Ergenlerde Benmerkezci Düşünce Yapısının Riskli Davranışlara Etkisi

Yıl 2021, , 9 - 21, 26.04.2021

Ertuğrul Talu , Gökhan Gümüş

https://doi.org/10.32960/uead.877489

Cited By: 1

Öz

Ergenlik dönemi insan gelişiminin önemli ve kritik dönemlerinden bir tanesidir. Bu dönem içerisinde fiziksel, bilişsel ve sosyal gelişim alanlarında bir dizi değişimleri barındırmaktadır. Bu değişimlerden biri de bilişsel yapıda ortaya çıkan algılamalara yönelik değişmelerdir. Ergen benmerkezciliği adı verilen düşünce yapısındaki bu değişimler bazı ergenlerde riskli davranışların görülmesine neden olabilmektedir. Bu çalışmanın amacı ergenlik dönemi ile ortaya çıkan önemli düşünce yapılarından biri olan benmerkezci düşünce yapısının ergenlerde riskli davranışların ortaya çıkmasına olan etkisinin tespit edilmesidir. Bu amaç doğrultusunda Malatya ilindeki iki devlet lisesinde eğitimine devam eden toplam 348 (176 kız, 172 erkek) öğrenciden oluşan bir örneklem grubu ile çalışılmıştır. Çalışma grubunu belirlenmesinde rasgele örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında “Kişisel Bilgi Formu“, “Riskli Davranışlar Ölçeği“ ve “Yeniden Kişisel Söylence Ölçeği“ kullanılmıştır. İlişkisel tarama deseni kullanılarak gerçekleştirilen bu araştırma sürecinde değişkenler arasındaki ilişkiyi tespit etmek için korelasyon analizi (r, rs), benmerkezciliğin riskli davranışlara olan etkisini belirlemek için basit doğrusal regresyon analizi, ve değişkenlerin cinsiyete göre farklılaşmasının tespit edilebilmesi için t test ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre ergenlerdeki benmerkezci düşünce yapısının riskli davranışların oluşmasında önemli bir yordayıcılığı olduğu tespit edilmiştir. Bu yönüyle çalışmanın literatüre önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ergenlik, Benmerkezcilik, Riskli Davranışlar

The Effect of Egocentrism Thinking Structure on Risky Behaviors in Adolescents

Öz

Adolescence is one of the important and critical periods of human development. During this period, it contains a series of changes in the fields of physical, cognitive and social development. One of these changes is the changes in perceptions that occur in the cognitive structure. These changes in the mentality known as adolescent egocentrism can cause risky behaviors in some adolescents. The aim of this study is to determine the effect of egocentrism, which is one of the important thinking structures that emerged during adolescence, on the emergence of risky behaviors in adolescents. For this purpose, we studied with a sample group of 348 (176 girls, 172 boys) students attending two public high schools in Malatya. The random sampling method was used to determine the study group. "Personal Information Form", "Risky Behavior Scale" and "New Personal Fable Scale" were used within the scope of the research. Correlation analysis (r, rs) was used to determine the relationship between variables, simple linear regression analysis to determine the effect of egocentrism on risky behaviors, and t test and Mann Whitney U test to determine the differentiation of variables according to gender. . According to the findings of the research, it has been determined that the egocentrism in adolescents is an important predictor of risky behaviors. In this respect, it is thought that the study will make significant contributions to the literature.

Anahtar Kelimeler

Adolescence, Egocentrism, Risky Behaviors

Kaynakça

• Ahioğlu-Lindberg, E. N. (2011). Piaget ve ergenlikte bilişsel gelişim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 1-10.
• Alberts, A., Elkind, D. and Ginsberg, S. (2007). The personal fable and risk-taking in early adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 36(1), 71-76. https://doi.org/10.1007/s10964-006-9144-4
• Aras, S., Günay, T., Özan, S. ve Orcin, E. (2007). Izmir ilinde lise ögrencilerinin riskli davranislari. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 8(3), 186-196.
• Arnett, J. (1990). Drunk driving, sensation seeking, and egocentrism among adolescents. Personality and individual differences, 11(6), 541-546. https://doi.org/10.1016/0191-8869(90)90035-P
• Arnett, J. (1992). Reckless behavior in adolescence: A developmental perspective. Developmental review, 12(4), 339-373. https://doi.org/10.1016/0273-2297(92)90013-R
• Banerjee, S. C., Greene, K., Yanovitzky, I., Bagdasarov, Z., Choi, S. Y. and Magsamen-Conrad, K. (2015). Adolescent egocentrism and indoor tanning: is the relationship direct or mediated?. Journal of youth studies, 18(3), 357-375. https://doi.org/10.1080/13676261.2014.963536
• Bright, S. J., McKillop, D. and Ryder, D. (2008). Cigarette smoking among young adults: Integrating adolescent cognitive egocentrism with the trans‐theoretical model. Australian Journal of Psychology, 60(1), 18-25.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Veri Analizi El Kitabı (23. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N., (2016). Sosyal Bilimler İçin İstatistik (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (22. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Elkind, D. (1967). Egocentrism in adolescence. Child Development, 38(4), 1025–1034. https://doi.org/10.2307/1127100
• Elkind, D. and Bowen, R. (1979). Imaginary audience behavior in children and adolescents. Developmental Psychology, 15(1), 38–44. https://doi.org/10.1037/0012-1649.15.1.38
• Fishbein, H. D., Lewis, S. and Keiffer, K. (1972). Children's understanding of spatial relations: Coordination of perspectives. Developmental psychology, 7(1), 21-33. https://doi.org/10.1037/h0032858
• Frankenberger, K. D. (2004). Adolescent egocentrism, risk perceptions, and sensation seeking among smoking and nonsmoking youth. Journal of Adolescent Research, 19(5), 576-590. https://doi.org/10.1177/0743558403260004
• Gençtanırım, D., ve Ergene, T. (2014). Riskli davranışlar ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. International Journal of Social Science, 25(1), 125-138.
• Greene, K., Krcmar, M., Walters, L. H., Rubin, D. L. and Hale, L. (2000). Targeting adolescent risk-taking behaviors: the contributions of egocentrism and sensation-seeking. Journal of adolescence, 23(4), 439-461. https://doi.org/10.1006/jado.2000.0330
• Güney Karaman, N. (2013). Ergenlerde risk almanın içsel kaynaklarının benmerkezlilik, akran baskısı, sosyo-ekonomik düzey ve cinsiyet açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 12(2), 445-460.
• Güney, N. (2007). Ergenlikte risk almanın içsel kaynaklarının benmerkezlilik, akran baskısı, sosyo-ekonomik düzey ve cinsiyet açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/68413/5916.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Karademir, S. (2020). 14-18 yaş arası ergenlerde benmerkezcilik düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi/ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=4J_FzTwlrMCH4qBROpXPH0Qt2HfzZSVhA1hk0SHOq4W7bAUVcCcCT9obE7DlDICa
• Kaya, Z., Bedir, G. ve Kaval, A. (2019). Lise öğrencilerinde riskli davranişlar ve oyun bağimliliğinin incelenmesi. EJER Congress 2019 Bildiri Kitabı, 1358-1372. Ankara.
• Landicho, D. L. C., Cabanig, M. C. A., Cortes, M. S. F. and Villamor, B. J. B. (2014). Egocentrism and risk-taking among adolescents. Asia Pacific Journal of Multidisciplinary Research, 2(3). 132-142.
• Lapsley, D. K. and Murphy, M. N. (1985). Another look at the theoretical assumptions of adolescent egocentrism. Developmental Review, 5(3), 201-217. https://doi.org/10.1016/0273-2297(85)90009-7
• Lavery, B., Siegel, A. W., Cousins, J. H. and Rubovits, D. S. (1993). Adolescent risk-taking: An analysis of problem behaviors in problem children. Journal of Experimental Child Psychology, 55(2), 277-294. https://doi.org/10.1006/jecp.1993.1016
• Lin, P. (2016). Risky behaviors: Integrating adolescent egocentrism with the theory of planned behavior. Review of General Psychology, 20(4), 392-398. https://doi.org/10.1037/gpr0000086
• Öncü, B. ve Sakarya, A. (2013). Ergen özkıyımlarında bilişsel etmenler ve çarpıtmaların rolü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(2), 232-245. https://doi.org/10.5455/cap.20130515
• Özbay, M. H. (2000). Ruh hastalıkları ve sağlığı kliniğine başvuran ergenlerin kendilerini algılamalarıyla başvurmayanların kendini algılamalarının karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tabachnick, G.B. and Fidell, L. (2013). LS fidell using multivariate statistics (sixth ed.). Boston: Pearson.
• Uludağlı, N. P. ve Sayıl, M. (2009). Orta ve ileri ergenlik döneminde risk alma davranışı: Ebeveyn ve akranların rolü. Türk Psikoloji Yazıları, 12(23), 14-24.
• Yılmaz Irmak, T. Y., Kızıltepe, R., Gümüşten, D. ve Çebgelci Özekes, B. (2018). Predictors of Risk Taking Behavior in College Students. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 8(51), 29-52.