AN EVALUATION OF ABDURRAHMÂN HABENNEKE‘S POEM „AL-RASULU'L-AZÎM FÎ SURAT AL-DUH” IN THE CONTEXT OF THE INTERPRETATION OF SURAT AL-DUHÂ

Yıl 2024, , 125 - 141, 31.03.2024

Yusuf Bildik

https://doi.org/10.37999/udekad.1404820

Öz

Abdurrahman Habenneke is a versatile scholar who has come to the fore in recent Arabic Literature. He became famous especially with his works on Islamic sciences. Al-Maydani, who was brought up in a family dealing with science, produced works in fields such as Islamic creed, Qur'anic sciences, and interpretation. His poem "er-rasûlu'l-azîm fî sûreti'd-duhâ", contained in his work Dîvânu Akbâsin fî minhâci'd-da'veti which included poems promoting the preaching of Islam and praising The Prophet Muhammed, differs from others in terms of its subject. In this poem, he interpreted the Surah Duhâ in verse form. He completed his poem by writing couplets in different numbers for each verse. Al-Maydani, who also wrote an interpretation book, used expressions in his couplets that coincided with the interpretation of Surah Duha. While explaining some words, sometimes he touched on the esoteric aspect of meaning in the verse. In this study, the interpretations of the Surah Duha made by scholars considered to be authority in this field were compiled and compared with the couplets of al-Maydani. The aspects that overlapped or diverged were indicated, and the poet's view on the issues on which the interpreters are in disagreement was expressed in the context of couplets. In the introduction, information about the life of the author and the Surah Duhâ was given. In the main part, after the translation of the poems, a comparison was made in the context of interpretation. In the conclusion part, an attempt was made to reveal the differences between the couplets written by the author in terms of prose interpretation.

Anahtar Kelimeler

Arabic language and literature, Poem, Interpretation, Abdurrahmân b. Hasan Habenneke, Surah Duha.

ABDURRAHMÂN HASAN HABENNEKE EL-MEYDÂNÎ’NİN “ ER-RASULU’L-AZÎM FÎ SURETİ’D-DUH” ŞİİRİ ÜZERİNE DUH SURESİNİN TEFSİRİ BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Abdurrahmân Habenneke yakın dönem Arap Edebiyatında öne çıkmış çok yönlü bir âlimdir. Özellikle İslâmi ilimler konusunda kaleme aldığı eserlerle meşhur olmuştur. İlimle iştiğal eden bir ailede yetişmiş olan Meydânî’nin İslâm akaidi, Kur’ân ilimleri ve tefsir gibi alanlarda eserleri bulunmaktadır. İslâmî tebliğe teşvik ve Hz. Peygamber’e methiyeler hakkında şiirlerin bulunduğu Dîvânu Akbâsin fî minhâci’d-da’veti ve tevcîhi’d-duât isimli eserinde yer alan “Er-rasûlu’l-azîm fî sûreti’d-duhâ” adlı şiiri konusu itibariyle farklılık arz etmektedir. Bu şiirinde nazım formda Duhâ sûresinin tefsirini yapmaktadır. Her bir ayetle ilgili farklı sayılarda beyitler yazarak şiirini tamamlamıştır. Aynı zamanda bir de tefsir kitabı bulunan Meydânî beyitlerinde, Duhâ sûresinin tefsiriyle örtüşen ifadeler kullanmaktadır. Kimi zaman ayette geçen bazı kelimelerin açımlamasını yaparken, kimi zaman da ayette geçen mananın batinî yönüne temas etmektedir. Bu çalışmada Duhâ suresinin bu alanda otorite sayılabilecek âlimler tarafından yapılan tefsirleri derlenerek Meydânî’nin beyitleriyle karşılaştırılmıştır. Birebir örtüşen ya da ayrışan yönler belirtilmiş, müfessirlerin görüş ayrılığında olduğu konularda şairin görüşü beyitler bağlamında ifade edilmiştir. Giriş bölümünde müellifin hayatı ve Duhâ suresiyle ilgili bilgiler verilmiştir. Ana bölümde şiirlerin çevirisi yapıldıktan sonra tefsirler bağlamında karşılaştırma yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Edebiyatı, Şiir, Tefsir, Abdurrahmân b. Hasan Habenneke, Duhâ Suresi

Kaynakça

• Ayhan, B. (2016). Duha Sûresine Dair Sebeb-i Nüzûllerin Tahlili. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21(1).
• Beydâvî, N. Ş. (t.y.). Tefsîru’l-Beydâvî Envâru’t-tenzîl ve Esrâru’t-te’vîl (C. 5). Dâru İhyâi’t-turâsi’l-arabî.
• Buhârî, M. İ. (2002). Sahihu Buhârî. Dâru İbni Kesîr.
• Bursevî, İ. H. (t.y.). Tefsîru Rûhu’l-Beyân (C. 10). Dâru İhyâi’t-turâsi’l-arabî.
• Cerrâh, ‘Â. R. (2001). Abdurrahman Habenneke el-Meydânî el-Âlim el-Müfekkir el-Müfessir. Dâru’l-Kalem.
• Çalışkan, N. (2013). Abdurrahman Habenneke el-Meydânî ve Tefsîri [Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri (Tefsir) Anabilim Dalı.
• Ferrâ, Y. Z. (1983). Meâni’l-Kur’ân (C. 3). ’Âlemu’l-kutub.
• Işık, E. (1994). Duhâ Sûresi. TDV İslâm Ansiklopedisi (C. 9). TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• İbn Âşûr, M. T. (1984). Tefsîru ’t-tahrîr ve’t-tenvîr (C. 30). Dâru’l-Tûnusiyye li’n-neşr.
• İbn Hişâm, C. A. (1990). Es-Sîretu’n-Nebeviyye li İbni Hişâm. Dâru’l-kitâbi’l-ʻarabi.
• İbn İshâk, M. (2004). Es-Sîretu’n-Nebeviyye (C. 1). Daru’l-kutubi’l-‘ilmiyye.
• İbn Kesîr, İ. Ö. (1997). Tefsîru’l-Kur’ân’il-azîm (C. 8). Dâru Taybe.
• İbn Manzûr, C. (t.y.). Lisânü’l-Arab. Dârü sâdr.
• Îcî, M. A. (2004). Câmiu’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân (C. 4). Daru’l-kutubi’l-‘ilmiyye.
• Kur’ân-ı Kerîm
• Mahallî, C. A. & Suyûtî, C. A. (t.y.). Tefsîru’l-Celâleyn. Dâru İbni Kesîr.
• Meczûb, M. (1992). ‘Ulemâu ve Müfekkirun Ariftuhum. Daru’ş-Şevvâf.
• Meydânî, A. H. (1986). Dîvânu Akbâsin fî minhâci’d-da’veti ve tevcîhi’d-duât. Dâru’l-Kalem.
• Meydânî, A. H. (1997). Hasan Habenneke el-Meydânî. TDV İslâm Ansiklopedisi (C. 16). TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Meydânî, A. H. (2000). Meâricu’t-tefekkur ve Dekâiku’t-tedebbur (C. 1). Dâru’l-Kalem.
• Mukâtil, İ. S. (2002). Tefsîru Mukâtil b. Süleyman (C. 4). Müessesetu’t-târihu’l-arabî.
• Müslim, H. M. (2006). Sahih-i Müslim. Dârü Taybe.
• Râzî, F. M. (1981). Mefâtîhu’l-gayb (C. 31). Daru’l-Fikr.
• Sa’lebî, A. İ. (2015). El-Keşf ve’l-beyân an tefsîri’l-Kur’ân (C. 29). Dâru’t-tefsîr.
• Sâbûnî, M. A. (1981). Safvetu’t-tefâsîr (C. 3). Dâru’l-Kur’âni’l-Kerîm.
• Taberî, E. C. (2001). Tefsîru’t-Taberî Câmi‘u’l-beyân ‘an te’vili’l-Kur’ân (C. 24). Dâru hicr.
• Taberî, E. C. (t.y.). Târihu’t-Taberî, Târîhu’r-rusul ve’l-mulûk (C. 2). Dâru-meârif.
• Zeccâc, E. İ. (1988). Meâni’l-Kur’ân ve i’râbuhu (C. 5). Âlemu’l-kutub.