Üniversite Öğrencilerinin Akademik Hedef Yönelimi Düzeylerinin Kariyer Hedefi Tutarsızlık Düzeylerine Yönelik Etkileri: Spor Bilimleri Fakültesi Örneği

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 47 - 63, 30.08.2024

Kaan Çolakoğlu , Ali Gürel

Öz

Bu araştırmada Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin akademik hedef yönelimi düzeylerinin kariyer hedefi tutarsızlık düzeylerine yönelik etkilerinin olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya 2023-2024 eğitim-öğretim bahar yarıyılında Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören 131’i kadın, 172’si erkek olmak üzere toplam 303 gönüllü lisans öğrencisi katılım sağlamıştır. Araştırmada, araştırmacılar tarafından oluşturulan “Demografik Bilgi Formu”; VandeWalle, Cron ve Slocum (2001) tarafından geliştirilen, Fındıkoğlu ve Gürol (2021) tarafından Türkçeye uyarlanan “Akademik Hedef Yönelimi Ölçeği” ve Creed ve Hood (2015) tarafından geliĢtirilen, Yam, Alkın ve Barut (2020) tarafından Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan “Kariyer Hedef Tutarsızlık Ölçeği” yer almaktadır. Araştırmada ulaşılan verilerin analizinde SPSS 22.0 programından yararlanılmıştır. Elde edilen verilerin frekans ve yüzde analizi, basıklık (kurtosis) ve çarpıklık (skewness) analizi, t-testi analizi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) testi ve korelasyon analizleri yapılmıştır. Araştırmanın sonucu olarak, Spor Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören lisans öğrencilerinin akademik hedef yönelimi düzeylerinin kariyer hedefi tutarsızlık düzeyleriyle negatif yönde anlamlı ilişkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, öğrencilerin akademik hedef yönelimi düzeyleri ile genel not ortalamaları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Cinsiyet değişkeninde kaçınma alt boyutu hariç tüm ölçek ve alt boyutlarda anlamlı farklılığa; yaş ve bölüm değişkeninde kanıtlama ve kaçınma alt boyutlarında anlamlı farklılığa; genel not ortalaması değişkeninde ise AHYÖ ve öğrenme alt boyutunda anlamlı farklılığa ulaşılmıştır. Sınıf değişkeninde herhangi bir anlamlı farklılığa ulaşılmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Akademik Hedef Yönelimi, Akaemik Başarı, Kariyer Hedefi, Tutarsızlık

Kaynakça

• Acee, T. W., Cho, Y., Kim, J. I., ve Weinstein, C. E. (2012). Relationships among properties of college students’ self-set academic goals and academic achievement. Educational Psychology, 32(6), 681-698. https://doi.org/10.1080/01443410.2012.712795
• Akyüz, A. M., ve Durmuş, Ġ. (2022). Üniversite öğrencilerinin hayatlarını anlamlandırmada iĢsizlik kaygısı, kariyer hedefi ve kişisel gelişim değişkenlerinin rolü. Journal of Management and Economics Research, 20(2), 23-53. https://doi.org/10.11611/yead.953466
• Ames, C. (1992). Classrooms: Goals, structures and student motivation. Journal of Educational Psychology, 84(3), 261-271. https://doi.org/10.1037/0022-0663.84.3.261
• Arslankoç, S., ve Koçak, O. (2023). İstanbul’daki üniversite öğrencilerinin akademik motivasyon, boĢ zaman yönetimi ve karar vermeyi erteleme eğilimleri arasındaki iliĢkinin incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(2), 150-181. https://doi.org/10.51460/baebd.1222538
• Aydın, İ. (2022). Akademik etik. Ankara: Pegem Akademi. Aytuğ Koşan, A. M., ve Toraman, Ç. (2022). Tıp Fakültesi öğrencilerinin akademik amaç yönelim düzeylerinin incelenmesi [Öz]. 13. Uluslararası Eğitimde Yeni Yönelimler Kongresinde sunulan bildiri, Eğitimde Mükemmellik Derneği / Aydın. 61 Bozyiğit, E., ve Gökbaraz, N. (2020). Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinde kariyer stresinin belirleyicileri. Journal of Computer and Education Research, 8(15), 181-200. https://doi.org/10.18009/jcer.679874
• Can, H., Akgün, A. ve Kavuncubaşı, ġ. (2001). Kamu ve özel kesimde insan kaynakları yönetimi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Carver, C. S., ve Scheier, M. (1990). Principles of self-regulation: Action and emotion. E. T. Higgins ve R. M. Sorrentino (Ed.), Handbook of motivation & cognition: Foundations of social behaviour. New York: Guilford Press.
• Chamandy, M., ve Gaudreau, P. (2019). Career doubt in a dual-domain model of coping and progress for academic and career goals. Journal of Vocational Behavior, 110, 155- 167. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2018.11.008
• Covington, M. V. (2000). Goal theory, motivation, and school achievement: An integrative review. Annual Review of Psychology, 51(1), 171-200. https://doi.org/ 10.1146/annurev.psych.51.1.171
• Creed, P. A., ve Hood, M. (2015). The development and initial validation of a scale to assess career goal discrepancies. Journal of Career Assessment, 23(2), 308-317. https://doi.org/ 10.1177/1069072714535175
• Çeşmeci, N., Çalışkan, N., ve Özsoy, A. (2020). Turizm Rehberliği öğrencilerinin bireysel kariyer hedefleri ve mesleğe yönelik tutumları. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(2), 852-869.
• Çimen, E., Koçyiğit, B., ve Doğan, F. (2022). Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin akademik hedef yönelimleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sportive, 5(2), 69-77. https://doi.org/10.53025/sportive.1185699
• Demircioğlu, H., Özdemir, Ö., Özben, H., ve Yılmaz, E. (2023). Günümüz öğrencilerinde kariyer kararı öz-yeterliği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 10(2), 326-358.
• Fındıkoğlu, F. (2019). Üniversite öğrencilerinin akademik hedef yönelimi ve iş alanında hedef yönelimi düzeylerinin belirlenmesi ve bu düzeyler arasındaki ilişkinin incelenmesi, (Yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Fındıkoğlu, F., ve Gürol, M. (2021). Academic goal orientation: New insights and cultural adaptation of Academic Goal Orientation Questionnaire into the Turkish language. Georgia Educational Researcher, 18(1), 72-102. https://doi.org/10.20429/ger.2021.180104
• Gömleksiz, M. N., ve Serhatlıoğlu, B. (2013). Öğretmen adaylarının akademik motivasyon düzeylerine ilişkin görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(3), 99-127.
• Güldü, Ö., ve Ersoy Kart, M. (2017). Kariyer planlama sürecinde kariyer engelleri ve kariyer geleceği algılarının rolü. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72(2), 377-400. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002450
• Halitoğlu, B., ve Kısaç, Ġ. (2023). Lise öğrencilerinde öz yeterliğin hedef yönelimi davranışları üzerindeki etkisinin incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 63(63), 594- 607. https://doi.org/10.29228/SOBIDER.69495
• Higgins, E. T. (1987). Self-discrepancy: A theory relating self and affect. Psychological Review, 94(3), 319-340. https://doi.org/10.1037/0033-295X.94.3.319
• Işık, E. (2010). Sosyal bilişsel kariyer teorisi temelli bir grup müdahalesinin üniversite öğrencilerinin kariyer kararı yetkinlik ve mesleki sonuç beklenti düzeylerine etkisi. (Doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Jaffe, D. T., ve Scott, C. D. (1991). Career development for empowerment in a changing work world. J. M. Kummerow (Ed.), New directions in career planning and the workplace: Practical strategies for counselors (pp. 33-59). Palo Alto: Consulting Psychologists Press.
• Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kassaw, K., ve Astatke, M. (2017). Gender, academic self-efficacy and goal orientation as predictors of academic achievement. Global Journal of Human Social Science: Arts & Humanities - Psychology, 17(6), 55-65.
• Kaval, U., ve Gökoğlan, K. (2020). Üniversite öğrencilerinin kariyer eğilimleri: Dicle Üniversitesi örneği. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19), 248-260.
• Kayhalak, F., Ayyıldız Durhan, T., ve Kurtipek, S. (2022). Investigation of career goal discrepancy of Individuals who are preparing for PVTC exams and their reasons for preference. International Journal of Recreation and Sports Science, 6(1), 27-32. https://doi.org/10.46463/ijrss.1135459
• Korkmaz, O., ve Kırdök, O. (2019). Kariyer Hedefi Geribildirim Ölçeği’nin (KHGÖ) Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 12(2), 494-510. https://doi.org/10.30831/akukeg.443315
• Lazcano, L. M., González Chordá, V. M., Manrique Abril, F. G., Cervera Gasch, Á., Mena Tudela, D., Andreu Pejó, L., ve Valero Chillerón, M. J. (2022). Characteristics and determinants of the academic goals in nursing education: A cross-sectional study. Nurse Education Today, 114(2), 105402. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2022.105402
• Moon, S., ve Park, H. (2018). Validation of the Korean version of the Career Goal Discrepancy Scale. The Journal of Career Education Research, 31(4), 67-88. https://doi.org/10.32341/JCER.2018.12.31.4.67
• Moses, V. (2019). Modelling the effects of goal orientation on the connection between cognitive and metacognitive learning strategies and academic performance of students in Nigeria. EAS Journal of Psychology and Behavioural Sciences, 1(1), 20-28.
• Oruç, ġ., ve Sunman, G. (2023). Yaşam amaçları belirleme ile bireysel kariyer planlama arasındaki ilişki. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(46), 299-316.
• Özden, M. C. (2007). Bireysel kariyer yönetimi. İstanbul: Akis Kitap.
• Sarıçam, H., ve Erdemir, N. (2019). Üniversite öğrencilerinin motivasyon düzenleme düzeylerinin belirlenmesi: Bir ölçek uyarlama çalışması [Tam Metin Kitabı]. H. Ekşi, M. Yüksel ve A. N. Canel (Ed.), IX. Uluslararası Yükseköğretimde Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Araştırmaları Kongresinde sunulan bildiri, Marmara Üniversitesi / İstanbul.
• Sparfeldt, J. R., Brunnemann, N., Wirthwein, L., Buch, S. R., Schult, J., ve Rost, D. H. (2015). General versus specific achievement goals: a re-examination. Learning and Individual Differences, 43, 170-177. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2015.08.022
• Şimşek, M., ve Çelik, A. (2009). Yönetim ve organizasyon. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson.
• VandeWalle, D., Cron, W. L., ve Slocum Jr, J. W. (2001). The role of goal orientation following performance feedback. Journal of Applied Psychology, 86(4), 629-640. https://doi.org/10.1037/0021-9010.86.4.629
• Walker, J. W. (1980). Human resource planning. New York: McGraw Hill Higher Education. Williams, K. J., Donovan, J. J., ve Dodge, T. L. (2000). Self-regulation of performance: Goal establishment and goal revision processes in athletes. Human Performance, 13(2), 159-180. https://doi.org/10.1207/s15327043hup1302_3
• Yam, F. C., Alkın, S., ve Barut, Y. (2020). Kariyer Hedef Tutarsızlık Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İş ve İnsan Dergisi, 7(1), 23-32. https://doi.org/10.18394/iid.629970
• Yeğintürk, G., ve Siyez, D. M. (2023). Kariyer Hedeflerinde Uyuşmazlık Ölçeği’nin Türkçe Formu’nun üniversite öğrencilerinde psikometrik özelliklerinin incelenmesi. İşletme Akademisi Dergisi, 4(2), 143-154. https://doi.org/10.26677/TR1010.2023