Öğretmenlerin İş Yaşam Kalitelerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 15, 23.04.2024

Zafer Bozdağ , Bünyamin Ağalday

https://doi.org/10.32960/uead.1350418

Öz

Eğitim kurumlarının amacıyla toplumun gelişimi büyük ölçüde örtüşmektedir. İş yaşam kalitesi, eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesinde, öğrenci başarısının yükseltilmesinde ve nihai olarak eğitim kalitesinde önemli bir role sahiptir. Bu çalışmada öğretmenlerin iş yaşam kaliteleri çeşitli değişkenler açısından incelenmiştir. Tarama modelinde tasarlanan çalışmanın örneklemini, 125 kadın ve 209 erkek olmak üzere toplam 334 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplamak amacıyla “Kişisel Bilgi Formu” ve “İş Yaşam Kalitesi” ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizi için bağımsız örneklem t testi, betimsel istatistikler, Kruskal Wallis H testi ile pearson korelasyon analizi kullanmıştır. Analizler sonucunda öğretmenlerin genel olarak iş yaşam kalitelerinin yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Kadınların genel iyi olma düzeyleri erkeklerinkinden daha yüksek; lisansüstü eğitim mezunu öğretmenlerin lisans mezunu öğretmenlere göre işi kontrol edebilme, genel iyi olma ve iş yaşamında stres yaşamama düzeyleri daha yüksek; orta ekonomik düzeye sahip öğretmenlerin düşük ekonomik düzeye sahip olanlara göre çalışma koşulları, iş kariyer memnuniyeti, genel iyi olma ve genel iş yaşam kalitesi düzeylerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Araştırma sonuçları literatür kapsamında tartışılmış ve çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

iş yaşam kalitesi, genel iyi olma, çalışma koşulları

Examination of the Work Life Quality of Teachers in Terms of Various Variables

Öz

The purpose of educational institutions and the development of society overlap to a large extent. The quality of work life has an important role in the realization of the objectives of educational institutions, in increasing student success and ultimately in the quality of education. In this study, the quality of work life of teachers was examined in terms of various variables. The sample of the study, which was designed in the screening model, consists of a total of 334 teachers, 125 female and 209 male. "Personal Information Form" and " Work-Related Quality of Life Scale " scale were used as data collection tools. Descriptive statistics, independent groups t test, Kruskal Wallis H test, and Pearson correlation analysis were used in the analysis of the data obtained. As a result of the analyzes, it was determined that the quality of work life of teachers was high in general. Women's overall well-being is higher than men's; compared to teachers with undergraduate degrees, teachers with a postgraduate degree had higher levels of general well-being, being able to control work and not experiencing stress in business life; compared to those with low economic status, it has been determined that teachers with medium economic level have higher levels of job career satisfaction, general well-being, working conditions and general quality of work life. The results obtained from the research were discussed within the scope of the relevant literature and various suggestions were given.

Anahtar Kelimeler

quality of work life, general well-being, working conditions

Kaynakça

• Akan, D., & Bektaş, F. (2014). Öğretmen görüşlerine göre okullarda iş yaşamı kalitesi. AJELI Anatolian Journal of Educational Leadership and Instruction, 2(2), 29- 42.
• Akar, H. (2017). Öğretmenlerin dönüşümcü liderlik, örgütsel adalet ve örgütsel destek algılarının iş yaşam kaliteleri üzerine etkisi (Tez no. 463313) [Doktora tezi, İnönü Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Akar, H., & Üstüner, M. (2017). İş yaşam kalitesi ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 159-176. https://doi.org/10.17679/inuefd.302675
• Akman, Y., & İmamoğlu Akman, G. (2017). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş yaşam kalitesi algısının işle bütünleşmeleri üzerindeki etkisi. İlkogretim Online, 16(4), 1491-1504. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.342971
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Pegem Akademi.
• Çelik, K., & Tabancalı, E. (2012). Özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin iş/çalışma yaşam kalitesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11, 31-38.
• Demir, M. (2011). İşgörenlerin çalışma yaşamı kalitesi algılamalarının işte kalma niyeti ve işe devamsızlık ile ilişkisi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 11(3), 453-464.
• Demir, T. (2016). Meslek lisesi öğretmenlerinin iş yaşam kalitesine ilişkin algıları ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki (Tez no. 422393) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Demir, E. (2019). Öğretmenlerin iş yaşam kalitesi ile pozitif psikolojik sermaye düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez no. 535877) [Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Erdem, M. (2010). Öğretmen algılarına göre liselerde iş yaşamı kalitesi ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(4), 511-536.
• Erdem, M. (2014). İş yaşamı kalitesinin işe yabancılaşmayı yordama düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2), 519-544.
• Kaplan, V. (2021). Öğretmenlerin iş yaşamı kalitesi ile örgütsel değer algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Kayseri ili örneği). Erciyes Journal of Education, 5(1), 51-73. https://doi.org/10.32433/eje.820504
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Karataş, İ. (2021). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin iş yaşam kalitesi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Bayburt ve Erzurum illeri örneği. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 480-499.
• Kaşık, Ü. (2022). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin iş yaşam kalitesine ilişkin algıları [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. http://acikerisim.pau.edu.tr/xmlui/handle/11499/38982
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2022). Diyarbakır İl Milli Eğitim Müdürlüğü. Taşdan, M., & Erdem, M. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş yaşamı kalitesi ile örgütsel değer algıları arasındaki ilişki düzeyi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 92-113.
• Van Laar, D., Edwards, J. A., & Easton, S. (2007). The work related quality of life scale for healthcare workers. Journal of Clinical Nursing, 3(60), 325-33. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2007.04409.x Yalçın, S., Yıldırım, İ., & Akan, D. (2016). Öğretmenlerin iş yaşam kaliteleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 205-224. https://doi.org/10.17556/jef.49471
• Yaman, Z. B. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi beceri düzeyleri ile iş yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez no. 588647) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.