THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC GROWTH AND HEALTH, R&D EXPENDITURES AND UNEMPLOYMENT IN TURKEY / Türkiye'de Ekonomik Büyüme İle Sağlık, Ar-Ge Harcamaları Ve İşsizlik İlişkisi

Yıl 2022, , 141 - 155, 30.04.2022

Neslihan Şenol , Sema Onaran

https://doi.org/10.29216/ueip.1086577

Cited By: 1

Öz

Ekonomik büyümeyi etkileyen önemli faktörlerden biri olan beşeri sermaye, özellikle 1990'lı yılların başından itibaren daha fazla önem kazanmış ve ekonomik büyüme çalışmalarında bu alana ilgi artmıştır. Beşeri sermaye birikimindeki artış ekonomik büyümeye katkı sağlamaktadır. Günümüzde teknolojik gelişmeler ve Ar-Ge faaliyetleri sürdürülebilir ekonomik büyümenin sağlanmasında etkin rol oynamaktadır. İktisat teorisinde ekonomik büyüme ile işsizlik arasında negatif bir ilişkinin varlığı genel olarak kabul edilse de işsizliğin çok boyutlu bir sorun olması nedeniyle hala tartışmalı bir konudur. Bu çalışmada, Türkiye’de ekonomik büyüme ile sağlık harcamaları, Ar-Ge harcamaları ve işsizlik arasındaki ilişki 1990-2020 periyodunda zaman serisi analizi kullanılarak araştırılmıştır. Johansen eşbütünleşme analizi sonuçları, Türkiye'de ekonomik büyüme ile sağlık harcamaları, Ar-Ge harcamaları ve işsizlik arasında uzun dönemli bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Çalışmanın sonuçları, Türkiye'de sağlık ve Ar-Ge harcamaları düzeyindeki olumlu bir değişimin ekonomik büyümeye olumlu katkı sağladığını, işsizlik düzeyiyle ekonomik büyüme arasında ise negatif bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

ekonomik büyüme, sağlık harcamaları, Ar-Ge harcamaları, işsizlik

THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC GROWTH AND HEALTH, R&D EXPENDITURES AND UNEMPLOYMENT IN TURKEY / Türkiye'de Ekonomik Büyüme İle Sağlık, Ar-Ge Harcamaları Ve İşsizlik İlişkisi

Öz

Human capital, being one of the important factors affecting economic growth, has gained more importance especially since the beginning of the 1990s and the interest in this field has increased in economic growth studies. The increase in human capital accumulation contributes to the economic growth. Today, technological developments and R&D activities play an effective role in ensuring sustainable economic growth. Although the existence of a negative relationship between economic growth and unemployment is generally accepted in the economic theory, it is still a controversial issue because unemployment is a multidimensional problem. In this study, the relationship between economic growth and health expenditures, R&D expenditures, and unemployment in Turkey was investigated by using time series analysis for the period of 1990-2020. Johansen co-integration analysis results revealed that there is a long-run relationship between economic growth and health expenditures, R&D expenditures and unemployment in Turkey. The results of the study reveal that a positive change in the levels of health and R&D expenditures in Turkey has a positive contribution to economic growth, while there is a negative relationship between the level of unemployment and economic growth.

Anahtar Kelimeler

economic growth, health expenditures, R&D expenditures, unemployment

Kaynakça

• Aghion P. and Howit P. (1998). Endogenous Growth Theory. Cambrige: The MIT Press.
• Akar, S. (2014). Türkiye’de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(1), 311-322.
• Akıncı, A. and Tuncer, G. (2016). Kamu Harcamaları ile Özel Tüketim Harcamaları Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 8, 35-55.
• Akıncı, M. and Sevinç, H. (2013). Ar&Ge Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: 1990-2011 Türkiye Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (27), 7-17.
• Al-Habees, M.A. and Rumman, M.A. (2012). The Relationship between Unemployment and Economic Growth in Jordan and Some Arab Countries. World Applied Sciences Journal, 18 (6), 762-769.
• Altuntepe, N. and Güner, T. (2013). Türkiye’de İstihdam-Büyüme İlişkisinin Analizi (1988-2011). Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5 (1), 73-84.
• Atılgan, E., Kılıç, D., and Ertuğrul, H. (2017). The Dynamic Relationship Between Health Expenditure and Economic Growth: Is The Health Led-Growth Hypothesis Valid for Turkey. The European Journal of Health Economics, 18, 567-574.
• Baltagi, B.H. and Francesco Moscone, F. (2010). Health Care Expenditure and Income in the OECD Reconsidered: Evidence from Panel Data. IZA Discussion Paper Series, Access address: https://ftp.iza.org/dp4851.pdf
• Barro, R.J. (1999). Human Capital and Growth in Cross-Country Regressions. Swedish Economic Policy Review, 6, 237-277.
• Bölükbaş, M. (2018). Kayıt Dışı İstihdam Ve Genç İşsizlik Ekonomik Büyüme İle İlişkili Olabilir Mi? Türkiye İçin Ekonometrik Bir Analiz. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 8 (2), 75-90.
• Bor, Y. J., Chuang, Y., Lai, W. and Yang, C. (2010). A Dynamic General Equilibrium Model for Public R&D Investment in Taiwan. Economic Modelling, 27 (1), 171‐183.
• Brockwell, P. J. and Davis, R. A. (2006). Time Series: Theory and Methods. New York: Springer.
• Çelik, A. (2020). G20 Ülkelerinde Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Analizi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(1), 1-20.
• Çetin, M. and Ecevit, E. (2010). Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 166-182.
• Ceylan, S. and Şahin, B.Y. (2010). İşsizlik ve Ekonomik Büyüme İlişkisinde Asimetri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11 (1), 157-165.
• Christopoulos, D.K. (2003). The Relationship Between Output and Unemployment: Evidence from Greek Regions. Review of Economic Design, 83(3), 611-620.
• Dickey, D. A., Jansen, D. W. and Thornton, D. L. (1991). A Primer on Cointegration with an Application to Money and Income. Federal Reserve Bank of St. Louis Review, 58-78, Access address: https://files.stlouisfed.org/ files/htdocs/publications/review/91/03/Primer_Mar_Apr1991.pdf
• Dickey, D.A. and Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimates for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74, 427-431.
• Dickey, D.A. and Fuller, W. A. (1981). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica, 49, 1057-1072.
• Elmi, M. and Somaye Sadaghi, Z.S. (2012). Health Care Expenditures and Economic Growth in Developing Countries: Panel Co-Integration and Causality. Middle East Journal of Scientific Research, 12 (1), 88-91.
• Genç, M. C. and Tandoğan, D. (2020). Türkiye’de Ar-Ge’nin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Fourier Yaklaşımla Kalıntı Temelli Eşbütünleşme Testi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (2), 339-348.
• Göçer, İ. (2015). Okun Yasası: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1(1), 1-10. Granger, C. W. J. and Newbold, P. (1974). Spurious Regressions in Econometrics. Journal of Econometrics, 2, 111-120.
• Grossman G. and Helpman E. (1991). Innovation and Growth in the Global Economy. Cambridge: MIT Press.
• Harris, R. and Silverstone, B. (2000). Asymmetric Adjustment of Unemployment and Output in New Zealand: Rediscovering Okun’s Law. Working Paper in Economics, New Zealand: University of Waikato. Access address: https://researchcommons. waikato.ac.nz/handle/10289/1663
• Holmes, M. J. and Silverstone, B. (2006). Okun's law, Asymmetries and Jobless Recoveries in the United States: A Markov-switching approach. Economics Letters Elsevier, 92 (2), 293-299.
• İğdeli, A. (2019). Ar-Ge ve Eğitim Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (3), 2517-2538.
• Johansen, S. (1988). Statistical Analysis of Cointegration Vectors. Journal of Economics Dynamics and Control, 12 (2/3), 231-254.
• Jones, C. I. (1995a). R&D-Based Models of Economic Growth. Journal of Political Economy, 103 (4), 759-784.
• Jones, C. I. (1995b). Time Series Tests of Endogenous Growth Models. Quarterly Journal of Economics, 110 (2), 495-525.
• Jones, C. I. and Williams, J. C. (2000). Too Much of a Good Thing? The Economics of Investment in R&D. Journal of Economic Growth, 5 (1), 65-85.
• Kar, M. and Ağır, H. (2006). Türkiye’de Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Eşbütünleşme Yaklaşımı ile Nedensellik Testi, 1926-1994. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6 (11), 50-68.
• Kıymaz, H., Akbulut, Y. and Demir, A. (2006). Tests of Stationarity and Cointegration of Health Care Expenditure and Gross Domestic Product. The European Journal of Health Economics, 7 (4), 285-289.
• Kızılgöl, Ö. (2006). Türkiye’de Büyüme Oranı ile İşsizlik Arasındaki İlişkisi. Akademik Fener Dergisi, 6, 54-69.
• Kreishan, F. M. (2011). Economic Growth and Unemployment: An Empirical Analysis. Journal of Social Sciences, 7 (2), 228-231.
• Muratoğlu, Y. (2011). Büyüme ve İstihdam Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. International Conference on Eurasian Economies, 167-173, Access address: https://www.avekon.org/papers/335.pdf
• Muscatelli, V. A. and Tirelli, P. (2001). Unemployment and Growth: Some Empirical Evidence from Structural Time Series Models. Applied Economics, 33 (8), 1083-1088.
• Mushkin, S.J. (1962). Health as an Investment. Journal of Political Economy, 70(5), 129-157.
• OECD (2022). OECD database. Access address: https://stats.oecd.org/
• Okun, A.M. (1962). Potential GNP: Its Measurement and Significance. American Statistical Association, Proceedings of the Business and Economics Statistics Section, 98–104.
• Pradhan, R.P. (2011). Effects of Health Spending on Economic Growth: A Time Series Approach. Decision, 38 (2), 68-83.
• Rivera-Batiz, L. and Romer. P.M. (1991). Economic Integration and Endogenous Growth. Quarterly Journal of Economics, 106 (2), 531-555.
• Romer, P.M. (1990). Endogenous Technological Change. Journal of Political Economy, 98 (5), 71-102.
• Sadraoui, T. and Zina, N. B. (2009). A Dynamic Panel Data Analysis for R&D Cooperation and Economic Growth. International Journal of Foresight and Innovation Policy, 5 (4), 218‐233.
• Samimi, A. J. and Alerasoul, S. M. (2009). R&D and Economic Growth: New Evidence from Some Developing Countries. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 3 (4), 3464‐3469.
• Sayın, F. (2015). Ekonomik Büyüme ile Sağlık Harcamaları Arasındaki İlişki: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Panel Eşbütünleşme Analizi. In Burcu Güvenek (Ed.), Sağlık Ekonomisi Mikro ve Makro Boyutları (289-308). Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Selim, S., Uysal, D. and Eryiğit, P. (2014). Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7 (3), 13-24.
• Şen, A. and Bingöl, N. (2018), Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 9 (1), 89 – 106.
• Sodipe, O. A. and Ogunrinola, O, I. (2011). Employment and Economic Growth Nexus in Nigeria. International Journal of Business and Social Science, 2 (11), 232- 239.
• Solow, R. (1956). A Contribution to the Theory of Economic Growth. Quarterly Journal of Economics, 70 (1), 65-94.
• Taban, S. (2006). Türkiye’de Sağlık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Sosyo Ekonomi Dergisi, 4 (4), 31-46.
• Takım, A. (2010). Türkiye'de Büyüme ve İşsizlik Arasındaki İlişki Granger Nedensellik Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 315-324.
• Tarı, R. (2005). Ekonometri. İstanbul: Kocaeli Üniversitesi Yayınları.
• Tatoğlu, F.Y. (2011). The Relationships between Human Capital Investment and Economic Growth: A Panel Error Correction Model. Journal of Economic and Social Research, 13 (1), 77-90.
• Timur, C. and Doğan, Z. (2015). İstihdam Yaratmayan Büyüme: Türkiye Analizi. Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (2), 231-247.
• Tıraşoğlu, M. and Yıldırım, B. (2012). Yapısal Kırılma Durumunda Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Electronic Journal of Vocational Colleges, 2 (2), 111-117.
• TURKSTAT (2022). Turkish Statistical Institute (TURKSTAT) database. Access address: http://www.tuik.gov.tr/
• Ülkü, H. (2004). R&D, Innovation, and Economic Growth: An Empirical Analysis. IMF Working Papers, 4, 185.
• Villaverde, J. and Maza, A. (2007). Okun’s law in the Spanish regions. Economics Bulletin, 18 (5), 1-11.
• Worldbank (2022). Worldbank database. Access address: https://data.worldbank.org/
• Yıldırım, S., Özdemir, B.K. and Doğan, B. (2013). Financial Development and Economic Growth Nexus in Emerging European Economies: New Evidence from Asymmetric Causality. International Journal of Economics and Financial Issues, 3 (3), 710-722.
• Yılmaz, Ö.G. (2005). Türkiye Ekonomisinde Büyüme ile İşsizlik Oranlari Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Istanbul University Econometrics and Statistics e-Journal, 2, 63-76.
• Zagler, M. (2003). A Vector Error Correction Model of Economic Growth and Unemployment in Major European Countries and an Analysis of Okun's Law. Applied Econometrics and International Development, 3 (3), 93-118.