Eğitim Alanında 21. Yüzyıl Becerisi Olarak Eleştirel Düşünme: VOSviewer ile Bibliyometrik Bir Analiz

Yıl 2025, Cilt: 38 Sayı: 3, 675 - 694

Pınar Şağbaner , Sevgül Çalış

https://doi.org/10.19171/uefad.1508465

Öz

Eleştirel düşünme, 21. yüzyıl becerileri arasında önemli bir yer tutmakta ve çağdaş eğitim programlarında istendik bir hedef olarak kabul edilmektedir. Bu kapsamda, eleştirel düşünme üzerine yapılan akademik çalışmaların sayısının giderek artacağı öngörülmektedir. Araştırmada, yeni araştırmalara ve araştırmacılara katkı sunması amacıyla Web of Science (WoS) veri tabanından elde edilen 2011-2024 yıllarını kapsayan 236 yayının bibliyometrik analizi yapılarak sonuçları VOSviewer programı ile görselleştirilmiştir. Araştırma sonucunda ülkelerin ortak yazarlık analizi kapsamında atıf sayısına göre ABD, bağlantı gücü açısından İngiltere ilk sırada yer alırken, ABD’nin en fazla yayına sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Alıntı yapılan yazarların ortak atıf analizi kapsamında ortak atıf sayısına göre “Robert Ennis”, bağlantı gücü açısından “Luci Pangrazio” adlı yazarların ilk sırada yer aldığı, elde edilen çalışmaların bibliyografik ilişki analizine göre eşleşmenin en fazla olduğu yayının atıf sayısına göre Binkley vd. (2012), bağlantı gücü açısından Koçak vd. (2021) olduğu, anahtar sözcüklerin birlikte bulunmasına ilişkin analize göre sırasıyla “eleştirel düşünme, 21. yüzyıl becerileri, işbirliği, iletişim, yaratıcılık” olarak yer aldığı tespit edilmiştir. Gelecekteki araştırmacıların tek becerinin yeterli olmadığı 21. yüzyılda eleştirel düşünmenin özellikle öğrenen ve yenilik becerileri (4C’s) başta olmak üzere diğer beceriler ile birlikte bir beceri seti halinde ele alındığı konulara yönelmeleri araştırma eğilimi açısından yararlı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

21. Yüzyıl becerileri , Eleştirel düşünme , VOSviewer , Bibliyometri , WoS , Araştırma eğilimleri

Critical Thinking as a 21st Century Skill in Education: A Bibliometric Analysis using VOSviewer

Öz

Critical thinking is an essential 21st-century skill and is widely recognized as a desired goal in contemporary educational programs. In this context, it is anticipated that the number of academic studies on critical thinking will continue to increase. This study conducted a bibliometric analysis of 236 publications covering the years 2011-2024 from the Web of Science (WoS) database to contribute to new research and researchers, and the results were visualised with the VOSviewer program. As a result of the study, it was concluded that the USA ranked first in terms of the number of citations and had the most publications. In contrast, the UK ranked first in terms of total strength within the scope of the co-authorship analysis of countries. Within the scope of the co-citation analysis of the cited authors, “Robert Ennis” ranked first in terms of the number of co-citations, and “Luci Pangrazio” ranked first in terms of link strength. According to the bibliographic coupling analysis of the obtained studies, the publication with the highest citation count was Binkley et al. (2012), followed by Koçak et al. (2021). According to the analysis of the co-occurrence of keywords, the most frequent terms were “critical thinking”, 21st-century skills”, “collaboration”, “communication”, and “creativity”. In the 21st century, where a single skill is insufficient, it is considered beneficial for future researchers to focus on topics that examine critical thinking as a part of other skills, especially learning and innovation skills (the 4Cs).

Anahtar Kelimeler

21st Century skills , Critical thinking , VOSviewer , Bibliometrics , WoS , Research trends

Kaynakça

• Aktoprak, A., & Hürşen, Ç. (2022). A bibliometric and content analysis of critical thinking in primary education. Thinking Skills and Creativity, 44, 101029. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2022.101029
• Anagün, Ş. S., Atalay, N., Kılıç, Z., & Yaşar, S. (2016). Öğretmen adaylarına yönelik 21. yüzyıl becerileri yeterlilik algıları ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(40), 160-175. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/33883/375190
• Andreucci-Annunziata, P., Riedemann, A., Cortés, S., Mellado, A., del Río, M. T., & Vega-Muñoz, A. (2023). Conceptualizations and instructional strategies on critical thinking in higher education: A systematic review of systematic reviews. Frontiers in Education, 8. https://doi.org/10.3389/feduc.2023.1141686
• Aria, M., & Cuccurullo, C. (2017). Bibliometrix: An R-tool for comprehensive science mapping analysis. Journal of Informetrics, 11(4), 959-975.
• Arruda, H., Silva, E. R., Lessa, M., Proença Jr, D., & Bartholo, R. (2022). VOSviewer and bibliometrix. Journal of the Medical Library Association: JMLA, 110(3), 392.
• Batur, Z., & Özcan, H. Z. (2020). Eleştirel düşünme üzerine yazılan lisansüstü tezlerinin bibliyometrik analizi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(2), 834-854. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/55209/759528
• Bıyık, G. E., & Sever, G. (2024). Popüler çocuk şarkılarının 21. yüzyıl 4C becerileri bakımından değerlendirilmesi. The Journal of Academic Social Science, 154(154), 231-249.
• Binkley, M., Erstad, O., Herman, J., Raizen, S., Ripley, M., Miller-Ricci, M., & Rumble, M. (2012). Defining twenty-first century skills. In P. Griffin, B. McGaw, & E. Care (Eds.), Assessment and teaching of 21st century skills (pp. 17–66). https://doi.org/10.1007/978-94-007-2324-5_2
• Birkle, C., Pendlebury, D. A., Schnell, J., & Adams, J. (2020). Web of science as a data source for research on scientific and scholarly activity. Quantitative Science Studies, 1(1), 363-376. https://doi.org/10.1162/qss_a_00018
• Candaş, B. (2024). Eleştirel düşünme stratejileri ile zenginleştirilmiş fen bilimleri dersinin etkililiğinin incelenmesi (Yayın No. 852296) [Doktora tezi, Trabzon Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Dam, G., & Volman, M. (2004). Critical thinking as a citizenship competence: Teaching strategies. Learning and Instruction, 14(4), 359-379. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2004.01.005
• Din, M. (2020). Evaluating university students’ critical thinking ability as reflected in their critical reading skill: A study at bachelor level in Pakistan. Thinking Skills and Creativity, 35, 100627. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2020.100627
• Dong, M., Li, F., & Chang, H. (2023). Trends and hotspots in critical thinking research over the past two decades: Insights from a bibliometric analysis. Heliyon, 9(6), e16934. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e16934
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N., & Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133, 285-296. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.04.070
• Ennis, R. H. (1985). A logical basis for measuring critical thinking skills. Education Leadership 43(2), 44-48.
• Facione, P. (1990). Critical thinking: A statement of expert consensus for purposes of educational assessment and instruction. Research Findings and Recommendations, 315.
• Fahim, M., & Pezeshki, M. (2012). Manipulating critical thinking skills in test taking. International Journal of Education, 4(1), 153. https://doi.org/10.5296/ije.v4i1.1169
• Geisinger, K. (2016). 21st Century skills: What are they and how do we assess them? Applied Measurement in Education, 29(4), 245-249. https://doi.org/10.1080/08957347.2016.1209207
• Gelen, İ. (2017). P21-Program ve öğretimde 21. yüzyıl beceri çerçeveleri (ABD uygulamaları). Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 15-29. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jier/issue/33877/348852
• Halpern, D. F. (2013). Thought and knowledge (5th ed.). Psychology Press.
• Hawkins, D. (2001). Bibliometrics of electronic journals in information science. Information Research, 7(1), 1-7.
• Hürşen, Ç. (2023). Examination of studies on critical thinking in teacher education: A bibliometric analysis. Revista Romaneasca Pentru Educatie Multidimensionala, 15(3), 288-311. https://doi.org/10.18662/rrem/15.3/767
• Karasözen, B., Bayram, Ö. G., & Zan, B. U. (2011). Wos ve Scopus veri tabanlarının karşılaştırması. Türk Kütüphaneciliği, 25(2), 238-260.
• Koçak, O., Çoban, M., Aydın, A., & Çakmak, N. (2021). The mediating role of critical thinking and cooperativity in the 21st century skills of higher education students. Thinking Skills and Creativity, 42, 100967. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2021.100967
• Kumar, R. (2025). Bibliometric analysis: Comprehensive insights into tools, techniques, applications, and solutions for research excellence. Spectrum of Engineering and Management Sciences, 3(1), 45-62. https://doi.org/10.31181/sems31202535k
• McAllister, J. T., Lennertz, L., & Atencio Mojica, Z. (2022). Mapping a discipline: A guide to using VOSviewer for bibliometric and visual analysis. Science & Technology Libraries, 41(3), 319-348.
• Merigó, J. M., Rocafort, A., & Aznar-Alarcón, J. P. (2016). Bibliometric overview of business & economics research. Journal of Business Economics and Management, 17(3), 397-413.
• Moore, T. (2013). Critical thinking: Seven definitions in search of a concept. Studies in Higher Education, 38(4), 506-522. https://doi.org/10.1080/03075079.2011.586995
• Nuryana, I., Sugeng, B., Soesilowati, E., & Andayani, E. S. (2024). Critical thinking in higher education: A bibliometric analysis. Journal of Applied Research in Higher Education, Vol. ahead-of-print No.(ahead-of-print). https://doi.org/10.1108/JARHE-08-2023-0377
• Ocak, G., & Kuş Serin, G. (2024). Öğretmenlerin bireysel yenilikçilikleri ile dijital okuryazarlık düzeylerinin, bilişim teknolojisi kullanım düzeylerine etkisi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 14(1), 147-169.
• Pranckutė, R. (2021). Web of science (wos) and scopus: The titans of bibliographic information in today’s academic world. Publications, 9(1). https://doi.org/10.3390/publications9010012
• Seferoğlu, S. S., & Akbıyık, C. (2006). Eleştirel düşünme ve öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(30), 193-200. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7806/102380
• Tang, T., Vezzani, V., & Eriksson, V. (2020). Developing critical thinking, collective creativity skills and problem solving through playful design jams. Thinking Skills and Creativity, 37, 100696. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2020.100696
• Tozduman Yarali, K. (2020). Gelişimsel açıdan eleştirel düşünme ve çocuklarda eleştirel düşünmenin desteklenmesi. Pamukkale University Journal of Education, 48, 454-479. https://doi.org/10.9779/pauefd.536546
• Trilling, B., & Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. John Wiley & Sons.
• Van Eck, N. J., & Waltman, L. (2010). Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics, 84(2), 523-538. https://doi.org/10.1007/s11192-009-0146-3
• Van Eck, N. J., & Waltman, L. (2014). Visualizing Bibliometric Networks. In Y. Ding, R. Rousseau, & D. Wolfram (Eds.), Measuring scholarly impact (pp. 285-320). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-10377-8_13
• Wang, D., & Jia, Q. (2023). Twenty years of research development on teachers’ critical thinking: Current status and future implications—A bibliometric analysis of research articles collected in WOS. Thinking Skills and Creativity, 48, 101252.