KEŞİF VE SORGULAMA TEMELLİ BİLİM ÖĞRETİMİ PROGRAMININ 10-12 YAŞ ÇOCUKLARIN BİLİMSEL SÜREÇ BECERİLERİNE ETKİSİ

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 83 - 96, 30.09.2018

Hatice Yalçın Zehra Betül Şişman

Öz

Bu
araştırmada, 10-12 yaş çocukların bilimsel süreç becerilerini etkili ve kalıcı
bir şekilde kazanabilmeleri için araştırmacılar tarafından keşfetme, deney
yapma, gözlemlerini uygulamaya dayalı bir bilim öğretim programı hazırlanmış ve
bilimsel merakın yoğun olduğu 10-12 yaş çocuklara uygulanarak, bu programın
bilimsel süreç becerilerine etkisi incelenmiştir. Araştırma kapsamında
hazırlanan Bilim Öğretim Programı, akıl ve zeka oyunlarının öğretimini ve
yaygınlaştırılmasını hedefleyen yeni ve farklı bir program olup eğlenceli
alternatif oyunlar sunan Bilim Kurdu Projesi ile desteklenmiş, uygulamaların ne
derece etkili olduğu değerlendirilmiştir. Mevcut durumun kontrollü olarak
belirlenebilmesi için gerçek deneme modellerinden öntest-sontest kontrol gruplu
deneme modeli kullanılmıştır. Deney ve kontrol grubu olarak ayrılan her iki
grupta da deney öncesi ve deney sonrası ölçümler yapılmıştır. Çocukların
bilimsel süreç becerilerini değerlendirmek amacıyla öğrencilere, öğretmenlere
ve ebeveynlere farklı veri araçları kullanılmıştır. Deney ve kontrol
gruplarının kendi içerisindeki ilerlemelerinin değerlendirilmesi amacıyla
öntest ve sontest arasındaki farklılıkları değerlendirmek için bağımlı t
testinden yararlanılmıştır. Deney grubunda yer alan ebeveynlerin, çocuğunun
keşif ve sorgulamaya yönelik eğitim programına katılmadan önce ve sonraki
bilimsel süreç becerilerine ilişkin değerlendirmelerinde, öntest-sontest puan
ortalamaları anlamlı düzeyde artış belirlenmiştir (t=34,26; p<0,05). Deney grubundaki
öğretmenler de aynı şekilde çocuklarda keşif ve sorgulamaya yönelik olumlu
değişimler olduğunu belirtmişlerdir (t=26,34; p<0,05).

Anahtar Kelimeler

Bilim eğitimi, bilimsel süreç becerileri, keşif, sorgulama

Kaynakça

• Akçay, B. (2017). İlkokul ve Ortaokul Fen Etkinlikleri. Ankara: Pegem Yayınları.Aktamış H., Ergin, Ö. (2007). Bilimsel süreç becerileri ile bilimsel yaratıcılık arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi-H. U. Journal of Education. 33: 11-23Aral, N., Baran, G., Bulut, Ş. ve Çimen, S. (2000). Çocuk Gelişimi. İstanbul: Ya-Pa Yayıncılık.Aral, N., Kandır, A. Yaşar, M. (2002). Okul Öncesi Eğitim ve Okul Öncesi Eğitim Programı. İstanbul: Ya-Pa Yayınevi. Arslan, A. (1995). İlkokul öğrencilerinde gözlemlenen bilimsel beceriler. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Aslan, S., Ertaç Kılıç, H., Kılıç, D. (2016). Bilimsel Süreç Becerileri. Ankara: Pegem Yayıncılık.Aydoğdu, B., Ergin, Ö. (2009). Fen ve teknoloji dersinde kullanılan farklı deney tekniklerinin öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine etkileri. Ege Eğitim Dergisi. (9) 2: 15-36Aydoğdu, B., Tatar, N., Yıldız, E., Buldur, S. (2012). Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5 (3): 292-311.Birinci Konur, K., Şeyihoğlu, A., Sezen, G., Tekbıyık, A. (2011). Bir Bilim Kampı Uygulamasının Değerlendirmesi: Gizemli Dünyanın Eğlenceli Keşfi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri- Educational Sciences: Theory & Practice - 11(3):1589-1608.Bronfenbrenner, U. (1979), The Ecology of Human Development, Cambridge, Ma: Harverd University Press.Böyük, U., Tanık, N., Saraçoğlu, S. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. TÜBAV Bilim. 4(1) 2011 20-30.Ceylana, Ş., Gözün Kahraman, Ö., Ülker, P. (2015). Çocukların meraklarına ilişkin annelerin ve öğretmenlerin düşünceleri, bilim kavramı. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5 (1): 1-16.Charlesworth, R. & Lind, K. K. (2013). Math and science for young children. (Seventh edition). Canada: Wadsworth Cengage Learning.Cook, C., Goodman, N. D., & Schulz, L. E. (2011). Where science starts: Spontaneous experiments in preschoolers’ exploratory play. Cognition, 120 (3), 341-349.Çepni, S., Çil, E. (2009). Fen ve Teknoloji Programı: İlköğretim 1. Ve 2. Kademe Öğretmen El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.DeBoer, G. E. (2002). Student-centered teaching in a standards-based world: finding a sensible balance. Science and Education, 11 (4), 405-417.Durbin, D. J., Pickett, L. H. & Powell, T. L. (2011). Kindergarten scientists: The pot of gold at the end of the rainbow. Science activities: Classroom projects and curriculum ideas. Science Activities, 48(4), 129-136French, L. (2004). Science as the center of a coherent, integrated, early childhood curriculum. Early Childhood Research Quarterly, 19(1), 138-149.Güler, T. (2009). Ekoloji Temelli Bir Çevre Eğitiminin Öğretmenlerin Çevre Eğitimine Karşı Görüşlerine Etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151): 30-43.Hamacheck, D.E. (1995), Behavior Dynamics In Teaching, Learning And Growth, Allyn and Bacon Inc., Boston.Harlen, W. (2014). Helping children’s development of inquiry skills. Inquiry İn Primary Science Education (IPSE). 1: 5-19.Harre, R. (1994). Büyük Bilimsel Deneyler. Ankara: Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu. Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi-Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım.Kartal, M. (2016). Genel Kimya Laboratuvar Deneyleri. Ankara: Pegem Yayınları.Katz, L., Sadler, K., Craig, D.V. (2005). Science professors serve as mentors for early childhood preservice teachers in the design and implementation of standards-based science units. Journal of Elementary Science Education. 17 (2), 43-56.Kefi, S. (2018). Temel bilimsel süreç becerileri kullanma düzeyi ölçeği: Ebeveyn formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Kastamonu Education Journal, 26(3), 613-628. doi:10.24106/kefdergi.379210Lin, C., Hu, W., Adey, P. ve Shen, J. (2003). The influence of CASE on scientific creativity. Research in Science Education, 33(2), 143-162.Morrison, K. (2012). Integrate science and arts process skills in the early childhood curriculum. Dimensions of Early Childhood, 40(1), 31-38.Oğuz Ünver, A., Şenler, B., Okulu, H. Z., Arabacıoğlu, S. (2016). Sorgulama temelli bilim uygulamaları, simple complex science-yalın karmaşık bilim. XV. Uluslararası Katılımlı Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu. 11-14 Mayıs 2016. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla. ss.126-135.Osborne, R., Freyberg, P. (1985). Learning in science: the implications of children’s science. Auckland, London: Heinemann Publishers.Öztürk, M. (2016). Sorgulama temelli bilim eğitimi programının 60-72 aylık çocukların bilimsel süreç becerileriyle dil ve kavram gelişimlerine etkisi. Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Peterson, S.M. (2009). Narrative and pragmatic explanations in preschool science discourse. Discourse Processes, 46, 369-399.Pettus, A. M., Haley, C. D. (1980). Identifying factors related to science process skill performance levels. School Science and Mathematics, 80(4), 273-276.Sigel Castellan, N. (1988). Nonparametric statistics for the behavioural sciences (2nd Edition). London: McGraw-Hill International Editions.Tenenbaum, H. R., Rappolt-Schlichtmann, G., Zanger, V. V. (2004). Children’s learning about water in a museum and in the classroom. Early Childhood Research Quarterly, 19 (1), 40-58.Turpin, T.J (2000). A study of the effects of an ıntegrated, activity-based science curriculum on student achievement, science process skills and science attitudes. upon the science process skills of urban elementary students. Journal of Education. 37, 2.Yağcı, M. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının bilimsel süreç becerilerinin gelişmesinde doğa ve çevre uygulamalarının etkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.Yalçın, H., Sönmezoğlu Ateş, Ö., Akın, S., Sönmezoğlu, S. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinin mühendislik bilimlerine yönelik ilgileri. The Journal of