Ergenlerde Duygusal Özerklik ve Özgüven İlişkisinde Sporun Rolü

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 3, 93 - 102, 23.12.2024

Eda Yılmaz Burak Karababa Sevinç Namlı Ferhat Canyurt Deniz Bedir Nimet Feyza Topu

Öz

Spor, bireylere sadece fiziksel aktivite imkânı sunmakla kalmayıp, aynı zamanda sosyal etkileşimleri teşvik
ederek bireylerin duygusal ve sosyal becerilerinin gelişimine katkı sağlamaktadır. Bu bağlamda yapılan bu
araştırma ergenlerde özgüven ve özerklik gelişimlerinde sporun etkilerinin incelenmesi amacıyla tasarlanmıştır.
Erzurum ilinde bir lise öğrencileri üzerinde yapılan bu araştırmaya 415 (252 kadın, 163 erkek) öğrenci
katılmıştır. Kişisel bilgi formuna ek olarak duygusal özerklik ölçeği ve Özgüven ölçekleri ile verilerin elde
edilmesi planlanmıştır. SPSS Paket Programı ile yapılan analizler sonucu normal dağılım gösteren veriler
parametrik testlere tabi tutulmuştur. Analizler sonucunda kız ve erkek öğrencilerin İdealleşme ve Bağımsızlık alt
boyutları ile Duygusal Özerklik toplam puanında erkek öğrenciler lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar
tespit edilmiştir. Özgüven alt boyutu ve toplam boyutlarında ise herhangi bir farka rastlanılmamıştır.
Katılımcıların spor yapma durumuna göre İdealleşme ve Bağımsızlık alt boyutları ile Duygusal Özerklik toplam
puanında ve Özgüven alt boyutları ile toplam puanında spor yapan öğrenciler lehine istatistiksel olarak anlamlı
farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Özgüven, Ergrenlik, Duygusal Özerklik, Fiziksel Aktivite, Spor

Kaynakça

• Bahadır, Z., Yoka, O., & Yoka, K. (2023). Yamaç paraşütçülerindeki heyecan arayışının, yaralanma kaygısı ve özgüven ile ilişkisi. Sportive, 6(2), 1-17. https://doi.org/10.53025/sportive.1313325
• Bailey, R., Cope, E. J., & Pearce, G. (2013). Why do children take part in, and remain involved in sport? A literature review and discussion of implications for sports coaches. International Journal of Coaching Science, 7(1).
• Bilgin, O.(2011). Ergenlerde özgüven düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Blakemore, S. J., & Mills, K. L. (2014). Is adolescence a sensitive period for sociocultural processing? Annual Review of Psychology, 65(1),187-207. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010213-115202
• Çakır, G. (2024). Bilinçli farkındalık ve mental iyi oluş ilişkisi: spor yapan ve yapmayan üniversite öğrencileri üzerine kesitsel bir analiz. Milli Eğitim Dergisi, 53(244), 1755 1772. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1261346
• Çimen, S. (2017). Duygusal özerklik kazanımında benlik saygısı ve karar verme stillerinin etkilerinin belirlenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Esen, E., Soylu, Y., Siyez, D. M., & Demirgürz, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algısının toplumsal cinsiyet rolü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. E-International Journal of Educational Research, 8(1).
• Fraser-Thomas, J. L., Côté, J., & Deakin, J. (2005). Youth sport programs: An avenue to foster positive youth development. Physical education & sport pedagogy, 10(1), 19 40. https://doi.org/10.1080/1740898042000334890
• Fredricks, J. A., & Eccles, J. S. (2008). Participation in extracurricular activities in the middle school years: Are there developmental benefits for African American and European American youth? Journal of Youth and Adolescence, 37, 1029-1043. https://doi.org/10.1007/s10964-008-9309-4
• Güler, O., & Süslü, D. P. (2022). Ergenlerde psikolojik dayanıklılık ile duygusal özerklik arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Yeditepe Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gültekin, İ., & Durmuş, E. (2024). Erkek rolü normlarının psikolojik yardım arama engelleriyle ilişkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (60), 316-336. https://doi.org/10.9779/pauefd.1198597
• Güney, M. A. (2017). Ergenlerde duygusal özerklik, sosyal destek ve öznel ıyi oluş arasindaki ılişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan University, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. Kılıçarslan, S., & Parmaksız, İ. (2020). Ergenlerde şiddet eğiliminin yordayıcıları olarak sosyal kaygı ve duygusal özerklik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1-14. https://doi.org/10.17860/mersinefd.680237
• Koç, F. (2019). Ergenlerde anne baba tutumları ile duygusal özerklik arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Düzce ili örneği). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Köseoğlu, S. A., & Erçevik, A. (2015). Lise öğrencilerinin duygusal özerklik ve sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 198-216. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2015.15.2 5000161320
• Lamborn, S. D., & Steinberg, L. (1993). Emotional autonomy redux: revisiting Ryan and Lynch. Child Development, 64(2), 483-499. https://doi.org/10.1111/j.14678624.1993.tb02923.x
• Noom, M. J., Deković, M., & Meeus, W. (2001). Conceptual analysis and measurement of adolescent autonomy. Journal of youth and adolescence, 30(5), 577-595. https://doi.org/10.1023/A:1010400721676
• Öztürk, S. (2019). Ergenlerde bilişsel esneklik ve duygusal özerklik: Bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolü (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Ryan, R. M., & Lynch, J. H. (1989). Emotional autonomy versus detachment: Revisiting the vicissitudes of adolescence and young adulthood. Child Development, 340-356. https://doi.org/10.2307/1130981
• Sesli, Ç. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinin özerklik düzeyleri ile değer yönelimleri ve kendini ayarlama düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Somoğlu, M. B., & Zengin, S. (2023). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin duygusal zekâ düzeylerinin elirlenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 6(3), 817-834. https://doi.org/10.38021/asbid.1292381
• Steinberg, L., & Silverberg, S. B. (1986). The vicissitudes of autonomy in early adolescence. Child Development, 841-851. https://doi.org/10.2307/1130361
• Tung, S., & Dhillon, R. (2006). Emotional autonomy in relation to family environment: A gender perspective. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 32(3), 297–308.
• Uzun, A. E., Deniz, M. E., Deniz, M., & Uzun, G. (2023). Ergenlerde duygusal özerkliğin yordayıcısı olarak empati ve pozitif negatif duygu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(4), 2280-2298. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2023.. 1228625
• Yektaş, Ç. (2013). Depresyon tanılı kız ergenlerde intihar davranışının doğası ve gelişimsel bağlamı: Kimlik duygusu, ergen-ebeveyn ilişkileri ve duygusal özerklik. (Uzmanlık tezi). Ege Üniversitesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı, İzmir.