Ergenlerde Başarı Amaç Yönelimleri, Cinsiyet ve Öğrenim Görülen Sınıf Düzeyinin Yaşam Doyumunu Yordama Gücü

Yıl 2015, Cilt: 28 Sayı: 1, 75 - 95, 29.12.2015

Sevgi Özgüngör Tuncay Oral Ali Karababa Ali Karababa

https://doi.org/10.19171/uuefd.82335

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, başarı yönelimleri, ile cinsiyetin ortak etkisinin
öğrenci yaşam doyumunun farklı boyutlarını yordama gücünün belirlenmesidir. Bu
amaçla, 229 kız ve 180 erkek olmak üzere toplam 409 lise öğrencisine Çok Boyutlu
Öğrenci Yaşam Doyumu Ölçeği ve Başarı Amaç Yönelimleri Ölçeği sunulmuştur.
Yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre, öğrenme yönelimi başta okul yaşam
doyumu olmak üzere tüm yaşam doyumu boyutlarını anlamlı düzeyde yordamakta
ve okul, benlik ve yaşanılan çevre boyutları performans kaçınma yönelimi tarafından
olumsuz yönde yordanmaktadır. Ayrıca, performans kaçınma yönelimi ile cinsiyetin
ortak etkisinin okul yaşam doyumunu yordama gücü anlamlıdır. Bu bulgular, başarı
yönelimlerinin sadece akademik değişkenleri açıklamak açısından yararlı bir kavram
olmayıp, ergenlerin yaşamlarının her alanına ilişkin doyum düzeyleriyle de ilişkili
olduğunu ve bu ilişkilerin cinsiyete göre farklılaştığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Başarı Amaç Yönelimleri, Yaşam Doyumu, Ergen.

Kaynakça

• Akın, A., 2006. Başarı Amaç Oryantasyonları İle Biliş Ötesi Farkındalık, Ebeveyn Tutumları ve Algılanan Akademik Başarı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Ames, C., 1992. Classrooms: Goals, structures and student notivation. Journal of Educational Psychology, 84, (3), 261-271.
• Baker, J. A., 1998. The social context of school satisfaction among urban, low- income, African-American students. School Psychology Quarterly, 13, 25– 44.
• Buluş, M., 2011. Öğretmen adaylarında bireysel farklılıklar perspektifinden amaç yönelimleri, denetim odağı ve akademik başarı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 529-546.
• Chang, L., McBride-Chang, C., Stewart, S. M. and Au, E., 2003. Life satisfaction, self-concept, and family relations in Chinese adolescents and children. International Journal of Behavioral Development, 27, 182-189.
• Çivitci, A., 2007. Çokboyutlu öğrenci yaşam doyumu ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Eğitim Araştırmaları, 26, 51-60.
• Çivitci, A., 2009. Psikolojik danışman adaylarında yaşam doyumu ve psikolojik ihtiyaçlar arasındaki ilişkide mesleki benlik saygısının rolü. X. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı. Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Çivitci, A., 2012. Üniversite öğrencilerinde genel yaşam doyumu ve psikolojik ihtiyaçlar arasındaki ilişkiler. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 321-336.
• Diener, E., 2000. Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index. American Psychologist, 55, 34-43.
• Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E. and Smith, H. L., 1999. Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological Bulletin,125, 276-302.
• Diseth, A., Danielsen, A. G. and Samdal, O., 2012. A path analysis of basic need support, self-efficacy, achievement goals, life satisfaction and academic achievement level among secondary school students. Educational Psychology, 32(3), 335-354.
• Dweck, C. S. and Leggett, E. L., 1988. A social-cognitive approach to motivation and personality. Psychological Review, 95, 256–273.
• Elliot, A. J., 1999. Approach and avoidance motivation and achievement goals. Educational Psychologist, 34(3), 169–189.
• Elliot, A. J. and Harackiewicz, J. M., 1996. Approach and avoidance goals and ıntrinsic motivation, a medistional analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 461-475.
• Elliot, A. J., and Reis, H. T., 2003. Attachment and exploration in adulthood. Journal of Personality and Social Psychology. 85, 317–331.
• Epstein, J. L., 1983. Friends in school: Patterns of selection and influence in secondary schools. New York: Academic Press.
• Erdinç, G. A., 1995. İzmir İli Lise Öğrencilerinde Benlik İmajı-Başarı İlişkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Flashman, J., 2012. Academic achievement and its impact on friend dynamics. Sociology of Education, 85(1), 61–80.
• Gilman, R., 2001. The relationship between life satisfaction, social interest, and frequency of extracurricular activities among adolescent students. Journal of Youth and Adolescence, 30(6), 749-767.
• Gilman, R. and Huebner, E. S., 2006. Characteristics of adolescents who report very high life satisfaction. Journal of Youth and Adolescence, 35, 293-301.
• Gong, Y. and Fan, J., 2006. Longitudinal examination of the role of goal orientation in cross-cultural adjustment. Journal of Applied Psychology, 91(1), 176– 184.
• Harackiewicz, J. M., Barron, K. E., Pintrich, P. R., Elliot, A. J. and Thrash, T. M., 2002. Revision of achievement goal theory, necessary and illuminating. Journal of Educational Psychology, 94, 638-645.
• Henderson, V. L. and Dweck, C. S., 1990. Motivation and achievement. Cambridge: Harvard University Press.
• Huebner, E. S., 1991. Initial development of the students’ life satisfaction scale. School Psychology International, 12, 231–240.
• Huebner, E. S., 1994. Preliminary development and validation of a multidimensional life satisfaction scale for children. Psychological Assessment, 6, 149–158.
• Huebner, E. S., Gilman, R. and Laughlin, J. E., 1999. A multimethod investigation of the multidimensionality of children’s well-being reports: Discriminant validity of life satisfaction and self-esteem. Social Indicators Research, 46, 1–22.
• Kaplan, A. and Maehr, M. L., 1999. Achievement goals and student well-being. Contemporary Educational Psychology, 24, 330–358.
• Kaplan, A. and Maehr, M. L., 2007. The conribution and prospects of goal orientation theory. Educational Psychology Review, 19, 141-184.
• Kim, J., Schallert, D. L. and Kim, M., 2010. An integrative cultural view of achievement motivation: Parental and classroom predictors of children’s goal orientations when learning mathematics in Korea. Journal of Educational Psychology, 102(2), 418–437.
• Lewis, A. D., Huebner, E. S., Malone, P. S. and Valois, R. F., 2011. Life satisfaction and student engagement in adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 40, 249–262.
• Linnenbrink-Garcia, L., Tyson, D. F. and Patall, E. A., 2008. When are achievement goal orientations beneficial for academic achievement? A closer look at moderating factors. International Review of Social Psychology, 21, 19-70.
• Meece, J. L., Blumenfield, P. C. and Hoyle, R. K., 1988. Students’ goal orientations and cognitive engagement in classroom activities. Journal of Educational Psychology, 80(4), 514-523.
• Menderes, H. Ç., 2009. Üniversite Öğrencilerinin Başarı Amaç Oryantasyonlarının Stresle Başa Çıkma Tarzları, Duygulanım Durumları ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Middleton, M. and Midgley, C., 1997. Avoiding the demonstration of lack ablity: An under-explored aspect of goal theory. Journal of Educational Psychology, 89, 710-718.
• Midgley, C., Kaplan, A. and Middleton, M. J., 2001. Performance-approach goals: Good for what, for whom, under what circumstances, and at what cost? Journal of Educational Psychology, 93, 77-86.
• Midgley, C., Kaplan, A., Middleton, M., Maehr, L. M., Urdan, T., Anderman, L. H., Anderman, E. and Roeser, R., 1998. The development and validation of scales assessing students’ achievement goal orientations. Contemporary Educational Psychology, 23, 113–13.
• Midgley, C. and Urdan, T., 1995. Predictors of middle school students’ use of self- handicapping strategies. The Journal of Early Adolescence, 15, 389-411.
• Odacı, H., Çelik, Ç. B. ve Çıkrıkçı, Ö., 2013. Psikolojik danışman adaylarının başarı yönelimlerinin bazı değişkenlere göre yordanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4, 95-105.
• Öngen, D. E., 2009. The relationship between perfectionism and multidimensional life satisfaction among high school adolescents in Turkey. Journal of Multicultural Counseling and Development, 37(1), 52–64.
• Park, N., Huebner, E. S., Laughlin, J. E. Valois, R. F. and Gilman, R., 2004. A cross-cultural comparison of the dimensions of child and adolescent life satisfaction reports. Social Indicators Research, 66, 61-79.
• Pintrich, P. R., 2000. An achievement goal theory perspective on issues in motivation terminology, theory, and research. Contemporary Educational Psychology, 25, 92–104.
• Rogers, Carl. (1961). On becoming a person: A therapist's view of psychotherapy. London: Constable.
• Powers, C. L., 2008. Academic achievement and social involvement as predictors of life satisfaction among college students. Psi Chi Journal of Undergraduate Research, 13(3), 128-136.
• Proctor, C., Linley, P. A. and Maltby, J., 2009. Very happy youths: Benefits of very high life satisfaction among adolescents. Social Indicators Research.
• Radosevich, D. J., Vaidyanathan, V. T., Yeo, S. and Radosevich, D. M., 2004. Relating goal orientation to self-regulatory processes: A longitudinal field test. Contemporary Educational Psychology, 29, 207-229.
• Samdal, O., Nutbeam, D., Wold, B., and Kannas, L.,1998. Achieving health and educational goals through schools. Health Education Research, 13(3), 383– 397.
• Schunk, D. H., 2000. Coming to terms with motivation constructs. Contemporary Educational Psychology, 25, 116–119.
• Sideridis, G. D., 2005. Goal orientation, academic achievement, and depression: Evidence in favor of a revised goal theory framework. Journal of Educational Psychology, 97(3), 366–375.
• Suldo, S.M., and Huebner, E.S., 2006. Is extremely high life satisfaction during adolescence advantageous? Social Indicators Research, 78, 179–203.
• Suldo, S. M., Riley, K., and Shaffer, E., 2006. Academic correlates of children and adolescents' life satisfaction. School Psychology International, 27, 567– 582.
• Şenay, A., 2010. The Contribution of Chemistry Self-Efficacy and Goal Orientations to Eleventh Grade Students' Chemistry Achievement. Yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Tanaka, A., Takehara, T. and Yamauchi, H., 2002. Achievement goals, attitude, toward help seeking and help-seeking behavior in the clasroom. Lerning and Individual Differences, 13, 23-25.
• Tarhan, N., 2003. Gençlikte kimlik bunalımı. http://www.e-psikiyatri.com (02.03.2005).
• Tuominen-Soini, H., Salmela-Aro, K., and Niemivirta, M., 2008. Achievement goal orientations and subjective well-being: A person-centered analysis. Learning and Instruction, 18, 251–266.
• Wentzel, K. R., 1989. Adolescent classroom goals, standards for performance, and academic achievement: An interactionist perspective. Journal of Educational Psychology, 81,131–142.
• Wang, M. and Erdheim, J., 2007. Does the five-factor model of personality relate to goal orientation? Personality and Individual Differences, 43, 1493–1505.
• Whinghter, J. L., Cunningham, C. J. L.,Wang, M. and Burnfield, J. L., 2008. The Moderating Role of Goal Orientation in the Workload–Frustration Relationship. Journal of Occupational Health Psychology, 13(3), 283–291.
• Yeşilyaprak, B., 2012. Eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yetim, Ü., 2001. Toplumdan bireye mutluluk resimleri. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Yörükoğlu, A., 2004. Gençlik çağı ruh sağlığı ve ruhsal sorunlar. İstanbul: Özgür Yayınları. Başvuru: 02.06.2014
• Yayına Kabul: 03.02.2015