Sınıf Öğretmenlerinin Özel Gereksinimli Öğrencilerin Kaynaştırılmasına İlişkin Görüşleri

Yıl 2012, Cilt: 25 Sayı: 2, 399 - 432, 01.08.2012

Ömür Sadioğlu E. Sema Batu Asude Bilgin

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Sınıf Öğretmenlerinin Özel Gereksinimli Öğrencilerin Kaynaştırılmasına İlişkin Görüşleri

Öz

Bu araştırmada özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırılması uygulamalarının değerlendirmesinde sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin derinlemesine araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Türkiye’nin 16 faklı ilinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak kaynaştırma eğitimi yapılan ilköğretim okullarında öğretmenlik yapan ve araştırmaya gönüllü olarak katılan 23 öğretmenle görüşmeler yapılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden betimsel yöntemin kullanıldığı araştırmada yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanan araştırma verileri Nvivo 8 nitel veri analizi programı kullanılarak tümevarım analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Bulgular sınıf öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırma eğitimi sürecinde akademik ve sosyal olarak geliştiklerini, özel gereksinimli öğrencilerin ailelerinin çocuklarıyla ilgilenmediklerini, özel gereksinimli öğrencileriyle yoğun olarak öğretimle ilgili sorunlar yaşadıklarını ve bu süreçten duygusal olarak olumsuz etkilendiklerini belirttiklerini göstermektedir. Sınıf öğretmenleri diğer öğretmenlerle en çok fikir alış-verişi yaparak birbirlerine destek olmakta, okul müdüründen ve rehber öğretmenlerden yeterli destek alamamaktadırlar. Kaynaştırma eğitiminde hem sınıf öğretmenlerine hem de özel gereksinimli öğrencilere destek eğitim hizmeti sağlanmasının yaşanan sorunları en aza indireceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kaynaştırma Eğitimi, Öğretmen Görüşleri, Özel Gereksinimli Öğrenci.

Kaynakça

• Akçamete, G., 2009. Özel gereksinimli öğrenciler için kaynaştırma modeli geliştirme projesi. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, Ankara.
• Akçamete,G., Kargın, T., 1996. İşitme engelli çocuğa sahip annelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 2 (2), 7-24.
• Avcıoğlu, H., Eldeniz Çetin, M., Özbey, F. 2005. Sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan sınıf ve branş öğretmenlerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Özel eğitimden yansımalar (s. 79- 89). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Babaoğlan, E., Yılmaz, Ş., 2010. Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi , 8 (2), 345-354.
• Batu, S., 2008. Kaynaştırma ve destek özel hizmetleri. İ. Diken içinde, Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim (s. 89-107). Ankara: Pegem Akademi.
• Batu, S., Kırcaali-İftar, G., 2007. Kaynaştırma. Ankara: KÖK Yayıncılık.
• Batu, S., 2000. Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırıldığı bir kız meslek lisesindeki öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüş ve önerileri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Baykoç Dönmez, N., Avcı, N., Aslan, N., 1997. Entegrasyona katılan ve katılmayan bireylerin entegrasyona ilişkin görüşlerinin incelenmesi. 7. Özel Eğitim Günleri, (s. 23-31). Eskişehir.
• Bennet, K., Hay, D., 2007. The role of family in the development of social skills in children with physical disabilities. International Journal of Disability, Development and Education , 54 (4), 381-397.
• Bozeman, L. E., 2005. Children left behind: A Study Of Teachers’ Attitudes Toward Inclusive Education. A dissertation presented in partial fulfillment of the requirements for the degree doctor of philosophy Capella University.
• Bilen, E., 2007. Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarında karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri ve çözüm önerileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı, İzmir.
• Çelik, İ., 2006. Kaynaştırma sınıfı ve özel sınıf öğretmenlerinin sınıflarındaki zihin engelli öğrencilere yönelik ödül ve ceza uygulamalarının belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Eğitim Bölümü.
• Diken, İ. H., 2007. Kaynaştırma uygulamalarında işbirliği. S. Eripek (Dü.) içinde, İlköğretimde kaynaştırma (1. b., s. 65-86). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Diker Coşkun, Y., Tosun, Ü., Macaroğlu, E. 2009. Classroom teachers styles of using and development materials of ınclusive education. World Conference on Educational Sciences (s. 2758-2762). Nicosia, North Cyprus.
• Duman Sever, F., 2007. Kaynaştırmaya yönelik öğretmen destek programının okulöncesi dönemdeki çocukların gelişim düzeylerine etkilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Friend, M., Bursuck, W., 2006. Including students with special needs a practical guide for classroom teachers ( 4th Edition b.). Boston: Allyn and Bacon.
• Gay, L., Mills, G., Airasian, P., 2006. Educational research competenciesfor analysis and applications (8. b.). New Jersey: Pearson Prentice Hall.
• Güleryüz, Ş. O., 2009. Kaynaştırma eğitimine devam eden engelli öğrencilerin akranları ile ilişkilerinde karşılaştıkları sorunların değerlendirilmesi. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Güzel Özmen, R., 2009. Kaynaştırma ortamlarında öğretimsel düzenlemeler. A. Ataman (Dü.) içinde, Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş (8. b., s. 59-95). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Horne, P., Timmons, V., 2009. Making ıt work: teachers' perspectives on ınclusion. International Journal of Inclusive Education , 13 (3), 273- 286.
• Kwapy, J. E. 2004., Attitudes toward ınclusive education by K-12 regular and special education techers. A dissertation presented in partial fulfillment of the requirements for the degree doctor of philosophy Capella University .
• Leatherman, J. 2007., "I just see all childdren as children": Teachers' perceptions about ınclusion. The qualitative report , 12 (4), 594-611.
• McLeskey, J., Waldron, N., So, T., Swanson, K., Loveland, T., 2001. Perspectives of teachers toward ınclusive school programs. Teacher education and special education, 24 (2), 108-115.
• McLeskey, J., Waldron, N., 2002. Inclusion and school change: teacher perceptions regarding curricular and ınstructional adaptations. Teacher education and special education , 25 (1), 4154.
• Metin, N., Güleç, H., Şahin, Ç., 2009. İlköğretim öğretmenlerinin zihinsel engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik almış oldukları hizmet içi eğitim sonrasında yeterliliklerinin belirlenmesi. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale.
• Metin, N., Çakmak Güleç, H., 1998. İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin özürlü çocuklarla normal çocukların kaynaştırıldığı programlar hakkındaki düşünceleri. 8. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Edirne.
• Nizamoğlu, N., 2006. Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarındaki yeterlikleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Sınıf Öğretmenliği Programı, Bolu.
• Önder, M., 2007. Sınıf öğretmenlerinin zihin engelli kaynaştırma öğrencileri için sınıf içinde yaptıkları öğretimsel uyarlamaların belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Eğitim Anabilim Dalı, Bolu.
• Özdemir, N., 2008. Sınıfında kaynaştırma öğrencisi olan ve olmayan ilköğretim karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kocatepe
• öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İköğretim Anabilim Dalı, Afyonkarahisar.
• Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. 2010.
• Özengi, S., 2009. Eskişehir ilinde kaynaştırma uygulamalarının yürütüldüğü ilköğretim okullarındaki rehber öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Rakap, S., Kaczmarek, L., 2010. Teachers’ attitudes towards ınclusion in Turkey. European Journal of Special Needs Education , 25 (1), 59- 75.
• Sucuoğlu, B., Kargın, T., 2008. İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları yaklaşımlar, yöntemler, teknikler. İstanbul: MorpaYayınları.
• Timuçin, E., 1998. Türkiye'de kaynaştırma, varolan uygulamaları ve kaynaştırmanın gerçekleştirilebilmesi için yapılması gerekenler. 8. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Edirne.
• Türkoğlu, Y. K., 2007. İlköğretim okulu öğretmenleriyle gerçekleştirilen bilgilendirme çalışmalarının öncesi ve sonrasında öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Özel Eğitim Anabilm Dalı . Eskişehir.
• Yıkmış, A., Şahbaz, Ü., Peker, S., 1998. Hizmetiçi eğitim programlarının öğretmenlerin kaynaştırmaya yönelik tutumlarına etkisi. 8. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Edirne.
• Yıldırım, A., Şimşek, H., 2006. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6.b.)Ankara: SeçkinYayınevi. Başvuru:26.6.2012
• Yayına Kabul:7.12.2012