Biyoloji Öğretmen Adaylarının Biyoloji Öğretimine Yönelik Öz-Yeterlik İnançları

Yıl 2009, Cilt: 22 Sayı: 2, 481 - 496, 01.08.2009

Yasemin Harurluoğlu Ercan Kaya

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Biyoloji Öğretmen Adaylarının Biyoloji Öğretimine Yönelik Öz-Yeterlik İnançları

Öz

Bu araştırmada, biyoloji öğretmen adaylarının biyoloji öğretmenliği mesleğine yönelik öz-yeterlik inançları incelenmiştir. Araştırmaya 2008– 2009 öğretim yılı bahar döneminde Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Biyoloji Öğretmenliği ve Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Eğitimi anabilim dalında öğrenim gören toplam 98 öğretmen adayı katılmıştır. Çalışmada Woo (1999) tarafından geliştirilen, Hsu (2000) tarafından faktör analizi yapılarak yeniden düzenlenen ve Ekici (2009) tarafından Türkçe’ye uyarlanan 5’li likert tipi “Biyoloji öz-yeterlik ölçeği” kullanılmıştır. Ölçeğe ait ölçümlerin iç tutarlılığı Cronbach alfa= 0,93 olarak bulunmuştur. Çalışmada, biyoloji öğretmen adaylarının biyoloji öğretimine yönelik öz-yeterlik inançlarının yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Cinsiyet, dönem, ailede öğretmen varlığı ve biyoloji öğretmenliği programını isteyerek tercih etme gibi değişkenler açısından ise anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Öz-yeterlik, Biyoloji öğretmen adayları, Atatürk Üniversitesi

Kaynakça

• Akbaş, A. ve Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz- yeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 98–110.
• Akkoyunlu, B. ve Orhan, F. (2003). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi (böte) bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma öz yeterlik inancı ile demografik özellikleri arasındaki ilişki. The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET, 2 (3), Article 11.
• Altunçekiç, A., Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (1), 93-102.
• Anderson, A. M., Dragsted, S., Evans, R. H. & Sorensen, H. (2004). The relationship between changes in teachers’ selfefficacybeliefs and the science teaching environment of Danish first-year elementary teachers. Journal of Science Teacher Education, 15, 25–38.
• Arsal, Z. (2006). Self-efficacy beliefs of teacher candidates on using a computer in teaching. Paper Presented at the annual meeting of the 6th International Educational Technologies Conference, Cyprus.
• Arslan, A. (2008). Öğretmen adaylarının bilgisayar destekli eğitim yapmaya yönelik tutumları ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (24), 101-109.
• Aston, P. T. (1984). Teacher efficacy: A motivational paradigm for effective teacher education. Journal of Teacher Education, 35 (5), 28–32.
• Aşkar, P. ve Umay, A. (2002). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1–8.
• Atıcı, M. (1993). İlkokul öğretmenlerinin sınıf yönetiminde yetkinlik beklentisi rolünün İngiltere ve Türkiye’ de seçilen bir araştırma grubu üzerinde incelenmesi. II. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 27-29 Eylül, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Baki, A., Kutluca, T. ve Birgin, O. (2008). Matematik öğretmeni adaylarının bilgisayar destekli eğitime yönelik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. 8th International Educational Technology Conference, Anadolu University, Eskişehir, 77–81.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84, 191–215.
• Cannon, J. R. & Scharmann, L. C. (1996). Influence of a cooperative early field experience on preservice elementary teachers’ science self- efficacy. Science Education, 80, 419–436.
• Czerniak, C. M. & Lumpe, A. T. (1996). Relationship between teacher beliefs and science education reform. Journal of Science Teacher Education, 41 (1), 49–58.
• Çapa, Y., Çakıroğlu, J. & Sarıkaya, H. (2005). The development and validation of a Turkish version of the teachers’ sense of efficacy scale. Eğitim ve Bilim, 30 (137), 74–81.
• Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), 33–53.
• Ekici, G., (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 98–110.
• Ekici, G. (2009). Biyoloji öz-yeterlik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17 (1), 11–124.
• Freidmen, I. A. (2003). Self-efficacy and burnout in teaching: The importance of interpersonal-relations efficacy, Social Psychology of Education, 6, 191– 215.
• Gerçek, C., Yılmaz, M., Köseoğlu, P. & Soran, H. (2006). Biology teaching self- efficacy beliefs of the teacher candidates. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 39 (1), 57–73.
• Graham, S., Harris, K. R., Fink, B. & McArthur, C. A., (2001). Teacher efficacy in writing: A construct validation with primary grade teachers. Scientific Studies of Reading, 5(2), 177–203.
• Hsu, M., T. (2000). An exploratory study of the relationship between the attitude toward science self-efficacy in life science and representation of nutrition-health beliefs/academic achievement of students at institute of technology. Unpublished doctoral thesis, National Taiwan Normal University.
• Kahyaoğlu, M. ve Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki öz- yeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (1), 73–84.
• Kuran, K. (2002). Öğretmenlik Mesleği (Niteliği ve Önemi). A. Türkoğlu, (Ed.), Öğretmenlik Mesleğine Giriş içinde (253–278). Ankara: Mikro Yayınları.
• Küçükyılmaz, A. ve Duban, N., (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz- yeterlik inançlarının artırılabilmesi için alınacak önlemlere ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (2), 1–23.
• Morgil, İ., Seçken, N. ve Yücel, A., S. (2004). Kimya öğretmen adaylarının öz- yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (1), 62–72
• Özçelik, H. ve Kurt, A. A. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayar öz yeterlilikleri: Balıkesir örneği. Elementary Education Online, 6 (3), 441– 451.
• Pajares, F., & Miller, M. D. (1997). Mathematics self-efficacy and mathematical problem solving: Implications of using different forms of assessment. Journal of Experimental Education, 65 (3), 213–228.
• Randel, B., Stevenson, H. W., & Witruk, E. (2000). Attitudes, beliefs, and mathematics achievement of German and Japanese high school students. International Journal of Behavioral Development, 24 (2), 190–198.
• Savran, A., & Çakıroğlu, J. (2003). Differences between elementary and secondary preservice science teachers’ perceived efficacy beliefs and their classroom management beliefs. The Turkish Online Journal of Education Technology, 2(4), 3.
• Schriver, M., & Czerniak, C. M. (1999). A comparison of middle and junior high science teachers' levels of efficacy and knowledge of developmentally appropriate curriculum and instruction. Journal of Science Teacher Education, 10 (1), 21–42.
• Tschannen-Moran, M., & Woolfolk, H. A. (2001). Teacher efficacy: Capturing and elusive construel. Teaching and Teacher Education, 17, 783–805.
• Üredi, I. ve Üredi L. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının cinsiyetlerine, bulundukları sınıflara ve başarı düzeylerine göre fen öğretimine ilişkin öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 1 (2).
• Vural, Ekinci, D. ve Hamurcu, H. (2008). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen öğretimi dersine yönelik öz-yeterlik inançları ve görüşleri. Elementary Education Online, 7 (2), 456–467.
• Wenner, G. (2001). Science and mathematics efficacy beliefs held by practicing and prospective teachers: a 5-year perspective. Journal of Science Education and Technology, 10 (2), 181–187.
• Woo, T. N. (1999). Relationship between self-efficacy in biology and academic achievement and its effects in paralel discussion. Unpublished master’s thesis. National Taiwan Normal University.
• Yaman, S., Koray, Ö., C. ve Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (3), 355–364.
• Yılmaz, M., Köseoğlu, P. Gerçek, C. ve Soran, H. (2004). Yabancı dilde hazırlanan bir öğretmen öz-yeterlik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. VI. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 9–11 Eylül, İstanbul, Marmara Üniversitesi,
• Yılmaz, M., Gerçek, C., Köseoğlu, P. ve Soran, H., (2006). Hacettepe Üniversitesi biyoloji öğretmen adaylarının bilgisayarla ilgili öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 278– 287.
• Yılmaz, M. ve Çimen, O. (2008). Biyoloji eğitimi tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin biyoloji öğretimi öz-yeterlik inanç düzeyleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 20–29.
• Yiğitbaş, Ç. ve Yetkin, A. (2003). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin öz-etkililik- yeterlik düzeyinin değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 7 (1), 6–13.