Effect of Southern Oscillation on Annual Rainfall Trends in Central Anatolia

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 3, 122 - 133, 01.07.2019

Hümeyra Bilge Demir Ali İhsan Martı

Öz

The changes occurring in the world’s climate year by year are seen randomly; however, it has been proved that one of the many reasons of these changes was ocean-atmosphere interaction repeating in every few years in the Tropical Pacific during the studies carried on the historical data. Even though these severe ocean-atmosphere events take place in the Tropical Pacific, their influences can be seen many kilometers away from the Pacific. In this study, the influences of Southern Oscillation which is an ocean-atmosphere event have been searched on the annual total precipitation trends of Central Anatolia Region. The stations in the Central Anatolia Region used in this study have at least 30 years data length; the stations are Eskişehir (17126), Ankara (17130), Aksaray (17193), Çankırı (17080), Kayseri (17196), Kırıkkale (17135), Kırşehir (17160), Konya (17244), Karaman (17246), Niğde (17250), Akşehir (17239), Nevşehir (17193), Sivas (17090) and Yozgat (17140). Out of homogeneity methods, Pettitt, Buishand and Run have been used in the analyses. Mann-Kendall, Spearman Rho and Mann–Kendall Rank Statistic trend methods were used to determine the trends of the precipitation data of the aforementioned stations. To detect the relation between the trend values and the extreme phases of Southern Oscillation, trend analysis method was applied again by reducing following year. When the outcomes of the study obtained for %95 confidence interval are examined, the data were observed as homogeneous. Furthermore, the precipitation tendencies in the northern and eastern parts of the region increased and the precipitation tendencies in the western and southern parts decreased. As a result of the study, when the years of El Nino and La Nina are excluded from the historical data, it is determined that La nina event is more effective on the stations. In addition,the events of El nino and La nina have been seen to affect our country after one year.

Anahtar Kelimeler

El Nino Southern Oscillation, Homogeneity, Central Anatolia Region, Trend, Precipitation

Güneyli Salınımın İç Anadolu Bölgesi Yıllık Yağış Eğilimlerine Etkisi

Öz

Dünya ikliminde yıldan yıla meydana gelen değişiklikler ilk bakışta rasgele görülmektedir. Fakat tarihi veriler üzerinde dikkatle yapılan incelemelerde değişikliklerin en önemli sebeplerinden birinin her birkaç yılda bir tropikal Pasifik’te tekrarlanan okyanus-atmosfer etkileşimi (Güneyli Salınım, ENSO) olduğu ortaya konulmuştur. Bu şiddetli okyanus ve atmosfer olayları, her ne kadar Pasifik’te meydana geliyorlarsa da etkileri on binlerce kilometre ötede hissedilmektedir. Bu çalışmada, bir okyanus-atmosfer olayı olan Güneyli Salınımın İç Anadolu Bölgesi’nin yıllık toplam yağış trendleri üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla, İç Anadolu bölgesinde yer alan ve en az 30 yıllık veri uzunluğa sahip olan istasyonlar kullanılmıştır. Bunlar; 17126 (Eskişehir), 17130 (Ankara), 17193 (Aksaray), 17080 (Çankırı), 17196 (Kayseri), 17135 (Kırıkkale), 17160 (Kırşehir), 17244 (Konya), 17246 (Karaman), 17250 (Niğde), 17239 (Akşehir), 17193 (Nevşehir), 17090 (Sivas) ve 17140 (Yozgat) numaralı istasyonlardır. Analizlerde; homojenlik yöntemlerinden, Pettitt, Buishand ve Run kullanılmıştır. Trendleri (eğilimleri) belirlemek için de Mann-Kendall, Spearman Rho ve Mann-Kendall Mertebe Korelasyon trend yöntemleri kullanılmıştır. Trend değerlerinin El Nino ve La Nina yılları ile ilişkisini tespit etmek için birer yıl sonraki veriler eksiltilerek trend analizleri tekrardan uygulanmıştır. Güven aralığının %95’lik kısmında gerçekleştirilen çalışmada sonuçlar incelendiğinde verilerin homojen olduğu, bölgenin kuzeyinde ve doğusunda yağış eğilimleri artarken batısında ve güneyinde yağış eğilimlerinin azaldığı tespit edilmiştir. Buna ilaveten bölgenin güneyli salınımdan etkilenip etkilenmediği trend analizleri ve kırılma yılları gösteren homojenlik analizlerine göre belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda Tarihi verilerden El Nino, La Nina yılları çıkarıldığında La Nina olayının istasyonlar üzerinde daha etkin olduğu saptanmıştır. Bunlara ilaveten El Nino ve La Nina olaylarının 1 yıl sonra ülkemizi etkilediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

El Nino Güney Salınımı, Homojenlik, İç Anadolu Bölgesi, Trend, Yağış

Kaynakça

• [1] Şen, Z. 2009, İklim Değişikliği Tatlı Su Kaynakları ve Türkiye, İstanbul, Türkiye Su Vakfı Yayınları,1-266.
• [2] Martı, A. İ., 2007, Türkiye’deki Akım, Yağış Ve Sıcaklık Verilerinin Güneyli Salınımla Olan İlişkilerinin İncelenmesi, Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, 1-137.
• [3] Hızarcıoğlu, S., 2010, Kuzey Atlantik Salınımının Hidrolojik Değişkenler Üzerindeki Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, 1-71.
• [4] Demircan, M., Çiçek, İ. ve Gürkan H., 2018, Türkiye Sıcaklıklarının Kuzey Atlantik Salınımı (NAO) İndisi İle İlişkisi, International Geography Symposium on the 30th Anniversary of TUCAUM, Ankara, 1-14.
• [5] Türkeş, M., Sümer, U. ve Kılıç, G., 1996, El Lino Güneyli Salınım: Küresel Bir Okyanus/ Atmosfer Olayı, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara,1-4.
• [6] Bozyurt, O. ve Özdemir, M. A., 2017, Arktik Salınımın Yıllar Arası Gösterdiği Eğilimler Ile Türkiye’ de Minimum Ortalama Sıcaklık Değerleri Üzerindeki Etkileri, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Vol. 19 (1), 123-35.
• [7] Rasmusson, E. M. ve Carpenter, T.H., 1983, The Relationship Between Eastern Equatorial Pacific Sea Surface Temperatures and Rainfall Over India and Sri Lanka, Monthly Weather Review, 111, 517-528.
• [8] Türkeş, M., Sümer, U. M. ve Çetiner, G., 2000, Küresel İkli̇m Deği̇şi̇kli̇ği̇ ve Olası Etki̇leri̇, Çevre Bakanlığı Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Seminer Notları, 7-24.
• [9] Givati, A. ve Rosenfeld, D., 2013, The Arctic Oscillation, climate change and the effects on precipitation in Israel, Atmospheric Research, 132-133, 114-124.
• [10] Terray, L., Demory, M.E., Deque, M., de Coetlogon, G. ve Maisonnave, E., 2004 Simulation of late-twenty-first-century changes in wintertime atmospheric circulation over Europe due to anthropogenic causes, Journal of Climate, Vol. 17 (24), 4630-4635.
• [11] Müller, W. A., Roeckner, E., 2006 ENSO impact on midlatitude circulation patterns in future climate change projections, Geophysical Research Letters, Vol. 33 (5), 1-4.
• [12] Halpert, M. S. ve Ropelewski, C. F., 1992, Surface temperature patterns associated with the Southern Oscillation, Journal of Climate, Vol. 5 (6), 577-593.
• [13] Brönnimann, S., 2007, Impact of El Niño–Southern Oscillation on European climate, Reviews of Geophysics, Vol.45 (3), 1-28
• [14] Yu, Y. S., Zou, S. ve Whittemore, D., 1993, Non-parametric trend analysis of water quality data of rivers in Kansas, Journal of Hydrology, Vol. 150 (1), 61-80.
• [15] Mann, H. B., 1945, Nonparametric Tests Against Trend, Econometrica, Vol. 13 (3), 245-259.
• [16] Kendall, M. G., 1975, Rank Correlation Methods Charles Griffin Book Series, London, 1-108.
• [17] İçağa, Y. ve Harmancıoğlu, N., 1995, Yeşilırmak Havzası’nda Su Kalitesi Eğilimlerinin Belirlenmesi, Türkiye İnşaat Mühendisliği XIII. Teknik Kongresi, Ankara-Türkiye, 481-497
• [18] Kılıç, N., 2016, Konya ili uzun yıllar yağış-sıcaklık kayıtlarının analizi, Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, 1- 40.
• [19] Kahya, E. ve Kalaycı, S., 2004, Trend Analysis of Streamflow İn Turkey, Journal of Hydrology, 289, 128-144.
• [20] Cengiz, T. M. ve Kahya, E., 2005, Türkiye Göl Seviyelerinin Hidroklimatolojik Analizi, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1-175.
• [21] Toros, H., 1993, Klimatolojik Serilerden Türkiye İkliminde Trend Analizi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1-191.