Türkiye’de Yıllara Göre Enerji Kullanımı ve Bölgelere Göre Enerji Kullanımının Karşılaştırılması

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 4, 187 - 196, 31.12.2020

Nurseda Şenel , Burcu Özcan

Öz

Enerji, tarihin başlangıcından bu yana insanoğlunun ele aldığı en önemli konulardan biridir. Tarihin başlangıcından beri en temel ihtiyaçların karşılanması için kullanılan enerji, Sanayi Devrimi ile birlikte farklı bir boyut kazanmıştır. Sanayi Devrimi enerjiye olan gereksinimi arttırmış ve yeni kaynak arayışına sebep olmuştur. II. Dünya savaşından sonra ülkeler hızlı bir büyüme sürecine girmiştir ve böylelikle enerjiye olan ihtiyaçta artmıştır. Bu durumun yanı sıra fazla enerji kullanımı nedeniyle çevresel sorunlarda ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu çalışmada, 2009-2019 yılları arasında Türkiye’nin enerji tüketimi göz önüne alınarak enerji tüketiminin yıllara göre artışı incelenmiştir. Türkiye’de enerji tüketiminin bölgelere ve yıllara göre değişimi analiz edilmiştir. Verilere göre 12 bölge arasındaki enerji kullanımını karşılaştırabilmek ve farklılığı ortaya çıkarabilmek amacıyla Kruskal-Wallis Testi, Post-Hoc Testi yapılmıştır. Post-Hoc Testi sonucuna göre Kuzeydoğu Anadolu, Doğu Karadeniz, Ortadoğu Anadolu ve Orta Anadolu bölgelerindeki enerji tüketiminin karşılaştırmalar sonucunda anlamlı bir farklılığa yol açtığı belirlenmiştir. Seçilen iki bölge arasında enerji tüketimi bakımından bir ilişki olup olmadığı ve enerji tüketiminin Gayri Safi Milli Hasıla ile arasındaki ilişki incelenmiştir. Enerji tüketimi ile Gayri Safi Milli Hasıla arasında orta pozitif ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Seçilen Batı Marmara ve Doğu Marmara bölgeleri SPSS 22. programında analiz edilmiş dağılımların normal olduğu sonucuna varılmıştır. Bu iki bölgenin varyans dağılımını ölçmek için Levene Testi uygulanmış ve varyansların homojen dağıldığı sonucuna varılmıştır. Son olarak bu iki bölge için bağımsız iki örneklem testlerinden Mann-Whitney U Testi uygulanmış iki bölgenin enerji kullanımları bakımından anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye’de Enerji Tüketimi, Parametrik Olmayan Testler, GSYMH

Comparison of Energy Use and Energy Use by Region by Year in Turkey

Öz

Energy has been one of the most important issues that humanity has been dealing with since the beginning of history. The energy used to meet the most basic needs since the beginning of history has gained a different dimension with the Industrial Revolution. The Industrial Revolution increased the need for energy and caused the search for new resources. II. After the World War, countries entered a rapid growth process, thereby increasing the need for energy. In addition to this situation, due to the excessive use of energy, it has started to appear in environmental problems. In this study, the increase of energy consumption over the years considering the energy consumption of Turkey between the years 2009-2019 were examined. changes according to regions and years of energy consumption in Turkey is shown. According to the data, Kruskal-Wallis Test and Post-Hoc Test were conducted in order to compare energy use between 12 regions and to reveal the difference. According to the Post-Hoc Test results, it was determined that the energy consumption in the Northeastern Anatolia, Eastern Black Sea, Middle Eastern Anatolia and Central Anatolia regions caused a significant difference as a result of comparisons. It is concluded that there is a medium positive relationship between energy consumption and GNP. The selected West Marmara and East Marmara regions were analyzed in the SPSS 22 program and it was concluded that the distributions were normal. Levene Test was applied to measure the variance distribution of these two regions and it was concluded that the variances were homogeneously distributed. Finally, it was concluded that there was a significant difference in terms of energy usage of two regions, which were applied Mann-Whitney U Test, which is one of the two independent sample tests for these two regions.

Anahtar Kelimeler

Energy Consumption in Turkey, Nonparametric Tests, GDP

Kaynakça

• [1] Usta, C. (2015), Türkiye’de Enerji Tüketimi Ekonomik Büyüme ilişkisinin Bölgesel ve Sektörel Analizi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• [2] Sarıbaş, E. (2015) “Türkiye'deki Enerji Kaynakları ve İzlenen Enerji Politikaları”, Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, S.B.E. Niğde.
• [3] Fidan, A. (2006) “Türkiye’de Enerji Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, S.B.E. Ankara.
• [4]Karahan, G. (2016) “Enerji Yoğunluğu Ve Ülkelerin Gelişmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Analizi: Brics-T Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme”, Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, S.B.E. Malatya.
• [5] Ersoy, A. Y. (2010). Ekonomik Büyüme Bağlamında Enerji Tüketimi. Akademik Bakış Dergisi(20), s. 1-11.
• [6] Campo, J. ve Sarmiento, V. (2013). The Relationship Between Energy Consumption and GDP: Evidence from a Panel of 10 Latin American Countries. Latin American Journal of Economics, 50(2).
• [7] Ghali, K. H M.I. EL-Sakka (2004) “Energy Use and Output Growth İn Canada: A Multivariate Cointegration Analysis”, Energy Economics, 26( 2), 225-238.
• [8] Chontanawat, J. Hunt, L. C. ve Pierse, R. (2006). Causality between Energy Consumption and GDP: Evidence from 30 OECD and 78 Non-OECD Countries. Surrey Energy Economics Centre (SEEC) Department of Economics(113), 1-58.
• [9] Reddy, M. (1998). Energy consumption and economic activity in Fiji. The Journal of Pacific Studies, 22, 81-96.
• [10] Akarca, A.T. & Long, T.V (1980), On The relationship between Energy and GNP: A rexamination, Journal of Energy and Development,5, 326-331.
• [11] Akdağlı, B. (2017) “Avrupa Ülkelerinde Sektörel Enerji Verimliliği Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, S.B.E. Mersin.
• [12] Alma, H. (2009) “1980-2007 Yılları Arasında Türkiye’de Sanayi Üretimi ile Enerji Tüketimi İlişkisi”Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi. S.B.E. Ankara.
• [13] Aydın, B. (2018) “Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Avrupa Birliği ve Türkiye Üzerine Ampirik Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, S.B.E. Ankara.
• [14] Bowden, N. & Payne, J. E. (2009), The Causal relationship between U.S. Energy Consumption and real Output: A Disaggregated Analysis, Journal of Policy Modeling,31 (2), 180-188.
• [15] Bowden, N. & Payne, J.E. (2010), Sectoral Analysis of The Causal relationship between renewable and Nonrenewable Energy Consumption and real Output in The US, Energy Sources,5, 400-408.
• [16] Cleveland, C. J. Costanza, R. Hall, C. A.ve Kaufmann, R. (1984). Energy and the U. S. Economy: A Biophysical Perspective. Science, 225(4668), 890-897.
• [17] Cheng-Lang, Y.Lin, H.P, & Chang, C.H. (2010), Linear and Nonlinear Causality between Sectoral Electricity Consumption and Economic Growth: Evidence from Taiwan, Energy Policy,38 (8). 6570-6573.
• [18] Costantini, V. & Martini, C. (2010), The Causality between Energy Consumption and Economic Growth: A Multi-Sectoral Analysis Using Non-Stationary Cointegrated Panel Data, Energy Economics,32 (3), 591-603.
• [19] Çetin, M. (2016). The impact of energy consumption, trade openness and financial development on economic growth: Empirical evidence from Turkey (1980-2014). European Journal of Economic Studies, 18, 459-469.
• [20] Erbaykal, E (2008) Disaggregate Energy Consumption and Economic Growth: Evidence from Turkey. International ResearchJournal of Finance and Economics 20, 172-179.
• [21] Gross, C. (2012), Explaining The (Non)Causality between Energy and Economic Growth in The U.S.A Multivariate Sectoral Analysis, Energy Economics,34.
• [22] Husaini, D.H. & Lean, H.H. (2015), Does Electricitiy Drive The Development of Manufacturing Sector in Malaysia, Fronties in Energy research, 3 (18), 1-7.
• [23] Jamil, F. & Ahmad, E. (2010), The relationship between Electricity Consumption, Electricity Prices and GDP in Pakistan, Energy Policy,38 (10), 6016–6025.
• [24] Karahan, M. (2014) “Enerji Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme İçin Türkiye Üzerine Bir Modelleme”, Uludağ Üniversitesi, S.B.E. Bursa.
• [25] Kraft, J. Kraft, A. (1978), On The relationship between Energy and GNP, Journal of Energy and Development, 3, 401-403.
• [26] Lise, W. & Montfort, K. V. (2007), Energy consumption and GDP in Turkey: Is there a co integration relationship Energy Economics, 29 (6), 1166–1178.
• [27] Mucuk, M. & Uysal, D. (2009), Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme, Maliye Dergisi,157, 105-115.
• [28] Newey, W. & West, K. (1987), A Simple Positive Semi Definite, Heteroskedasticity and Autocorrelation Consistent Covariance Matrix, Econometrica,55, 703-708.
• [29] Stern, D. I. ve Cleveland, C. J. (2004a). Economic Growth and Energy. Encyclopedia of Energy(2), 35-51.
• [30] Stern, D.I. ve Cleveland,C.J. (2004b). Energy and Economic Growth. Rensselaer Working Papers in Economics(0410). Rensselaer Polytechnic Institute.
• [31] TEDAŞ, Türkiye Elektrik Dağıtım ve Tüketim İstatistikleri internet sitesi web sayfası: https://www.tedas.gov.tr, erişim tarihi: 05.04.2020.
• [32] TÜiK, (2013) istatistik Göstergeler 1923-2012, TÜiK Yayınları, Ankara web sayfası: http://www.tuik.gov.tr, erişim tarihi: 05.04.2020.
• [33] Zhang, C. & Xu, J. (2012), retesting The Causality between Energy Consumption and GDP in China: Evidence from Sectoral and regional Analyses Using Dynamic Panel Data, Energy Economics,34 (6), 1782–1789.