Akademik Personelin Psikolojik İyi Oluş Düzeylerine Göre Sportif Ürün Satın Almada Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışlarının İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 129 - 140, 30.04.2023

Gökhan Aydın Emre Belli

Öz

Bu çalışmanın amacı akademik personelin psikolojik iyi oluş düzeylerine göre sportif ürün satın almada hedonik ve faydacı tüketim davranışlarının incelenmesidir. Araştırmanın evrenini; Atatürk Üniversitesi bünyesinde çalışmakta olan tüm akademik personel oluştururken, örneklem grubunu ise; kolayda örnekleme yöntemiyle belirlenmiş Atatürk Üniversitesi’nin farklı birimlerinde görev yapan toplam 456 akademik personel oluşturmaktadır. Çalışmada “Psikolojik İyi Oluş Ölçeği”, “Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu”dan oluşan veri toplama araçları kullanılmıştır. Geriye dönüş sağlanan 463 anketten 456’sı çalışmaya dahil edilmiştir. Verilerin analizinde SPSS 23.00 istatistik programı kullanılmıştır. Cinsiyet, medeni durum ve spor yaptıkları yerin türü değişkenlerine göre katılımcıların hedonik tüketim davranışı ve faydacı tüketim davranışı ortalama puanlarında anlamlı bir farklılık görülmüştür. Katılımcıların psikolojik iyi oluş düzeyleri ile hedonik tüketim davranışı düzeyleri arasında pozitif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra katılımcıların psikolojik iyi oluş düzeyleri ile faydacı tüketim davranışı düzeyleri arasında ise negatif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik İyi Oluş, Hedonik Tüketim, Faydacı Tüketim, Sportif Ürün

Kaynakça

• Açıkalın S., Yaşar M. (2017). Hedonik ve faydacı tüketim bağlamında tüketici davranışlarının incelenmesi: Gençlerin hedonik tüketim eğilimlerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(48), 570-585.
• Aytekin, P., Ay, C. (2015). Hedonik tüketim ve anlık satın alma ilişkisi. Academic Review of Economics & Administrative Sciences, 8(1), 141-156.
• Batra, R., Ahtola, R.T. (1990). Measuring the hedonic and utilitarian sources of consumer attitudes. Marketing Letters, 2(2), 159-170.
• Chitturi, R., Raghunathan, R., Mahajan, V. (2008). Delight by design: The role of hedonic versus utilitarian benefits, Journal of Marketing, 72(3), 48-63.
• Coşkun, T., Marangoz, M. (2019). Hedonik ve faydacı tüketim davranışları ölçeğinin geliştirilmesi: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Business and Economics Research Journal, 10(2), 517-540.
• Çal, B., Adams, R. (2014). The effect of hedonistic and utilitarian consumer behavior on brand equity: Turkey–UK comparison on Coca Cola. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 150, 475-484.
• Demirzen, İ. (2010). Tüketim toplumunun oluşumu ve din ile etkileşimi. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 10(3), 97-109.
• Doğan, H.G., Gürler, A.Z., Ağcadağ, D. (2014). Hedonik tüketim alışkanlıkları üzerine etkili faktörlerin değerlendirilmesi (Tokat ili örneği). Journal of International Social Research, 7(30), 69-77.
• Erdoğan, T. (2022). Evlilik uyumunun psikolojik iyi oluş ve yalnızlıkla ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, KTO Karatay Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Konya. http-1 https://avesis.atauni.edu.tr/raporlar/personel/birimlere-gore-personel-dagilimi. Erişim Tarihi:01.07.2022
• Ilğaz, M. (2018). Kuşaklar arası hedonik tüketim davranışlarının demografik özelliklere göre farklılıkları: Kastamonu ili merkez ilçesi üzerine bir araştırma. TJM, 3(1), 1-17.
• Jha, S., Adhikari, A. (2016). Goal congruence in hedonistic and utilitarian reasons for purchase and features of a product. South Asian Journal of Management, 23(2), 72-89.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları. Keyes, C.L.M., Shmotkin, D., Ryff, C. D. (2002). Optimizing well-being: The empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 1007–1022.
• Kırgız, A. (2014). Hedonismi a consumer disease of the modern age: Gender and hedonic shopping in Turkey. Global Media Journal, 4(8), 200-212.
• Klein, K., Melnyk, V. (2016). Speaking to the mind or the heart: Effects of matching hedonic versus utilitarian arguments and products. Marketing Letters, 27(1), 131-142.
• Koç, E. (2013). Tüketici davranışı ve pazarlama stratejileri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kop, A.E. (2008). Satın alma davranışında hedonik ve faydacı tüketimin ölçülmesi ile ilgili bir uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kurtuluş, K. (2006). Pazarlama araştırmaları. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Kwon, H.S. (2005). The types of clothing shopping value and the classification of consumer group by shopping values. Journal of Fashion Business, 9(6), 126.140.
• Kwon, K. N., Jain, D. (2009). Multichannel shopping through nontraditional retail formats: variety-seeking behavior with hedonic and utilitarian motivations. Journal of Marketing Channels, 16(2), 149-168.
• Özdemir, Ş., Yaman, F. (2007). Hedonik alışverişin cinsiyete göre farklılaşması üzerine bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), 81-91.
• Roy, R., Ng, S. (2012). Regulatory focus and preference reversal between hedonic and utilitarian consumption. Journal of Consumer Behavior, 11(1), 81-88.
• Solomon, M.R. (2010). Consumer behaviour: A European perspective. Pearson Education. Telef, B.B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 374-384.
• Tifferet, S., Herstein, R. (2012). Gender differences in brand commitment, impulse buying, and hedonic consumption. Journal of Product & Brand Management, 21(3), 176- 182.