Sporcuların Performans Arttırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 141 - 149, 31.08.2022

Erdem Ayyıldız

Öz

Sporcuların inanç ve değerlerinin bir sporcunun yasaklı ilaçları kullanıp kullanmayacağını etkilediği bilinmesine rağmen, sporcuların farklı sporlardaki inançları ve tutumları hakkında çok az şey bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, sporcuların performans arttırmaya yönelik tutumlarını ortaya koymaktır. Sporcuların performans arttırmaya yönelik tutumlarının belirlenip, çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amacıyla yapılan bu araştırma betimsel tarama ile yapılmıştır. Araştırmanın evrenini takım ve bireysel spor yapan sporcular oluştururken; örneklemini 105 bireysel sporcu ve 283 takım sporcusu olmak üzere 388 sporcu oluşturmaktadır. Araştırmada Petroczi (2008) tarafından geliştirilen ve Yıldız ve Toros (2018) tarafından Türkçeye uyarlanan Performans Arttırma Tutum Ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen verilerin yüzde (%), frekans (f) ve aritmetik ortalama değerleri incelenmiş ve ikili gruplar için t-testi ve üç ile daha fazla gruplar için ise anova testi kullanılmıştır. Araştırma bulguları, cinsiyet, yaş, eğitim durumu, milli olma durumu ve spor branşı türü ile performans arttırmaya yönelik tutumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu görülmüştür. Dopingi sadece testlerle kontrol etmek yeterli değildir. Tutumlarda, tekrar tekrar izlenmesi gereken köklü bir
değişikliğe ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

Psikoloji, Performans, Sosyoloji, Tutum

Kaynakça

• Aguilar-Navarro, M., Salinero, J. J., Muñoz-Guerra, J., Plata, M. D. M., Del Coso, J. (2020). Sport-specific use of doping substances: Analysis of World Anti-Doping Agency doping control tests between 2014 and 2017. Substance Use & Misuse, 55(8), 1361- 1369.
• Barnes, L. T., Patterson, L. B., Backhouse, S. H. (2020). A systematic review of research into coach perspectives and behaviours regarding doping and anti-doping. Psychology of Sport and Exercise, 101780.
• Bloodworth, A. J., Petroczi, A., Bailey, R., Pearce, G. ve McNamee, M. J. (2010). Doping and supplementation: The attitudes of talented young athletes. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, Swansea University School of Human and Health Sciences, UK.
• Cunningham, W. A., Johnson, M. K. (2007). Attitudes and evaluation: Toward a component process framework. Social Neuroscience: Integrating Biological and Psychological Explanations of Social Behavior, 227-245.
• Eagly, A. H., Chaiken, S. (1993). The psychology of attitudes. Harcourt brace Jovanovich college publishers.
• ESPAD (2011). The 2011 ESPAD Report: Substance use among students in 36 European countries. Retrieved from: http://www.espad.org/uploads/espad_reports/2011/ the_2011_espad_report_full_2012_10_29.pdf.
• Folkerts, D., Loh, ., Petróczi, A., Brueckner, S. (2021). The Performance Enhancement Attitude Scale (PEAS) reached ‗adulthood‘: Lessons and recommendations from a systematic review and meta-analysis. Psychology of Sport and Exercise, 56, 101999.
• Frenger, M., Pitsch, W., ve Emrich, E. (2016). Sport-induced substance use-an empirical study to the extent within a German sports association. PloS one, 11(10), e0165103.
• Gucciardi, D. F., Jalleh, G., Donovan, R. J. (2011). An examination of the Sport Drug Control Model with elite Australian athletes. Journal of Science and Medicine in Sport, 14(6), 469-476.
• Hermann, A., Henneberg, M. (2013). The Doping myth: 100 m sprint results are not improved by ‗doping‘. International Journal of Drug Policy, 24(2), 110-114.
• Kim, T. G. ve Kim, E. K. (2013). Attitudes and dispositions toward doping in adolescent elite athletes. The Korean Journal of Sports Medicine, 31(2), 99-106.
• Kondric, M., Sekulic, D., Uljevic, O., Gabrilo, G.ve Zvan, M. (2013). Sport nutrition and doping in tennis: An analysis of athletes‘ attitudes and knowledge. Journal of Sports Science & Medicine, 12(2), 290–297.
• Laure, P. (1997). Epidemiologic approach of doping in sport. The Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, 37(3), 218-224.
• Lucidi F., Zelli A., Mallia L., Grano C., Russo P., Violani C. (2008). The social-cognitive mechanisms regulating adolescents‘ use of doping substances. Journal of Sports Sciences, 26(5), 447-456.
• Morente-Sánchez, J., Mateo-March, M., Zabala, M. (2013). Attitudes towards doping and related experience in Spanish national cycling teams according to different Olympic disciplines. PloS one, 8(8), e70999.
• Müller, . K. (2010). History of doping and doping control. Doping in sports: Biochemical principles, effects and analysis, 1-23.
• Nicholls, A. R., Madigan, D. J., Levy, A. R. (2017). A confirmatory factor analysis of the Performance Enhancement Attitude Scale for adult and adolescent athletes. Psychology of Sport and Exercise, 28, 100-104.
• Parr, M. K., ve Botrè, F. (2022). Supercritical fluid chromatography mass spectrometry as an emerging technique in doping control analysis. TrAC Trends in Analytical Chemistry, 116517.
• Petroczi, A. (2013). The doping mindset—Part I: Implications of the functional use theory on mental representations of doping. Performance Enhancement & Health, 2(4), 153-163.
• Petróczi, A., Aidman, E. (2008). Psychological drivers in doping: The life-cycle model of performance enhancement. Substance abuse treatment, prevention, and policy, 3(1), 1-12.
• Petroczi, A., Strauss, B. (2015). Understanding the psychology behind performanceenhancement by doping. Psychology of Sport and Exercise, 16, 137-139.
• Petty, R. E., Wegener, D. T., Fabrigar, L. R. (1997). Attitudes and attitude change. Annual Review of Psychology, 48(1), 609-647.
• Pielke, R. (2018). Assessing doping prevalence is possible. So what are we waiting for?. Sports Medicine, 48(1), 207–209. doi:10.1007/s40279-017-0792-1
• Ring, C., Kavussanu, M. (2018). Ego involvement increases doping likelihood. Journal of Sports Sciences, 36(15), 1757-1762.
• Rintaugu, E. G., Mwangi, F. M. (2021). Knowledge, attitudes and perceptions on doping among university students in physical education and sport science related degree programmes. Journal of Human Sport and Exercise, 16(1), 174-186.
• apcı, H. A. (2010). n v rs t l r arası spor m sa akalarına katılan r n l r n op n kullanımına n l k tutumlarının ı n l nm s Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yalçınkaya, M. (2016). l t spor ular a op n n l k tutumun l rl nm s Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• etinkaya, G., Ağyar, E., Dilbaz, K. Ö. (2007). Beden eğitimi ve spor yüksekokullarındaki öğrencilerin doping konusundaki bilgi düzeyleri ve tutumlarinin incelenmesi (Akdeniz Üniversitesi Örneği). 4. Akdeniz Spor Bilimleri Kongresi. Antalya: 9-11 Kasım.
• Türkçapar, U., Koç, M., ve Koç, M. (2014). Analyzing the attitudes of elite wrestlers related to the use of doping. Turkish Journal of Sport and Exercise, 16(1), 128-134