Earnings Management in Listed Companies: Panel Quantile Regression Analysis

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 328 - 349, 25.10.2024

Mustafa Genç , Ahmet Yanık

https://doi.org/10.29216/ueip.1458831

Öz

In this study, it is primarily aimed to determine the level of discretionary accruals, which is an indicator of earnings management of companies operating in Borsa Istanbul (BIST). While achieving this aim, the effects of the sector of activity on the total accruals of the companies were also determined. Afterwards, the level of change in the earnings management of the companies according to the independent variables determined within the scope of the study was established. In the study, which is based on the Modified Jones Model, the relevant analyses were carried out with the panel quantile regression method. The sample of the study consisted of 165 companies listed in BIST and operating in the real sector between 2010-2019. As a result of the analyses, it was determined that the sectors in which the companies operate have a significant effect on the total accruals of the companies. At the same time, unlike previous studies on this subject, it has been observed that the effects of the independent variables within the scope of the study on the earnings management of these companies differ in terms of both the direction and the strength of the effect according to the quantile levels of the dependent variable.

Anahtar Kelimeler

EARNINGS MANAGEMENT, Borsa İstanbul, listed company, Modified Jones Model

Borsaya Kote Şirketlerde Kâr Yönetimi: Panel Kantil Regresyon Analizi

Öz

Bu çalışmada öncelikle Borsa İstanbul (BİST)’da faaliyet gösteren şirketlerin kâr yönetimlerinin göstergesi olan isteğe bağlı tahakkuk düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla faaliyette bulunulan sektörün, şirketlerin toplam tahakkukları üzerindeki etkileri de tespit edilmiştir. Sonrasında ise, şirketlerin kâr yönetimlerinin belirlenen bağımsız değişkenlere göre ne düzeyde değişim gösterdiği belirlenmiştir. Düzeltilmiş Jones Modeli’nin esas alındığı çalışmada, ilgili analizler panel kantil regresyon yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın örneklemini, 2010-2019 yılları arasında BİST’te kote ve reel sektörde faaliyet gösteren 165 şirket oluşturmuştur. Yapılan analizler sonucunda şirketlerin faaliyette bulundukları sektörlerin, şirketlerin toplam tahakkukları üzerinde anlamlı etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Aynı zamanda bu konuda yapılmış önceki çalışmalardan farklı olarak, çalışma kapsamındaki bağımsız değişkenlerin söz konusu şirketlerin kâr yönetimleri üzerindeki etkilerinin bağımlı değişkenin kantil düzeylerine göre hem etki yönü hem de etki gücü açısından farklılık gösterdiği gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kâr Yönetimi, Borsa İstanbul, Borsaya Kote Şirket, Düzeltilmiş Jones Modeli

Kaynakça

• Acar, G. (2011). Application of Discretionary Accruals Models for Detecting Earnings Management in Istanbul Stock Exchange. (Yayınlanmamış Doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akdoğan, N. ve Tenker, N. (2005). Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri (10. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Altıntaş, A. T., Sarı, E. S. ve Otluoğlu, E. (2017). The Impact of Earnings Management on The Value Relevance of Earnings: Empirical Evidence from Turkey. Journal of International Social Research, 10(51), 885-891.
• Ayanoğlu, Y. ve Yılmaz, A. (2016). TFRS’ye Uyumlu Finansal Tablolara Geçiş ve Oran Analizine Etkisi, Maden Sektörü Örneği. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 2(2), 41-66.
• Ayarlıoğlu, M. A. (2007). Kar Yönetimi Uygulamaları ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda Test Edilmesi. (Yayınlanmamış Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aygün, D. (2013). Yaratıcı Muhasebe Stratejileri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(2), 49-70. Aygün, D. ve Varıcı, İ. (2013). Finansal Tablolara ve Karar Almaya Etkileri Açısından Önemli Muhasebe Politikaları. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7), 151-173. Azarıfar, D. (2022). Türkiye Muhasebe-Finansal Raporlama Standartlarına Geçilmesinin Koşullu Muhafazakarlık ve Kazanç Kalitesi Üzerine Etkisi: BİST 100’de Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Azarıfar, D. ve Ayanoğlu, Y. (2020). Koşullu ve Koşulsuz Muhafazakârlığın Kazanç Kalitesi Üzerine Etkisi: BİST100’de Bir Araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, 20(61), 37-54.
• Baltagi, Badi H. (2013). Econometric Analysis of Panel Data (5th ed.). Chichester: John Wiley & Sons Ltd.
• Bayırlı, R. (2006). Yaratıcı Muhasebe, Etik Firma Değeri ve Örnek Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Beattie, V., Brown, S., Ewers, D., John, B., Manson, S., Thomas, D. and Turner, M. (1994). Extraordinary Items and Income Smoothing: A Positive Accounting Approach. Journal of Finance & Accounting, 21(6), 791- 811.
• Bulmuş Oral, İ. Ç. (2019). Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına Geçişin Finansal Raporların Kalitesi Üzerine Etkisi: BİST'te Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Cahan, S. F. (1992). The Effect of Antitrust Investigations on Discretionary Accruals: A Refined Test of the Political-Cost Hypothesis. The Accounting Review, 67(1), 77–95.
• Dechow, P. M., Sloan, R. G. and Sweeney, A. P. (1996). Causes and Consequences of Earnings Manipulation: An Analysis of Firms Subject to Actions by The SEC. Contemporary Accounting Research, 13(1), 1-36.
• Dechow, P.M., Sloan, R. G. and Sweeney, A. P. (1995). Detecting Earnings Management. The Accounting Review, 70(2), 193-225.
• Defond, M.L. and Jiambalvo, J. (1994). Debt Covenant Violations and Manipulation of Accruals. Journal of Accounting and Economics, 17, 145-176.
• Demirel Arıcı, N. (2014). Sermaye Piyasalarında Muhasebe Bilgilerinin Kalitesi: Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Drtina, R. E. and Largay, J. A. (1985). Pitfalls in Calculating Cash Flow from Operations. The Accounting Review, 60(2), 314-326.
• Duman, H. (2010). Kamunun Aydınlatılması İlkesi Kapsamında Kazanç Yönetimi Uygulamalarının Finansal Raporlama Kalitesi ve Şirket Performansı Üzerine Etkisi: İMKB’de Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Ensari Alpay, E. (2021). Endeks Oluşturulması Vasıtasıyla İşletmelerin Üçlü Sorumluluk Açıklamaları ve Kazanç Yönetimi İlişkisi: BİST’te Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Ercan, M. K. ve Ban, Ü. (2010). Değere Dayalı İşletme Finansı: Finansal Yönetim, (6. Baskı), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Erdil, Ö. (2014). Kazanç Yönetimi ve Kazanç Yönetimi Uygulamalarının Muhasebe ve Denetim Açısından İncelenmesi: İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında İmalat Sektöründe Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ertan, Y. (2011). Türkiye Muhasebe Standartlarının Denetim ve Muhasebe Kalitesi Üzerindeki Etkisi: Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Hausman, J. A. (1978). Specification Tests in Econometrics. Econometrica: Journal of The Econometric Society, 1251-1271.
• Healy, P. M. (1985). The Effect of Bonus Schemes on Accounting Decisions. Journal of Accounting and Economics, 7, 85–107.
• Houqe, M.N., Zijl, T.V., Dunstan, K. and Karim, W. (2012). The Effect of IFRS Adoption and Investor Protection on Earnings Quality Around The World. The International Journal of Accounting, 47, 333-355.
• Hribar, P. and Collins, D. W. (2002). Errors in Estimating Accruals: Implications for Empirical Research. Journal of Accounting Research, 40(1), 105-134.
• Iatridis, G. (2010). International Financial Reporting Standards and The Quality of Financial Statement İnformation. International Review of Financial Analysis, 19, 193-204.
• İsmail, W.A.W., Kamarudin, K.A., Zijl, T.V. and Dunstan, K. (2013). Earnings Quality and The Adoption of IFRS-Based Accounting Standards: Evidence from an Emerging Market. Asian Review of Accounting, 21(1), 53-73.
• Jeanjean, T. and Stolowy, H. (2008). Do Accounting Standards Matter? An Exploratory Analysis of Earnings Management Before and After IFRS Adoption. Journal of Accounting and Public Policy, 27, 480-494.
• Jones, J. J. (1991). Earning Management During Import Relief Investigations. Journal of Accounting Research, 29(2), 193-228.
• Karabayır, M. E. (2012). Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ve Muhasebe Kalitesi: İMKB Örneği. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karacaer, S. ve Özek, P. (2010). Denetim Firmasının Büyüklüğü ve Kâr Yönetimi İlişkisi: İMKB Şirketleri Üzerinde Ampirik Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (48), 60-74.
• Koçak, Z. S. (2015). Kazanç Kalitesinin ve Kazanç Yönetiminin İşletmelerin Finansal Performansı Üzerine Etkisi: İSO 500 İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Koenker, R. and Basset Jr. G.S. (1978), Regression Quantiles. Econometrica, 46, 33-50.
• Küçüksözen, C. (2004). Finansal Bilgi Manipülasyonu: Nedenleri, Yöntemleri, Amaçları, Teknikleri, Sonuçları ve İMKB Şirketleri Üzerine Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Liu, Q. and Lu, Z. (2007). Corporate Governance and Earnings Management in the Chinese Listed Companies: A Tunneling Perspective. Journal of Corporate Finance, 13, 881-906.
• Perfect, S.B., Peterson, D.R. and Peterson, P. P. (1995). Self-tender Offers: The Effects of Free Cash Flow, Cash Flow Signalling, and The Measurement of Tobin's Q. Journal of Banking & Finance, 19(6), 1005-1023.
• Salari, T.E., Roumiani, A. and Kazemzadeh, E. (2021), Globalization, Renewable Energy Consumption, and Agricultural Production Impacts on Ecological Footprint in Emerging Countries: Using Quantile Regression Approach. Environmental Science and Pollution Research, 28(36), 49627-49641.
• Şamiloğlu, F. ve Ünlü, U. (2010). Sahiplik Yapısı ve Firma Performansı Arasındaki İlişki: İMKB 100 Endeksi Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (46), 66-73.
• Sayın, H. C. ve Karacaer, S. (2014). Değer Hisse Senetleri ve Büyüme Hisse Senetlerinin Tahakkuk Uygulamaları Açısından Farklılıkları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 39-63.
• Schipper, K. (1989). Commentary on Earnings Management. Accounting Horizons, 3(4), 91-102.
• Sweeney, A.P. (1994). Debt Covenant Violations and Managers’ Accounting Response. Journal of Accounting and Economics, 17, 281-308.
• Tendeloo, B. V. and Vanstraelen, A. (2005). Earnings Management Under German GAAP Versus IFRS. European Accounting Review, 14(1), 155-180.
• Ünlü, U., Bayrakdaroğlu, A. ve Şamiloğlu, F. (2011). Yönetici Sahipliği ve Firma Değeri: İMKB için Ampirik Bir Uygulama. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(02), 201-214.
• Wang, Y. and Campbell, M. (2012). Corporate Governance, Earnings Management, and IFRS: Empirical Evidence from Chinese Domestically Listed Companies. Advances in Accounting. Incorporating Advances in International Accounting, 28, 189-192.
• Watrin, C. and Ullmann, R. (2012). Improving Earnings Quality: The Effect of Reporting Incentives and Accounting Standards. Advances in Accounting, Incorporating Advances in International Accounting, 28, 179-188.
• Welch, E. (2003). The Relationship Between Ownership Structure and Performance in Listed Australian Companies. Australian Journal of Management, 28(3), 287-305.
• Xu, B. and Lin, B. (2018). What Cause Large Regional Differences in PM2. 5 Pollutions in China? Evidence from Quantile Regression Model, Journal of Cleaner Production, 174, 447-461.
• Yazan, Ö. (2015). Muhasebe Bilgi Kalitesi Açısından Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Kazanç Yönetimi ve Finansal Performans İlişkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Young, S. (1999). Systematic Measurement Error in The Estimation of Discretionary Accruals: An Evaluation of Alternative Modelling Procedures. Journal of Business Finance and Accounting, 26(7/8), 833-862.
• Yükseltürk, O. (2006). İşletmelerde Kârı Yüksek Gösterme Yöntemleri Ve Türkiye'de Hisse Senetlerinin Halka Arzı Öncesi Kârı Yüksek Gösterme Eğilimleri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yurdakul, H. (2014). Kar Yönetimi ve Borsa İstanbul (BİST) Şirketleri Üzerinde Ampirik Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Zeghal, D., Chtourou, S. ve Sellami, Y.M. (2011). An Analysis of The Effect of Mandatory Adoption of IFRS on Earnings Management. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 20, 61-72.