Voleybolcularda Servis Performansını Etkileyen Motorik ve Antropometrik Özelliklerin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 140 - 150, 30.08.2025

Hakan Yarar , Ece Ervüz , Eray Sarı , Mete Oğuzhan Atalay

Öz

Bu çalışmanın amacı, voleybolcularda motorik ve antropometrik özelliklerin servis performanslarına etkisinin incelenmesidir. Çalışmaya yaş ortalaması: 21,00±1.97 yıl; boy ortalaması: 171,77±8,98 cm; vücut ağırlığı ortalaması: 70,19±14,36 kg; beden kitle indeksi ortalaması: 23,63±3,43 olan 20 voleybol (10 erkek, 10 kadın) sporcusu katılmıştır. Çalışmada katılımcıların vücut kompozisyonu belirlemek amacıyla (boy, kilo, vücut kitle indeksi (VKİ), vücut yağ oranı (VYO), vücut yağ kütlesi (VYK), yağsız vücut kütlesi (YVK) ölçümleri yapılmıştır. Antropometrik özelliklerini belirlemek amacıyla el uzunluğu, kol uzunluğu, gövde uzunluğu, bacak uzunluğu ve el genişliği ölçümleri yapılmıştır. Katılımcıların performans ölçümleri için dikey sıçrama, el kavrama kuvveti, sırt kuvveti, bacak kuvveti, esneklik ve reaksiyon ölçümleri yapılmıştır. Katılımcıların servis performansları Bartlett vd. (1991) tarafından geliştirilen Voleybol Servis Beceri Testi ile belirlenmiştir. İstatistiksel analizler için öncelikli olarak verilerin normal dağılıma uygunluğu Shapiro-Wilk ile test edilmiş ve devamında tüm veriler için Pearson Correlation testi uygulanmıştır. İstatistiksel analizler sonucunda vücut kompozisyonu ve servis beceri testi puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilemezken, antropometrik özellikler ve servis beceri testi puanı arasında bacak uzunluğu ve servis beceri testi puanı arasında (r=0,454; p=0,04) arasında pozitif yönde anlamlı korelasyon bulunmuştur. Ayrıca katılımcıların performans özellikleri ve servis beceri testi puanı arasında ilişkininin belirlenmesi için yapılan istatistiksel analiz sonucunda reaksiyon süresi ve servis beceri testi puanı arasında (r=-0,456; p=0,04) negatif yönde anlamlı düzeyde ilişkininin olduğu tespit edilmiştir. Yukarıdaki belirtilen sonuçlara bağlı olarak voleybol sporcularında yetenek belirlemede bacak boyu, antrenman programlarının uygulanmasında ise reaksiyon süreleri göz önünde bulundurulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Antropometri , Motorik özellikler , Performans , Voleybol

Kaynakça

• Ackland, T. R., Lohman, T. G., Sundgot-Borgen, J., Maughan, R. J., Meyer, N. L., Stewart, A. D., & Müller, W. (2012). Current status of body composition assessment in sport: review and position statement on behalf of the ad hoc research working group on body composition health and performance, under the auspices of the IOC Medical Commission. Sports Medicine, 42(3), 227-249.
• Akın, G., Tekdemir, İ., Bektaş, Y., Gültekin, T., & Erol, E. (2013). Antropometri ve spor. Alter Yayınları.
• Bartlett, J., Smith, L., Davis, K., & Peel, J. (1991). Development of a valid voleyball skills test battery. Journal of Physical Education, Recreation and Dance, 62, 19-21.
• Böge, V., Tatlıcı, A., & Arslan, B. (2022). Elit eskrimcilerde yorgunluğun görsel motor reaksiyon sürelerine etkisinin incelenmesi. Sportive, 5(2), 14-22.
• Cherouveim, E., Tsolakis, C., Ntozis, C., Apostolidis, N., Gkountas, K., & Koulouvaris, P. (2020). Anthropometric and physiological characteristics of 13-14-year-old female volleyball players in different playing positions. Journal of Physical Education and Sport, 20(6), 3642-3650. https://doi.org/10.7752/jpes.2020.06491
• Elliott, B. C., Marshall, R. N., Noffal, G. J. (1995). Contributions of upper limb segment rotations during the power serve in tennis. Journal of Applied Biomechanics, 11(4), 433-442.
• Gabbett, T., Georgieff, B., & Domrow, N. (2007). The use of physiological, anthropometric, and skill data to predict selection in a talent-identified junior volleyball squad. Journal of Sports Sciences, 25(12), 1337 1344. https://doi.org/10.1080/02640410601188777
• Giannopoulos, N., Vagenas, G., Noutsos, K., Barzouka, K., & Bergeles, N. (2017). Somatotype, level of competition, and performance in attack in elite male volleyball. Journal of Human Kinetics, 58, 131
• Gökdemir, K., & Koç, H. (2000). Üst düzey hentbolcu ve voleybolcu bayan sporcuların bazı fizyolojik parametrelerinin değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4.
• Gualdi-Russo, E., & Zaccagni, L. (2001). Somatotype, role and performance in elite volleyball players. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, 41(2), 256-262.
• Junker, D., & Stöggl, T. (2019). The training effects of foam rolling on core strength endurance, balance, muscle performance and range of motion: a randomized controlled trial. Journal of Sports Science & Medicine, 18(2), 229.
• Kamuk, Y. U., Şenduran, F., Doğru, Z., Aktaş, S., & Tanırgan, F. (2019). Effects of anthropometry on volleyball serve performance. Journal of Physical Education and Sports Studies, 11(1), 12-21.
• Karaağaç, A. (2022). 12-14 yaş kadın voleybolcularda bazı temel motorik özelliklerinin servis performansına etkisi (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi.
• Karaağaç, A., Aydın, R., & Özkan, A. (2022). 12-14 yaş kadın voleybolcularda bazı temel motorik özelliklerinin servis performansına etkisi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 668-684.
• Koç, H., & Büyükci, S. (2010). Comparison of some motor characteristics of male athletes in the branches of basketball and volleyball. Journal of Physical Education and Sport Sciences, 1(1), 16-22.
• Koç, H., & Büyükipekci, S. (2010). Basketbol ve voleybol branşlarındaki erkek sporcuların bazı motorik özelliklerinin karşılaştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 16-22.
• Mafell-Jones, M. J., Stewart, A. D., & de Ridder, J. H. (2012). Wellington, New Zealand: International Society for the advancement of kinanthropometry. International Standards for Anthropometric Assessment, 32 89.
• Malousaris, G. G., Bergeles, N. K., Barzouka, K. G., Bayios, I. A., Nassis, G. P., & Koskolou, M. D. (2008). Somatotype, size and body composition of competitive female volleyball players. Journal of Science and Medicine in Sport, 11(3), 337-344. https://doi.org/10.1016/j.jsams.2006.11.008
• Marques, M. C., Van den Tillaar, R., Gabbett, T. J., Reis, V. M., & González-Badillo, J. J. (2009). Physical fitness qualities of professional volleyball players: determination of positional differences. The Journal of Strength & Conditioning Research, 23(4), 1106-1111. https://doi.org/10.1519/JSC.0b013e31819b78c4
• Martin, Ș. A., Gavra, M. G., & Martin-Hadmaș, R. M. (2024). Analyzing targeted muscle strength: Impact on speed, endurance, and performance in female volleyball. Applied Sciences, 14(23), 10951.
• Martín-Matillas, M., Valadés, D., Hernández-Hernández, E., Olea-Serrano, F., Sjöström, M., Delgado Fernández, M., & Ortega, F. B. (2014). Anthropometric, body composition and somatotype characteristics of elite female volleyball players from the highest Spanish league. Journal of Sports Sciences, 32(2), 137-148. https://doi.org/10.1080/02640414.2013.809472
• Milić, M., Grgantov, Z., Chamari, K., Ardigo, L. P., Bianco, A., & Padulo, J. (2017). Anthropometric and physical characteristics allow differentiation of young female volleyball players according to playing position and level of expertise. Biology of Sport, 34(1), 19-26. https://doi.org/10.5114/biolsport.2017.63382
• Mishra, M. K., & Rathore, V. S. (2015). Selected anthropometric parameters as a predictors of volleyball playing ability. International Journal of Science and Research, 4(9), 436-439.
• Özer, K. (1993). Antropometri sporda morfolojik planlama. Kazancı Matbaacılık
• Pamuk, Ö., Kaplan, T., Taşkın, H., & Erkmen, N. (2008). Basketbolcularda bazı fiziksel ve fizyolojik parametrelerin farklı liglere göre incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(3), 141-144.
• Panggraita, G. N., Putri, M. W., & Tresnowati, I. (2023). The correlation of body anthropometry and volleyball movement skills. Halaman Olahraga Nusantara: Jurnal Ilmu Keolahragaan, 6(1), 363-380.
• Paulo, A., Zaal, F. T., Fonseca, S., & Araújo, D. (2016). Predicting volleyball serve-reception. Frontiers in Psychology, 7, 1694. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.01694
• Prasetya, D. D., & Sulistyorini, M. (2020). Analisis antropometri dan daya tahan vo2max peserta ekstrakulikuler bolavoli putri SMAN 1 talun blitar. Universitas Negeri Malang Jalan Semarang, 3(2).
• Reid, M., Elliott, B., Alderson, J. (2007). Shoulder joint loading in the high-performance flat and kick serves. British Journal of Sports Medicine, 41(12), 884-889.
• Tsoukos, A., Drikos, S., Brown, L. E., Sotiropoulos, K., Veligekas, P., & Bogdanis, G. C. (2019). Anthropometric and motor performance variables are decisive factors for the selection of junior national female volleyball players. Journal of Human Kinetics, 67, 163-173.
• TVF. (2025, Temmuz 27). Yetenek tanımlaması ve mevkilere göre yönlendirilmesi. https://tvf.org.tr/storage/72561/Yetenek-Tan%C4%B1mlamas%C4%B1-ve-Mevkilere-Go%CC%88re Yo%CC%88nlendirilmesi-2.Kademe-TVF.pdf
• Uslu, S., Causevic, D., Abazovic, E., Mahmutović, I., Mahmutović, I., & Barak, R. (2021). The relationship between motor skills and technical skills specific to volleyball in adolescent volleyball players. International Journal of Life Science and Pharma Research, 14, 285-295.
• Yılmaz, Y. (1989). Voleybol sporunda antropometrinin önemi (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi.