Biçimbilimsel Farkındalık ve Metnin Anlamlandırması: Fransızca Yabancı Dil Sınav Metinleri Örneği

Yıl 2015, Frankofoni Özel Sayısı, 259 - 272, 01.01.2016

Özge Can

https://doi.org/10.19171/uuefd.88103

Öz

Biçimbilimsel farkındalık, dil dizgesi içerisinde biçimbilimsel, sözdizimsel, anlambilimsel vb. bileşenlerden oluşan metinlerin kavranması ve anlamlandırılması sürecinde sözcüklerin biçimbirimsel yapılarını değerlendirebilme, biçimbilimsel açıdan karmaşık olan sözcükleri anlamlandırabilme, sözcüklerin diğer birimlerle kurdukları ilişkileri gözetebilme, tümcelerarası geçişleri yorumlayabilme, metinlerdeki bileşenler arasındaki bağlantıları kurabilme vb. işlemlerin, belli metinsellik ölçütlerini içinde barındıran metnin kavranması sürecinde işletilmesine gönderimde bulunmaktadır. Çalışmamız, ‘biçimbilimsel farkındalık’ ve metinlerin anlamlandırılması arasındaki ilişkiyi Fransızca yabancı dil sınav metinleri üzerinden açıklamayı hedeflemiştir. Bu hedef doğrultusunda, veritabanı olarak ÖSYM’nin 2006-2013 yılları arasında ilkbahar-sonbahar dönemlerinde uyguladığı yabancı dil sınavlarında sorulan toplam 4680 soru arasından ‘seçkili örneklem’ yöntemiyle istatistiksel olarak anlamlı bir sayıda olan 500 soru seçilmiş ve biçimbilimsel ipuçları kullanılarak çözümlenmiş ve yanıtları denetlenmiştir. Sonuç olarak, biçimbilimsel farkındalık ve metin anlamlandırma arasında doğrudan bir ilişki olduğu saptanmış, yabancı dil sınav metinlerinde sözcüğün anlamını öngörme, sözcük/kavram alanı ilişkisi kurabilme, vb. biçimbilimsel farkındalık kazanımları yoluyla dilin bilgiye ulaşma aracı olarak işlerliğini sağlamaya yönelik öneriler getirilmiştir.
Anahtar Sözcükler: Biçimbilimsel Farkındalık, metin anlamlandırma süreci, Yabancı Dil Seviye Tespit Sınavı, Fransızca.

Anahtar Kelimeler

Biçimbilimsel Farkındalık, metin anlamlandırma

Kaynakça

• Carelli P. L. 1988. Text-boundedness and schema interference. In P. L. Carrell, J. Devine, & D. E. Eskey (Eds.), Interactive approaches to second language reading, (pp. 101-113). Cambridge: Cambridge University Press.
• Carlisle, J. F. 1995. Morphological awareness and early reading achievement. L. B. Feldman, (haz.), Morphological aspects of language processing. Hilsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. içinde, 189-209.
• Carlisle, J. F. (2000). Awareness of the structure and meaning of morphologically complex words: Impact on reading. Reading and Writing, 12, 169-190.
• Deacon, S. H. et Kirby, J. R. 2004. Morphological awareness: Just "more phonological?" the roles of morphological and phonological awareness in reading development. Applied Psycholinguistics, 25, 223-238.
• Grégoire, M. and Thiévenaz, O. 1995. Grammaire Du Français. Paris: Cle.
• Haspelmath, M. 2010. Understanding Morphology. USA: Oxford University Press.
• Ku, Y.M., and Anderson, R. C. 2003. Development of morphological awareness in Chinese and English. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 16, 399–422.
• Kuo, L. and Anderson, R.C. 2006. Morphological Awareness and Learning to Read: A Cross-Language Perspective. Educational Psychologist, 41(3), 161–180.
• Liu, P.D. and Mc Bride-Chang. 2010. What Is Morphological Awareness? Tapping Lexical Compounding Awareness in Chinese Third Graders. Journal of Educational Psychology. American Psychological Association, Vol. 102, No. 1, 62–73.
• Matthews, P. 1991. Morphology. Cambridge: Cambridge University Press.
• Mayer, R. E. 1984. Aids to text comprehension. Educational Psychologist, 19, 30-42.
• Polat, Y. 2008. Her Yönüyle Fransızca Dilbilgisi. Ankara: Kurmay.
• Uzun, N. E. 2004. Dünya Dillerinden Örnekleriyle Dilbilgisinin Temel Kavramları: Türkçe Üzerine Tartışmalar. İstanbul: Mehmet Ölmez.