AÇIK ÖĞRETİM ORTAOKULU TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA MİZAHİ ÖGELER

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 3, 164 - 182, 29.12.2021

Yunus Şakiroğlu

https://doi.org/10.47714/uebt.1027130

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma, “Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü” tarafından Açık Öğretim Ortaokulu (5, 6, 7 ve 8. sınıf) öğrencileri için hazırlanan Türkçe ders kitaplarının okuma metinlerini mizahi ögeler bakımından incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma kapsamında Açık Öğretim Ortaokulu Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma metinleri, mizahi ögelerin dağılımı bakımından analiz edilmiştir. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesine göre yapılmıştır. Veriler Aydoğmuş (2017) tarafından geliştirilen “Mizah Ögeleri Değerlendirme Aracı” ile toplanmıştır. Çalışma verilerinin analizi nitel veri analiz yöntemlerinden içerik analizi tekniğine göre incelenmiştir. Çalışmada elde edilen sonuçlara göre; 6 ve 8. sınıf ders kitaplarında Erdemler, 5. sınıf ders kitabında Vatandaşlık; 7. sınıf ders kitabında ise Millî Kültürümüz teması en fazla mizahi ögenin yer aldığı temalar olmuştur. Ayrıca Açık Öğretim Ortaokulu Türkçe ders kitaplarında en fazla kullanılan mizahi ögeler sırasıyla; tekerleme/uyaklı sözcük, ikileme/pekiştirme, deyim/atasözü, ünlem ve yansıma sözcükler olarak saptanmıştır. Son olarak, metin türleri ve görseller göz önünde bulundurulduğunda sınıf seviyesi yükseldikçe mizahi öge sayılarında azalış beklenirken incelenen Açık Öğretim Ortaokulu Türkçe ders kitaplarında böyle bir durumun olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mizah, Türkçe dersi, Türkçe ders kitapları, açık öğretim, ortaokul

Kaynakça

• Açıkgöz, M. (2016). Çukurova üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ile mizah tarzları ve mutluluk düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Akıncı, Ş. (2015). Resimli çocuk kitaplarında yer alan mizahi unsurların incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altunkaya, H. (2013). Açık Öğretim Ortaokulu altıncı sınıf Türkçe ders notunun metin türleri ve öğrenme alanları açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 1-11.
• Aslan, U. H. & Çeçen, A. R. (2007). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin cinsiyetlerine ve öğrenilmiş güçlülük düzeylerine göre mizah tarzlarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 1-14.
• Avşar, V. (2008). Öğretmen adaylarının mizah tarzları ve cinsiyet rolleri ilişkisi . (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, İ.S. (2006). Türkçe derslerinde mizah kullanımının öğrenci tutum ve başarısına etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Aydoğmuş, M. & Yıldız, M. (2017). İlkokul Türkçe ders kitaplarında mizah. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(14), 357-371.
• Aydoğmuş, M. (2017). İlkokul Türkçe ders ve öğrenci çalışma kitaplarının mizahi ögeler bakımından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aykaç, N. (2018). Eğitim Sürecinde Mizah ve Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarında Mizahi Unsurlar. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(27), 433-447.
• Britannica, A. (1993). Genel kültür ansiklopedisi (C. 16). İstanbul: Ana Yayıncılık.
• Bulut, K. (2020). Açık öğretim ortaokulu Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 931-949.
• Bulut, S., Amanak, K. & Say, S. (2017). Ebelik öğrencilerinin mizah kullanımına ilişkin görüşleri ve mizah tarzlarının incelenmesi. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 3(2), 43-53.
• Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2007). Research Methods in Education (6th ed.). London and New York, NY Routledge Falmer.
• Creswell, J. W. (2005). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitative Research (2nd ed.). N.J.: Pearson Merrill Prentice Hall.
• Çelik, E. (2006). Fizik öğretiminde bilgisayar destekli mizahın öğrenci başarısına ve tutumuna etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Dereli, K. (2017). Rıfat Ilgaz’ın çocuk romanlarındaki mizah unsurlarının çocuk edebiyatı açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
• Dirican, R., Bekir, H. & Bayraktar, V. (2020). Resimli hikâye kitaplarında sözel mizah unsurları. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13(29), 243-261.
• Eroğlu, E. (2008). Muzaffer İzgü’nün çocuk kitaplarının mizah unsurları yönüyle incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Erözkan, A. (2009). Üniversite öğrencilerinin kişiler arası ilişki tarzları ve mizah tarzları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (26), 56-66.
• Gökçeaslan, A. (2009). Canlandırma Sinemasında Mizahın Kullanımı. Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2, 103-133.
• Karagöz, O. (2009). İlköğretim Türkçe öğretmenlerinin mizah tarzları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kolaç, E. & Çalışır Zenci, S.. (2015). Açık öğretim ortaokulu Türkçe ders kitaplarındaki metinlerde yer alan değerler. Journal of Academic Studies, 17(65), 145-171.
• Lowis, M. (1997). A humor workshop program to aid coping with life stress, Mankind Quarterly, 38, 25-28.
• MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü Açık Öğretim Ortaokulu. (2021). Okulumuz. 11 Eylül 2021 tarihinde http://aio.meb.gov.tr/www/okulumuz/icerik/2 sayfasından erişilmiştir.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2015). Genişletilmiş bir kaynak kitap nitel veri analizi. [Çev. Ed. S. Akbaba Altun - A. Ersoy (Giriş Bölümünü Çev. A. Ç. Kılınç)]. Ankara: Pegem Akademi.
• Morreall, J. (1997). Gülmeyi ciddiye almak. (çev. Kubilay Aysevener - Şenay Soyer) İstanbul: İris Yay.
• Öğüt Eker, G. (2009). İnsan kültür mizah. Ankara, Grafiker Yay.
• Özbay, Y., Palancı, M., Kandemir, M. & Çakır, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının duygusal düzenleme, mizah, sosyal öz-yeterlik ve başaçıkma davranışları ile yordanması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 325-345.
• Özdemir, S., Sezgin, F., Kaya, Z. & Recepoğlu, E. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin stresle başa çıkma tarzları ile kullandıkları mizah tarzları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 17(3), 405-428.
• Özkara, Y. (2013). İlköğretim Türkçe eğitimi sürecinde mizah unsurlarından yararlanma. Millî Folklor, 25(100), 182-188.
• Sarıkaya, B. (2021). Açık öğretim ortaokulu türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin değerlendirilmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 6 (1) , 244-261.
• Savaş, S. (2009). İlköğretim 7. sınıf Türkçe derslerinde mizah kullanımının öğrenci tutum ve başarısına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Sert, G., Kurtoğlu, M., Akıncı, A. & Seferoğlu, S.S. (2012). Öğretmenlerin teknoloji kullanma durumlarını inceleyen araştırmalara bir bakış: bir içerik analizi çalışması. Computers & Education. 14, 46.
• Sis, N. & Akgün Eren, A. (2016). Açık öğretim ortaokulu 6 sınıf Türkçe ders notu’nun sözcüksel görünümü. The Journal of Academic Social Science Studies, 4(50), 367–386.
• Şahin, A. (2018). Yönetsel ve eğitsel araç olarak eğitim kurumlarında mizah. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şakiroğlu, Y. (2017). Mizah temelli etkinliklerin 7. sınıf öğrencilerinin anlatma becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ağrı.
• Şakiroğlu, Y. & Kılıç, Y. (2019). Mizah temelli etkinliklerin 7. sınıf öğrencilerinin yazma becerilerine etkisi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 43-66.
• Tavşancıl, E. & Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Traş, Z., Arslan, C. & Taş, A. M. (2011). Öğretmen adaylarında mizah tarzları, problem çözme ve benlik saygısının incelenmesi. Uluslararası insan bilimleri dergisi, 8(2), 716-732.
• Tümkaya, S. (2006). Öğretim elemanlarının mizah tarzları ve mizahı yordayıcı değişkenler. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), (23), 200-208.
• Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe sözlük (10. bs.). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Ünveren, D. (2020). Türkçe öğretiminde mizah: ders kitapları örneği. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (67), 715-735.
• Yenen Avcı, Y. (2016). Açık Öğretim Ortaokulu ile örgün eğitim kurumlarında okutulan Türkçe ders kitaplarının karşılaştırılması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 153-160.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M. & Korkmaz, C. (2017). 1-5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin içerik açısından değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(38), 111-130.