görüşme. (Ed. Aşçı, H.). Ankara: Spor Yayınevi ve Kitabevi. 208-209.
• Urfa, O., Aşçı, H. (2018). On haftalık psikolojik beceri antrenman programının genç futbolcuların kaygı, özsaygı, güdülenme, dikkat ve şut isabet oranı üzerine etkisi. Hacettepe Journal of Sport Sciences, 29(3), 131–146.
• Weinberg, R. S. (2009). Motivation. (Ed.In B. W. Brever). Handbook of sports medicine and science: Sport psychology. Oxford: Wiley-Blackwell. 1-17.
• Varoğlu, K., Aktaş, R.(1987). Askeri liderlik. Ankara: K.H.O. Yayını, s.260.
• Yalçın, S. (1988). Personel yönetimi. İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yayını. s.203.
• Yıldız, A., Altıntaş, A., Elmas, S., Aşçı, F. H. (2019). Investigating the psychometric properties of Sport Motivation Scale-II. Spor Hekimliği Dergisi, 54(1), 33-44. doi: 10.5152/tjsm.2019.114
• Yıldız Y. (2020). Spor lisesi öğrencilerinin hayal etme ve temel psikolojik ihtiyaçları düzeylerinin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(3), 364-373.