KÜÇÜK ÇOCUKLARDA OYUN DAVRANIŞLARI VE SOSYAL KONUM

Yıl 2022, , 81 - 98, 31.08.2022

Hülya Gülay Ogelman , Selay Akdoğan , Döne Kahveci , Derviş Amca Toklu

https://doi.org/10.47714/uebt.1126872

Öz

Araştırmanın amacı, küçük çocukların sosyal konumlarının oyun davranışları açısından incelenmesidir. Çalışmanın örneklem grubunda, 5-6 yaş grubundan 144 çocuk yer almaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Seçime Dayalı Sosyometri Tekniği ile Oyun Davranış Ölçeği kullanılmıştır. Kişisel Bilgi Formu ve Oyun Davranışları Ölçeği, öğretmenler tarafından her çocuk için ayrı ayrı doldurulmuştur. Seçime Dayalı Sosyometri Tekniği, çocuklara bireysel olarak uygulanmıştır. Araştırmanın bulgularına göre okul öncesi dönem çocuklarının sosyal oyun ve sessiz oyun davranışları, akranları tarafından sevilme düzeyini istatistiksel açıdan anlamlı biçimde yordamaktadır. Yalnız pasif, itiş kakış ve yalnız aktif oyun davranışları, akranları tarafından sevilme düzeyini anlamlı biçimde yordamamaktadır. Sosyal oyun, itiş kakış, sessiz oyun davranışları akranları tarafından sevilmeme düzeyini anlamlı biçimde yordamaktadır. Yalnız pasif ve yalnız aktif oyun davranışları akranları tarafından sevilmeme düzeyini anlamlı biçimde yordamamaktadır. Sosyal oyun, itiş kakış, sessiz oyun davranışları sosyal tercih düzeyini anlamlı biçimde yordamaktadır. Küçük çocukların yalnız pasif ve yalnız aktif oyun davranışları sosyal tercih düzeyini anlamlı biçimde yordamamaktadır. İtiş kakış oyun davranışları sosyal etki düzeyini anlamlı biçimde yordamaktadır. Küçük çocukların sosyal, yalnız pasif, sessiz ve yalnız aktif oyun davranışları sosyal etki düzeyini anlamlı biçimde yordamamaktadır. Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal oyun, itiş-kakış oyun, sessiz oyun ve yalnız aktif oyun davranışları popüler, reddedilen, dışlanan ve tartışmalı konumlarına göre farklılık göstermektedir. Yalnız pasif oyun davranışları sosyal konumlara göre farklılık göstermemektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal konum, oyun davranışları, okul öncesi dönem

PLAY BEHAVIORS AND SOCIAL STATUS IN YOUNG CHILDREN

Öz

This study aimed at investigating the social status of young children in terms of play behaviors. The sample group included 144 children (5-6 years old). Personal Information Form, Selection-Based Sociometry Technique, and The Preschool Play Behavior Scalewere used as data collection tools. Personal Information Form and The Preschool Play Behavior Scale were filled in by the teachers separately for each child. The Selection-Based Sociometry Technique was applied to the children individually. According to the findings of the study, social play and reticent play behaviors of preschool children statistically significantly predicted the level of being liked by their peers. Solitary passive, rough play, and solitary active play behaviors did not significantly predict the levels of being liked by their peers. Social play, rough play, and reticent play behaviors significantly predicted the levels of being disliked by their peers. Solitary passive and solitary active play behaviors did not significantly predict the levels of being disliked by their peers. Social play, rough play, and reticent play behaviors significantly predicted the levels of social preference. Solitary passive and solitary active play behaviors of young children did not significantly predict their social preference levels. The rough play behaviors significantly predicted the levels of social influence. Social, solitary passive, reticent, and solitary active play behaviors of young children did not significantly predict their social influence levels. Social play, rough play, reticent play, and solitary active play behaviors of preschool children differed according to their popular, rejected, excluded, and controversial positions. Solitary passive play behaviors did not differ according to social status.

Anahtar Kelimeler

Social status, play behaviors, preschool period

Kaynakça

• Ayan, S. ve Memiş, U. A. (2012). Erken çocukluk döneminde oyun. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14 (2), 143-149.
• Batsopoulou, M. A. (2017). Examining play behaviors of children with internalized emotional disturbance in preschool context: A systematic literature review. (Master thesis). Jönkönping University, School of Education and Communication.
• Berg, Y. H., Lansu, T. A., & Cillessen, A. H. (2015). Measuring social status and social behavior with peer and teacher nomination methods. Social Development, 24 (4), 815–832.
• Braza, F., Braza, P., Carreras, M. R., Munoz, J. M., Sanchez Martin, J. R., Azurmendi, A., Sorozobal, A., Garcia, D. & Cardas, J. (2007). Behavioral profiles of different types of social status in preschool children: An observational approach. Social Behavior and Personality An International Journal, 35 (2), 195-212.
• Cederborg, A-C. (2021). Power relations in pre-school children’s play. Early Child Development and Care, 191 (4), 612-623. Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi (Çev. Ed. H. Ekşi). İstanbul: Edam.
• Coie, J. D., Dodge, K. A., & Kupersmidt, J. B. (1990). Peer group behavior and peer group social status. S. R. Asher & J. D. Coie (Eds.). In Peer rejection in childhood (pp: 17–59). Cambridge, England: Cambridge University Press.
• Coplan, R. J. & Rubin, K. H. (1998). Exploring and assessing nonsocial play in the preschool: The Development and validation of the preschool play behavior scale. Social Development. 7, 71–91.
• Coplan, R. J., Rubin, K. H. ve Findlay, L. C. (2006). Social and nonsocial play. Fromberg, D. P. ve Bergen, D. (Eds.). In Play from birth to twelve: Contexts, perspectives, and meanings (pp. 75-86). New York: Garland.
• Duman, G. ve Temel, Z. F. (2011). Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri’nde anasınıfına devam eden çocukların oyun davranışlarının incelenmesi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 279-298.
• Dygdon, J. A., Conger, A. J., & Keane, S. P. (1987). Children’s perceptions of the behavioral correlates of social acceptance, rejection, and neglect in their peers. Journal of Clinical Child Psychology, 16 (1), 2-8.
• Gifford-Smith, M. E. & Brownell, C. A. (2003). Childhood peer relationships: Social acceptance, friendships and peer networks. Journal of School Psychology, 41, 235-284.
• Ginsburg, K. R. (2007). The importance of play in promoting healthy child de¬velopment and maintaining strong parent-child bonds. Pediatrics, 119, 182-191.
• Gower, A. L., Lingras, K. A., Mathieson, L. C., Kawabata, Y. ve Crick, N. R. (2014). The role of preschool relational and physical aggression in the transition to kindergarten: Links with social-psychological adjustment. Early Education and Development, 25 (5), 619-640.
• Gülay, H. (2009). Okul öncesi dönemde akran ilişkileri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (22), 82-93.
• Gülay Ogelman, H. (2012). Okul Öncesi Oyun Davranış Ölçeği’ni (ODÖ) Türkçe’ye uyarlama çalışması. Uluslararası Hakemli Akademik Sosyal Bilimler Dergisi 3 (2), 201-221.
• Gülay Ogelman, H. (2018a). Okul öncesi dönemde akran ilişkileri. (3. baskı). Ankara: Eğiten Kitap.
• Gülay Ogelman, H. (2018b). Sosyometrik teknikler. A. Önder (Ed.). Okul öncesi dönemde çocukları değerlendirme ve tanıma teknikleri içinde (s. 77-92). Ankara: Eğiten Kitap.
• Gülay Ogelman, H., & Erten-Sarıkaya, H. (2014). Okul öncesi dönem çocuklarının oyun davranışlarının akran ilişkileri üzerindeki yordayıcı etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (3), 301-321.
• Hanish, L. (2000). Children who get victimized at school: What as known? What can be done?, Professional School Counseling, 4 (2), 113-119.
• Keane, P., & Calkins, S. D. (2004). Predicting kindergarten peer social status from toddler and preschool problem behavior. Journal of Abnormal Child Psychology, 32 (4), 409-423.
• Koçyiğit, S., Sezer, T. ve Yılmaz, E. (2015). 60-72 aylık çocukların sosyal yetkinlik ve duygu düzenleme becerileri ile oyun becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (1), 287-300.
• Leff, S. S., Costigan, T., ve Power, T. J. (2004). Using participatory-action research to develop aplayground-based prevention program. Journal of School Psychology, 42, 3–21.
• Metin Aslan, Ö. (2013). Anaokuluna devam eden çocuklarını oyun davranışları ve oyunlarında ortaya çıkan zorbalık davranışlarının incelenmesi. (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Metin Aslan, Ö. (2017). 36-71 aylık çocuklar için Oyun Davranış Ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25 (3), 897-910.
• Parten, M. (1932). Social Participation among preschool children. Journal of Abnormal and Social Psychology, 27, 242-269.
• Pellegrini, A. D. (2002). Bullying, victimization, and sexual harassment during the transition to middle school. Educational Psychologist, 37 (3), 151-163.
• Poyraz, H. (2011). Okul öncesinde oyun ve oyun örnekleri. (3. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sabato, H., & Kogut, T. (2021). Sharing and belonging: Children’s social status and their sharing behavior with ın-group and out-group members. Developmental Psychology, 51 (12), 2082-2092.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Pearson.
• Teke, N. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların sınıf ortamındaki sosyal davranışları ile oyun davranışlarının incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Topçu, Z., Şirin, E., Baydemir, G., Akman, B., Arslan, A. Ç. & Şahin, S. (2011). 6 yaş grubu çocukların sosyal becerilerinin oyun arkadaşı tercihleri üzerindeki etkisi. Educatıon Sciences, 6 (2), 1548- 1560.
• Uçar, S. (2019). Montessori eğitimi alan ve almayan okul öncesi dönemdeki çocukların oyun davranışlarının incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uygun, N. (2018). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların oyun davranışları, sosyal yetkinlik davranışları ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Walker, S. (2009). Sociometric stability and the behavioral correlates of peer acceptance in early childhood. The Journal of Genetic Psychology, 170 (4), 339-358.