Examination Of The Opinions Of The School Managers And Teachers 'Resoruce Education Room' At Inclusion Practices

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 35 - 52, 31.05.2023

Nihan Çağlar Karaca , Türker Kurt

Öz

The aim of this study is to evaluate “Resource Education Rooms (RER)” performed for the students with special needs at primary schools in Turkey. RER, which is carried out by taking students with special needs out of the classroom in certain lessons while they continue their education, is intended to support the academic and social development of students. Within the scope of this research, the opinions of school administrators and teachers were sought to evaluate the RER implementation. The research is a qualitative study using in-depth interview technique. The study group was formed with a total of 23 participants, including five school administrators and 18 teachers, according to purposive sampling methods among the administrators working in all primary schools (92 schools) with resource education rooms in Mamak, district of Ankara province, and the teachers who provide education within the scope of the RER application. The research data were collected through a semi-structured interview form. Content analysis technique was used to analyze the collected data. As a result of the analysis, it was determined that the RER practice has positive effects, such as developing students academically, personally, and socially and contributing to providing equality of opportunity in education for students with special needs. On the other hand, it was revealed that RER practices are not carried out as specified in the legislation, there are differences between schools on issues that are not clarified by the legislation, schools are physically inadequate and insufficiently equipped, and teachers who teach within the scope of RER do not receive pre-service or in-service training.

Anahtar Kelimeler

Resource educational rooms, Special Need Education, Mainstream

Okul Yöneticileri ve Öğretmenlerin Kaynaştırma Uygulamalarındaki Destek Eğitim Odalarına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı ilköğretim okullarında özel gereksinimli öğrencilere yönelik olarak gerçekleştirilen destek eğitim odası (DEO) uygulamasının değerlendirilmesidir. Özel gereksinimli öğrencileri, eğitimlerine devam ederken belirli derslerde sınıftan alınarak birebir eğitilmesi şeklinde gerçekleştirilen DEO, öğrencilerin akademik ve sosyal gelişimlerini desteklemeye yöneliktir. Bu araştırma kapsamında DEO uygulamasının değerlendirilmesi için okul yöneticileri ve öğretmenlerin görüşlerine başvurulmuştur. Araştırma derinlemesine görüşme tekniğinin kullanıldığı nitel bir araştırmadır. Çalışma grubu, Ankara ili Mamak İlçesinde destek eğitim odası bulunan tüm ilkokullarda (92 okul) görev yapan yöneticiler ve DEO uygulaması kapsamında eğitim veren öğretmenler arasından amaçlı örnekleme yöntemlerine göre 5 okul yöneticisi ve 18’i öğretmen olmak üzere toplam 23 katılımcı ile oluşturulmuştur. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmıştır. Toplanan verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Analizler sonucunda DEO uygulamasının öğrencilerin akademik, kişisel ve sosyal yönden geliştiren bir uygulama olduğu, özel gereksinim öğrenciler için eğitimde fırsat eşitliği sağlanmasına katkı yapması gibi olumlu sonuçları olduğu belirlenmiştir. Buna karşılık DEO uygulamalarının mevzuatta belirtilen şekilde yapılmadığı, mevzuatın açıklık getirmediği konularda okullar arasında farklılıklar olduğu, okulların fiziksel ve donanımsal olarak yetersiz olduğu, DEO kapsamında ders vermekte olan öğretmenlerin hizmet öncesi veya hizmet içi eğitim almadığı ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Destek eğitim odası, özel eğitim, kaynaştırma

Kaynakça

• Anılan H. ve Kayacan G. (2015). Sınıf öğretmenlerinin gözüyle kaynaştırma gerçeği.Özel Sayı. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 9. Uluslararası Katılımlı Sınıf öğretmenliği Eğitim Sempozyumu, 1,74-90.
• Ataman, A. (2003). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş. Ankara: Gündüz.
• Avcıoğlu, H. (Ed.). (2013). İlköğretimde özel eğitim. Ankara: Nobel.
• Ankara, A. (2011). Kaynaştırma eğitimi sürecindeki bedensel engelli öğrencilerin sosyal uyumlarını etkileyen etmenler ve okul sosyal hizmeti. Toplum ve Sosyal Hizmet, 22(1), 63-84.
• Babaoğlan, E.  Yılmaz, G. (2010). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlikleri. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 345-354.
• Battal, İ. (2007). Sınıf öğretmenlerinin ve branş öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterliliklerinin değerlendirilmesi (Uşak İli Örneği). YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi (Tez No:205961)
• Batu S. (2000). Kaynaştırma destek hizmetler ve kaynaştırmaya hazırlık etkinlikleri. Özel Eğitim Dergisi, 2(4), 35-45.
• Bilen, E. (2007). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarında karşılaştıkları sorunlarla ilgili görüşleri ve çözüm önerileri. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi (Tez No:211466)
• Birleşmiş Milletler (2014). EHİS (Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme BM). http://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/Books/khuku/engelli_kadinlar/engelli_kadinlar_eskhk_5_no_lu_genel_yorumu_engelliler.pdf (Türkçe) sayfasından erişilmiştir.
• Camadan, F. (2012). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimine ve BEP hazırlamaya ilişkin öz yeterliklerinin belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 128-138. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/esosder/article/view/5000068469/5000063531
• Creswell, W. J. (2015). Araştırma deseni. Ankara: Eğiten Kitap.
• Çankaya, Ö. ve Korkmaz, İ. (2012). İlköğretim I. kademede kaynaştırma eğitimi uygulamalarının sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 1-16.
• Demir, M. K. ve Açar, S. (2011). Kaynaştırma eğitimi konusunda tecrübeli sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Kastamonu eğitim dergisi, 19(3), 719-732.
• Devlet Planlama Teşkilatı 9. Kalkınma Planı. T.C. Resmî Gazete, Sayısı: 26215, Yayım tarihi: 1 Temmuz 2006.
• Fazlıoğlu, Y. ve Doğan, M. K. (2013). Öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin tutumlarının incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,15(2), 223-234.
• Fırat, T. (2014). Farklı eğitim kademelerinde görev yapacak öğretmen adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(7), 597-628. http://dx.doi.org/10.14520/adyusbd.808
• Gökdere, M. (2012). Sınıf Öğretmenleri ile Sınıf Öğretmeni Adaylarının Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Tutum, Endişe ve Etkileşim Düzeylerinin Karşılaştırmalı İncelemesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2789-2806.
• Gözün Ö. ve Yıkmış N. (2004a). İlköğretim müfettişlerinin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüş ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi,5(2), 79-88.
• Gürbüztürk, O. (1990). Eğitimde nitelik sorunu. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 23(2), 729-744. http://dx.doi.org/10.1501/Egifak_0000000779
• Güven, Y. ve Aydın, A. (2007). Özel gereksinimli çocuklar için akran öğretimine ilişkin ilköğretim öğretmenlerinin görüşleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,7(1), 415-432.
• Hacısalihoğlu Karadeniz, M., Akar, Ü.  Şen, H. (2005). Kaynaştırma eğitimi süreci: sınıf içi matematik uygulamaları. Milli Eğitim Dergisi, 207(3), 169-187.
• İşman, H. (2009). Engellilerin eğitimine yönelik bir politika aracı olarak özel özel eğitim kurumlarının eğitimde eşitlik bağlamında değerlendirilmesi. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi (Tez No:279958)
• Kargın, T. (2007). Eğitsel değerlendirme ve bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlama süreci. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8(1), 1-13.
• Kargın, T., Güldenoğlu, B.  Şahin, F. (2010). Genel eğitim sınıflarındaki özel gereksinimli öğrenciler için yapılması gereken uyarlamalara ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(4), 2381-2414.
• Kartopu, S. (2013). Özel eğitim okullarında görev yapan görsel sanatlar dersi öğretmenlerinin mesleki sorunları. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi (Tez No:333477 )
• Leyser, N., Zeiger, T.,  Romi, S. (2011). Changes in self efficacy of prospective special and general education teachers: İmplication for inclusive education. İnternational Journal of Disability Devolopment and Education, 2(58), 241-255.
• Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Dairesi Başkanlığı (EARGED). (2010). İlköğretim okullarında kaynaştırma uygulamalarının değerlendirilmesi. http://www.meb.gov.tr/earged/earged/ilk_kaynas_eg_uyg_deg.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2010b). 2009-2010 yılı özel eğitim kurum ve öğrenci sayıları. http://orgm.meb.gov.tr.Istatistikler/2009-2010_GENEL_SONUC.pdf.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2016). Milli eğitim temel kanunu. Sayısı: 1739. Yayım Tarihi: 14 Haziran 1973. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/temkanun_0/temelkanun_0.html
• OECD (2013) Education at a Glance 2013- Highlights, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/eag_higlights-2013-en
• Özkardeş Güngörmüş, O. (2012). Türkiye'de özel öğrenme güçlüğüne ilişkin yapılan uygulamalar. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 25-38.
• Özsoy, Y., Özyürek, M. ve Eripek, S. (2002). Özel eğitime muhtaç çocuklar: özel eğitime giriş. Ankara: Karatepe.
• Pektaş, H. (2008). Özel eğitim programlarından ve farklı programlardan mezun öğretmenlerin BEP kullanma durumlarının saptanması. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi (Tez No:218916)
• Sadioğlu, Ö. (2011). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin sorunları, beklentileri ve önerilerine yönelik nitel bir araştırma. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi (Tez No:306363)
• Sadioğlu, Ö., Bilgin, A., Batu, S. ve Oksal, A. (2013). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin sorunları, beklentileri ve önerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1743-1765.
• Salend, J. S. (2005). Creating inclusive classrooms: effective and reflective practices for all students. Upper Saddle River: Prentice Hall.
• Saraç, T. ve Çolak, A. (2012). Kaynaştırma uygulamaları sürecinde ilköğretim sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüş ve önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 13-28.
• Sucuoğlu, B. ve Özokçu, O. (2005). Kaynaştırma öğrencilerinin sosyal becerilerinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6(1), 41-57.
• Sucuoğlu, B. ve Kargın T.(2010). İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları. Ankara: Kök.
• Tohum Otizm Vakfı. (2016). Türkiye’de kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitimin durumu. http://www.sabancivakfi.org/files/html/programlar/tghp/Tohum_Kaynastirma_Durum_Raporu.pdf
• Yıkılmış A. ve Sazak Pınar E. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin kaynaştırmaya yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Abant izzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 7-20.
• Yılmaz, A. (2013). İlköğretim okullarında kaynaştırma eğitimi uygulamalarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Sosyal Politika Çalışmaları, 13(31), 111- 127. http://conf-scoop.dergipark.gov.tr/download/article-file/197909
• Zağlı, Ü. (2010). Sakarya ilinde görev yapan okul öncesi öğretmenlerin zihinsel engelli çocukların kaynaştırma yoluyla eğitimlerine ilişkin tutumlarının incelenmesi. YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi (Tez No: 278118)