Triatlon Sporcularında TükenmiĢlik Düzeylerinin Ġncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 95 - 108, 31.08.2022

Berat Koçyiğit Osman Pepe

Öz

Bu araştırmanın amacı; elit düzeyde ulusal ve uluslararası müsabakalarda mücadele eden triatlon sporcularının sporcu tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evreni, Türkiye’de elit düzeyde triatlon sporu ile uğraşan kadın ve erkek sporcular, örneklem grubunu ise bu grup içerisinden 60 kadın, 165 erkek toplam 225 sporcu oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından oluşturulan kişisel bilgi formu ile Raedeke ve Smith (2001) tarafındangeliştirilen ve Türkçeye uyarlaması Kelecek, Kara, Kazak-Çetinkalp ve Aşçı (2016) tarafından yapılmış “sporcu tükenmişlik ölçeği” kullanılmıştır. Veriler, bilgisayar ortamında analiz edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntem olarak sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma kullanılmıştır. Araştırmada, ikili karşılaştırmalarda bağımsız değişkenlerde t testi kullanılmıştır. İkiden fazla olan değişkenlerde ise tek yönlü varyans analizi ANOVA testi kullanılmıştır. Oluşan farklılığın kaynağını tespiti için yapılan LSD testi uygulanmıştır. Anlamlılık düzeyi p<.05 olarak kabul edilmiştir. Sonuç olarak, elit düzeyde triatlon sporcularının sporcu tükenmişlik ölçeği alt boyutları toplam puanlarına bakıldığında orta düzeyde yer aldıkları, yaş ve yaşadıkları bölge değişkenlerinin sporcu tükenmişliğine etkisi olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda sporcuların
başarı ve performanslarında tükenmişliğin oldukça önemli olduğu ve tükenmişlik düzeyinin en az olduğu durumlarda performansın maksimum düzeyde olabileceği söylenebilir. Sporcuların tükenmişlik düzeylerinin artması sonucunda, fiziksel, psikolojik ve sosyal vb sorunlar başarı durumlarını olumsuz yönde etkileyebileceği ve sporu bırakma düzeyine gelebilecekleri düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Triatlon, Sporcu, Tükenmişlik

Kaynakça

• Agaoğlu, E., Ceylan, M., Kasım, E., Maden, T. (2004). Araştırma görevlilerinin kendi tükenmişlik düzeylerine ilişkin görüşleri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Malatya.
• Akıncı, A. Y., Çimen, E. (2021). İlkokul öğrencilerinin hareketli ve sağlıklı yaşam yeterlilikleri (Isparta örneği). Düzce Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 17-27.
• Barry, F. A. (1984). Stress and burnout in suburban teachers. Journal of Educational Research, 6(77), 325-331.
• Curran, T., Appleton, P. R., Hill, A. P. ve Hall, H. K. (2011). Passion and burnout in elite junior soccer players: The mediating role of self-determined motivation. Psychology of Sport and Exercise, 12(6), 655-661.
• Çaloğlu, M., Yalçın- Menteş, Ö. (2020). Sporcu eğitim merkezlerindeki güreşçilerin sporcu tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 59-73.
• Çam, Z., Kardaş, F., Eşkisu, M., Gelibolu, S. (2019). Spor Tükenmişliği Envanteri’nin Türk kültürüne uyarlanması ve psikometrik özellikleri. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(1), 79-96.
• Çimen, E. (2022). Spor bilimleri fakültesinde öğrencilerinin proaktif kişilikleri ile zihinsel dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişki: Süleyman Demirel Üniversitesi örneği, ROL Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-10.
• Demir, E., Saatçioğlu, Ö., İmrol, F., (2016). Uluslararası dergilerde yayımlanan eğitim araştırmalarının normallik varsayımları açısından incelenmesi, Current Research in Education 2(3), 130-148.
• Fender, L. K. (1989). Athlete burnout: Potential for research and intervention strategies, The Sport Psychologist, 3(1), 63-71.
• George, D., Mallery, P. (2016). IBM SPSS Statistics 23 step by step: A simple guide and reference. New York: Routledge: 112-120.
• Gucciardi, D. F., Gordon, S. (2009). Development and preliminary validation of the Cricket Mental Toughness Inventory (CMTI). Journal of Sports Sciences, 27(12), 1293-1310.
• Gustafsson, H., DeFreese, J. D., Madigan, D. J. (2017). Athlete burnout: Review and recommendations. Current Opinion in Psychology, 16, 109-113.
• Gustafsson, H., Martinent, G., Isoard-Gautheur, S., Hassmén, P., Guillet-Descas, E. (2018). Performance based self-esteem and athlete-identity in athlete burnout: A personcentered approach. Psychology of Sport and Exercise, 38, 56-60.
• Gustafsson, H., Skoog, T. (2012). The mediational role of perceived stress in the relation between optimism and burnout in competitive athletes. Anxiety, Stress and Coping, 25(2), 183-199.
• Güvendi, Y. (2020). Milli güreşçilerin psikolojik becerilerinin tükenmişlik düzeyleri ile ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Ifeagwazi, F. C. M. (2006). The influence of marital status on self-report of symptoms of psychological burnout among nurses. OMEGA-Journal of Death and Dying, 52(4), 359-373.
• Karatepe, O., Halıcı, A. (1998). İstatmininin örgütsel bağlılık üzerindeki etkilerine yönelik ampirik bir değerlendirme. VI. Ulusal Yon. Org. Kongresi. Eskişehir.
• Kargün, M. (2011). Futbol hakemlerinin iş tatmin ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin çeşitli faktörler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönüÜniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Kelecek, S., Kara, F. M., Kazak-Çetinkalp, Z., Aşçı, F. H. (2016). Sporcu Tükenmişlik Ölçeğinin Türkçe uyarlaması (The Turkish adaptation “Athlete Burnout Questionnaire”). Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 27(4), 149-161.
• Kılıç, S. (2018). Devlet hastanesinde çalışan hemşirelerde travmatik stres belirtileri, mesleki tatmin tükenmişlik ve eş duyum yorgunluğunun incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Nevşehir.
• Kocadağ, N. H. (2019). Adolesan sporcuların tükenmişliğinin belirlenmesinde algılanan ebeveyn mükemmeliyetçiliği ve güdüsel ikliminin rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, SağlıkvBilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Koustelios, A. (2001). Burnout among Greek sport centre employees. Sport Management Review, 4(2), 151-163.
• Kurtulget, E., Kaplan, G., Çepikkurt, F. (2018). Basketbolcularda tutkunluk ve zihinsel dayanıklılığın tükenmişliği belirlemedeki rolü, Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 82-91.
• Kuzu, C. (2019). Profesyonel ve bölgesel amatör lig futbolcularının tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Madigan, D. J., Nicholls, A. R. (2017). Mental toughness and burnout in junior athletes: A longitudinal investigation. Psychology of Sport and Exercise, 32, 138-142.
• Martin, E. M., Horn, T. S. (2013). The role of athletic identity and passion in predicting burnout in adolescent female athletes. The Sport Psychologist, 27(4), 338-348.
• Özcoşan, V. (2018). Farklı spor dallarındaki sporcuların tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenlere göre araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Platsidou, M., Agaliotis, I. (2008). Burnout, job satisfaction and instructional assignment‐ related sources of stress in Greek special education teachers. International Journal of Disability, Development and Education, 55, 61-76.
• Raedeke, T. D., Smith, A. L. (2001). Development and preliminary validation of an athlete burnout measure. Journal of Sport and Exercisepsychology, 23(4), 281-306.
• Read A. D. (2009). When coaches burnout: Understanding the phenomenon from the perspective of high performance coaches, Ottowa. Doctoral dissertation, University of Ottawa, Canada.
• Salmela, A. K., Kiuru, N., Nurmi, J. E. (2008). The role of educational track in adolescents' school burnout: A longitudinal study. British Journal of Educational Psychology, 78(4), 663-689.
• Santen, S. A., Holt, D. B., Kemp, J. D., Hemphill, R. R. (2010). Burnout in medical students: Examining the prevalence and associated factors. Southern Medical Journal, 103(8), 758-763.
• Smith, R. E. (1986). Toward a cognitive-affective model of athletic burnout. Journal of Sport Psychology, 8(1), 36-50.
• Tatlıcı, M., Kırımoğlu, H. (2008). Atletizm antrenörlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 34-47.
• Tümkaya, S., Çavuşoğlu, İ. (2010). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğretmen adaylarının tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 468-481.
• Türkay, İ. K. (2020) Yüksek Antrenman Sendromu (Over Training Sendrom-Sürantrenman). Sporda Psiko-Sosyal Alanlar, (Editör: Zeynep Filiz DİNÇ), Ankara: Akademisyen Kitabevi, 75-80.
• Uludağ, O., Yaratan, H. (2010). The effect of burnout on engagement: An empirical study on tourism students. Journal of Hospitality, Leisure, Sports and Tourism Education, 9(1),13.
• Vallerand, R. J., Paquet, Y., Philippe, F. L. ve Charest, J. (2010). On the role of passion for work in burnout: A process model. Journal of Personality, 78(1), 289-312.
• Vealey, R. S., Armstrong, L., Comar, W., Greenleaf, C. A. (1998). Influence of perceived coaching behaviors on burnout and competitive anxiety in female college athletes. Journal of Applied Sport Psychology, 10(2), 297-318.
• Vitali, F., Bortoli, L., Bertinato, L., Robazza, C., Schena, F. (2015). Motivational climate, resilience, and burnout in youth sport. Sport Sci Health, 11, 103–108.
• Weinberg, R. S., Gould, D. (2015). Personality and sport: Foundations of sport and exercise psychology. Human Kinetics, 640.
• Yang, D. (2012). Survey on athletes burnout in Zhejiang, In International Conference on Computer and Computer Intelligence (ICCCI 2011).
• Yang, Q. (2004). The relaxed CQ algorithm solving the split feasibility problem. Inverse Problems, 20(4), 1261.
• Yazıcı, M., Düzenci, S. (2020). Investigation of burnout level of active athletes according to some sportive and demographic variables. International Journal of Applied Exercise Physiology, 9(9), 113-126.
• Yıldız, S. M. (2015). The relationship between bullying and burnout: an empirical investigation of Turkish professional football players. Sport, Business and Management: An International Journal, 5(1), 6-20.