DIALECT IN THE LANGUAGE OF FICTION PUBLISHED DURING INDEPENDENCE

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 10, 30.06.2019

Galiya Toktımanova

https://doi.org/10.37999/udekad.485173

Öz

The subject of the article is the dialectical features in the works of independence in the texts of fiction. Local features in artistic texts should be recognized as an integral part of the general public dictionary and should be considered one of the rich spiritual riches of our people. Over the years, individual work on the dialectic in literary texts, the general dialect of Kazakh linguistics, and the dialectic of literary language are also important for the impact of literacy and literacy on linguistics and ethnology. Creative art is much more common than literary language because it includes both the dialectical and verbal language as well as the exclusive use of the author. In art, the author uses all the abilities of the national language to make the object widely visible, but its place must also be present. Therefore, artistic work plays a role in the formation of the literary language norms and language culture. On the other hand, the art of creation adds meaning to the norm of the literary language. Together with the language of art, it shows a language with real language problems. Therefore, the study of the dialectical use of art is related to linguistics. For this purpose, he analyzes dialectic style, local characteristics, dialecticism, characters and the use of language in artistic works published in years of independence.

Anahtar Kelimeler

Kazakh linguistics, dialectology, dialects, ethnographies, literature

ТӘУЕЛСІЗДІК ЖЫЛДАРЫНДА ЖАРЫҚ КӨРГЕН КӨРКЕМ ШЫҒАРМАЛАР ТІЛІНДЕ КЕЗДЕСЕТІН ДИАЛЕКТІЛЕР

Öz

Мақалаға арқау болып отырған мәселе тәуелсіздік жылдары аралығындағы шығармалар бойынша көркем әдебиет мәтіндеріндегі диалектілік ерекшеліктер. Көркем мәтіндердегі жергілікті сипатқа ие ерекшеліктер жалпы халықтық лексиканың құрамдас бөлігі ретінде танылып, халқымыздың мол рухани байлығының бір саласы ретінде қарастырылуы керек. Аталған жылдар аралығындағы көркем мәтіндердегі диалектизмдерді жеке алып зерттеу – қазақ тіл білімінің жалпы диалектология саласы үшін және әдеби тілдің кемелденуі мен толығуы үшін диалектизмдердің әсері, сондай-ақ лингвомәдениеттаным және этнолингвистика саласы үшін де маңызы зор. Көркем шығарма тілі әдеби тілге қарағанда аумақты, себебі онда диалектизмдер де, ауызекі тіл үлгілері де, авторға тән қолданыс та кездеседі.  Көркем шығармада жазушы суреттеп отырған объектісін жан-жақты таныту үшін, ұлттық тілдің барлық мүмкіндігін пайдаланады, бірақ оның да өз орны болуы керек. Ендеше әдеби тіл нормасын, тіл мәдениетін қалыптастыруға көркем шығарма өзіндік рөль атқарады. Екінші жағынан көркем шығарма тілі әдеби тілдің нормасына лайық сөздерді қосып отырады. Бұл көркем шығарма тілі деген мәселенің тілдің өзекті мәселелерімен бірге жасайтындығын көрсетеді. Сондықтан көркем шығармаларда диалектизмдерді қолдану мәселесін зерттеу тіл білімі үшін өзекті. Осы мақсатта мақалада тәуелсіздік жылдарында жарық көрген көркем шығармалар тілінде кездесетін диалектизмдердің стилистикалық қызметі, жергілікті ерекшеліктерді қолданудың стильдік мақсаты, диалектизмдер, олардың сипаты, қолданысы талданады.

Anahtar Kelimeler

қазақ тіл білімі, диалектология, диалектілер, этнографизимдер

Kaynakça

• Aitbaiuly, O.-Abdrahmanov, S. e.a. (2007). Dialektologiialık sozdik. Almaty: Arys.
• Altai, A. (1998). Qyr men qala hikaialary: Povester men angimeler. Almaty: Sanat.
• Beibit, S. (2009). Rayagas erte guldeidi. Almaty: Jalyn.
• Esіmbek Tyleyov, Azamat Asqar., e.a. (2015). Jana gasyr adebietі. Almaty: Sanat
• Kaliev, G. (1989). “Dialektіlіk neologizm sozder tyraly”. Jogary oqy oryndarynyn professorlary men oqytysylary, aspiranttarynyn maqalalar jinagy. Pp: 121-126.
• Kalmahanbet, M. (2008). Gul. Almaty: Sanat.
• Sarybaev, S., Kaliev, G. (2004). Qazaq dialektologiiasy. Almaty: Arys.
• Syzdyq, R. (2005). Soz qudіretі. Almaty: Atamura.
• Yaliev, N. (2007). Dialektizmder qubyjyq emes...// Aiqyn. 7 b.
• Sagatai, J. (2008). Qandagastyn soq syrgasy: hikaiattar, angimeler. Almaty: Jazysy.