Eğitim Fakültesi Lisans Programlarında Yürütülen Akreditasyon Sürecinin Yansımaları

Yıl 2025, Cilt: 38 Sayı: ITEAC2024 - Kalite Süreçlerinde Dijital Dönüşüm, Uluslararasılaşma ve Kültürel Yaklaşımlar, 96 - 140, 29.10.2025

Gülizar Güzel , Ramazan Sağ

Öz

Eğitim politikalarının ve sınıf hedeflerinin etkili bir şekilde uygulanması ve sunulmasında önemli bir yere sahip olan öğretmenlerin niteliği, kaliteli bir eğitimin en önemli unsurların başında gelmektedir. Bu çalışmada, Öğretmenlik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği tarafından eğitim fakültelerinde yürütülen lisans programlarını değerlendirme ve akreditasyon süreçlerinin öğretmen yetiştirme programları üzerindeki yansımalarını eğitim programı değerlendirme çerçevesinde incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma çoklu durum çalışması olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grupları, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Matematik, İngilizce ve Sınıf Öğretmenliği lisans programlarında görevli öğretim elemanları, yöneticiler, idari personel ve öğrencilerden oluşmaktadır. Veriler görüşme, gözlem, doküman incelemesi ve anket tekniği kullanılarak elde edilmiştir. Bunun için geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formları, gözlem formu, anket formu kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen nitel veriler betimsel analiz yöntemi ile, nicel veriler betimleyici analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Betimsel analiz çerçevesi akreditasyon süreci ve yansımalar olmak üzere iki tema altında altı alt tema ve bunlara ilişkin kodlardan oluşturulmuştur. Nicel verilerin analizinde frekans ve yüzde istatistikleri kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, öğretmen eğitim programı değerlendirme ve akreditasyon sürecinin lisans programlarına yansımalarına yönelik olarak olumlu yönde yansımaları olmakla birlikte, yansımanın öğretim elemanları ve öğrencilerin çoğunluğu tarafından fark edilecek düzeyde olmadığından beklenen seviyede gerçekleşmediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akreditasyon , kalite , öğretmen eğitim programı

Reflections on the Accreditation Process of Faculty of Education Undergraduate Programs

Öz

The quality of teachers, who play a crucial role in the effective implementation and presentation of educational policies and classroom objectives, is one of the most important elements of quality education. The aim of this study is to describe the reflections of the curriculum evaluation and accreditation processes which was administered by Association for Evaluation and Accreditation of Teacher Education Programs (EPDAD) in education faculties on teacher education undergraduate programs. The research was designed as a multiple-case study. The study groups consisted of instructors and undergraduate students working in the primary mathematics, English, and classroom teaching undergraduate programs at a state university's faculty of education, which had applied to the program evaluation and accreditation process conducted by EPDAD. The data were collected through interviews, observation, document review, and surveys. For this purpose, semi-structured interview forms, an observation form, and a survey form were used. The qualitative and quantitative data were analyzed with qualitative and quantitative descriptive analysis methods, respectively. The descriptive analysis framework consisted of six sub-themes and corresponding codes related to them under two main themes: accreditation process and reflections. Frequency and percentage statistics were used in the analysis of quantitative data. According to the findings of the study, although there were positive reflections regarding the reflections of the teacher curriculum evaluation and accreditation process on undergraduate programs, it was determined that the reflection was not realized at the expected level, because it was not at a level that could be noticed by the majority of the instructors and students.

Anahtar Kelimeler

Accreditation , quality , teacher education curriculum

Kaynakça

• Adelman, C. (1994). Accreditation. B.G. Clark (Ed.), The encyclopedia of higher education (s. 1313-1318). Pergamon.
• Adıgüzel, A. ve Sağlam, M. (2009). Ögretmen Egitiminde Program Standartlari ve Akreditasyon. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 83-103. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/92296.
• Alpaydın, Y., ve Topal, M. (2022). Eğitim fakültelerindeki akreditasyon deneyimleri üzerine nitel bir araştırma. İnsan ve Toplum, 12(2), 232-265.
• Arıkan, R. (2011). Araştırma yöntem ve teknikleri. Nobel.
• Aslan, Ş. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Nicel, nitel ve karma tasarımlar için bir rehber. Eğitim.
• Aziz, A. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri ve teknikleri. Nobel.
• Baltacı, R. (2002). Eğitim fakültelerindeki öğretim elemanlarının öğretim eğitimindeki akreditasyon konusundaki algıları (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi.
• Biggs, J. (2003). Teaching for quality learning at university (2nd ed.). Open University.
• Bond, K., Gibbs, B., Harris, G., Lewis, E., Pate, A., Renyard, J., Wint, N. &Wood, G. C. (2023). Literature review: When quality assurance meets ınnovation in higher education. Erişim adresi: https://www.qaa.ac.uk/docs/qaa/members/quality-and-innovation-project-literature-review.pdf
• Brennan, J., & Shah, T. (2000). Quality assessment and institutional change: Experiences from 14 countries. Higher Education, 40(3), 331–349. https://doi.org/10.1023/A:1004152127817 .
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd ed.). Sage.
• Creswell, J. W. & Plano-Clark, V. L. (2017). Designing and conducting mixed methods research (3rd ed.). Sage.
• Darling-Hammond, L. (2017). Teacher Education Around the World: What Can We Learn from International Practice?. European Journal of Teacher Education, 40(3), 291–309. https://doi.org/10.1080/02619768.2017.1315399
• Demir, K. (2023). Characteristics of the teaching-learning process of undergraduate courses in teacher training article. International Journal of Education Technology and Scientific Researches. 8(23), 1800-1818. doi: 10.35826/ijetsar.626.
• Edelfelt, R. A. & Raths, J. D. (1998). A brief history of standards in teacher education. Association of Teacher Educators Reston, VA. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED461627.pdf .
• Eisner, E. W. (1985). The art of evaluation: A personal view. Philadelphia. Flamer Press.
• Elçiçeği, B. ve Yılmaz, K. (2023). Öğretmenlik eğitimi programları akreditörlerinin deneyimlerine göre akreditör olmanın anlamı: Fenomenolojik bir çalışma. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(2), 1574-1593. https://doi.org/10.51460/baebd.1389539.
• Erkuş, L. ve Özdemir, S. M. (2010). Eğitim fakültelerinin akreditasyon sürecine hazır olma durumlarına ilişkin öğretim elemanlarının görüşlerinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(38), 118-133.
• Evans, D. (2011). The internet of things: How the next evalution of the internet is changing everything. https://doi.org/10.4236/cn.2013.51B011 Erişim adresi: http://www.cisco.com/web/about/ac79/docs/innov/IoT_IBSG_0411FINAL.pdf.
• Fendler, L. (2017). Foucault’s work in philosophy and history of education, reception and influence of. M.A. Peters (Ed.), Encyclopedia of Educational Philosophy and Theory (s.851-856). Springer.
• Fitzpatrick, J. L., Sanders, J. R. & Worthen, B. R. (2010). Program evaluation, alternative approaches and practical guidelines (4rd Edition). Allyn and Bacon.
• Foucault, M. (1988). Technologies of the self: A seminar with Michel Fourcault. University of Massachusetts Press.
• George, B. C., Victoria, P. D. & Monica, L. (2018). Quality in education-approaches and frameworks. University Annals Economic Sciences Series, 18(2). 199-204.
• Günçer, B. (1999). Ögretmen eğitiminde akreditasyon: İngiltere ve ABD Örnekleri. Erişim adresi: http://www.yok.gov.tr/egitim/ogretmen/ogretmen_egitiminde_kalite.htm . Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Graves, L. B. (2021). Faculty perceptions of accreditation in the field of educator preparation. Educational Policy Studies and Evaluation (Doktora tezi). Kentaki Üniversitesi. Erişim adresi: https://uknowledge.uky.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1084&context=epe_etds.
• Hamutoğlu, N. B., Özden, Ş. Y. ve Bilgiç, E. N. U. (2024). Akreditasyon ve kalite güvencesi kapsamında eğitim teknolojileri uygulamalarının ulusal ve uluslararası boyutta değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 89-102.
• Harvey, L., & Green, D. (1993). Defining Quality. Assessment & Evaluation in Higher Education, 18(1), 9–34. https://doi.org/10.1080/0260293930180102 .
• Hewitt, T. W. (2016). Understanding and shaping curriculum: What we teach and why. Sage.
• Kalaycı, N. (2008). Yükseköğretim toplam kalite yönetimi uygulamalarında ihmal edilen unsurlardan “TKY Merkezi” ve “Eğitim Programları”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 163- 188.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel.
• Kavak, Y. (1999). Öğretmen eğitiminde yeni bir yaklaşıma doğru: Standartlar ve akreditasyon. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 19(19), 313-324.
• Kaya, M. (2017). Çeşitli ülkelerin öğretmen eğitiminde kalite güvencesi kurumları ve Türkiye için öneriler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (3), 411-418.
• Kaya, M. F., Sungurtekin, D. ve Deniz, S. (2017). Üniversitelerde öğretim elemanı kaynaklı iletişim sorunları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 176-195.
• Kurdoğlu, C. (2022). Öğretmen eğitimi programlarında kalite ve akreditasyona ilişkin öğrenci ve öğretim elemanı görüşleri (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi.
• Mızıkacı, F. (2006). Asystems approach to program evaluation model for quality in higher education. Quality Assurance in Education, 14(1), 37-53. https://doi.org/10.1108/09684880610643601
• Ornstein, A. C. & Hunkins, F. P. (2004). Curriculum: Foundations, principles, and issues. Pearson.
• Öğretmenlik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (EPDAD). (2016). Öğretmen eğitiminde program değerlendirme ve akreditasyon el kitabı, Erişim adresi: https://www.epdad.org/belgeler-ve-formlar.
• Öğretmenlik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (EPDAD). (2019). Etik kurallar kılavuzu. Erişim adresi: https://epdad.org.tr/data/genel/pdf/Genel-2.pdf .
• Öğretmenlik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (EPDAD). (2021). EPDAD Çalışma Yönetmeliği, Erişim adresi: https://epdad.org.tr/data/genel/belgeler-tuzukler/calisma-yonetmeligi%C4%B0-guncel.pdf .
• Özcan, B. (2020). Türk, Avrupa ve Amerika yükseköğretim sistemlerinde uygulanan kurumsal değerlendirme süreçlerinin değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation and methods (3rd ed.). Sage.
• Punch, K. F. (2014). Introduction to social research: Quantitative and qualitative approaches. Sage.
• Punch, K. F. (2014). Sosyal araştırmalara giriş. Siyasal.
• Ryan, P. (2015). Quality assurance in higher education: A review of literature. Higher Learning Research Communications, 5(4). http://dx.doi.org/10.18870/hlrc.v5i4.257
• Saban, A. ve Ersoy, A. (2019). Eğitimde nitel araştırma desenleri. Anı.
• Sağlam, D. ve Özçelik, C. (2017). Öğretmen adaylarının ilköğretim matematik öğretmenliği programının akreditasyonuna ilişkin görüşleri. Uluslararası Öğretmen Eğitimi ve Akreditasyon Kongresi, Marmara ve Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Saruhan, Ş. C. ve Özdemirci, A. (2016). Bilim, felsefe ve metadoloji. İnkılap.
• Sözer, Y. ve Aydın, M. (2021). Nitel veri toplama teknikleri ve nitel veri analizi süreci. B. Oral ve A. Çoban (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (s. 249-283). Pegem.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2021). Kalite nedir?. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yükseköğretim Kalite Kurulu (YÖKAK). (2022). Kurumsal dış değerlendirme akreditasyon ve izleme kılavuzu. Erişim adresi: https://yokak.gov.tr/Common/Docs/KidrKlavuz1.4/KDDAI_Kilavuzu%20S%C3%BCr%C3%BCm%203.0.pdf
• Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods. Sage.