Uluslararası Hukuk Çerçevesinde İsrail-Filistin Çatışması: Devlet Dışı Aktörler ve Meşru Müdafaa

Year 2024, , 215 - 244, 15.10.2024

Yasin Çağlar Kaya , Abdullah Kayar

https://doi.org/10.20979/ueyd.1469204

Abstract

İsrail ve Filistin arasında süregelen çatışma, devletlik statüsü, egemenlik, insan hakları, güvenlik ve uluslararası hukuk gibi konuların iç içe geçtiği karmaşık ve uzun yıllardır devam eden bir sorundur. 7 Ekim 2023'te Hamas'ın İsrail topraklarına düzenlediği sürpriz saldırı ve ardından İsrail’in Gazze topraklarına yönelik başlattığı operasyon birçok tartışmayı meydana getirmiştir. Bu çalışmada İsrail'in Gazze’ye karşı yürüttüğü silahlı saldırılar Birleşmiş Milletler Şartının (BMŞ)2(4) ve 51. maddelerine odaklanarak eleştirel bir şekilde uluslararası hukuka uygunluğu değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmenin yapılabilmesi için öncelikle Filistin’in devletlik statüsü Montevideo Sözleşmesi kapsamında değerlendirilmiş ve Filistin’in tüm devlet olma şartlarını yerine getirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Ardından Hamas’ın devlet içindeki rolü incelenmiş Hamas ve Filistin devleti arasında organik bir bağ olmadığı ortaya koyulmuştur. Tüm bu bilgiler ışığında İsrail’in 51. Madde kapsamında meşru müdafaa hakkının olduğu fakat bu hakkın kullanımı sırasında gerçekleştirdiği eylemler dolayısıyla meşru müdafaa hakkının meşruiyeti sorgulanabilir hale gelmiştir.

Keywords

Meşru müdafaa, kuvvet kullanımı, İsrail-Filistin çatışması

The Israel-Palestine Conflict Under International Law: Non-State Actors And Self-Defense

Abstract

The ongoing conflict between Israel and Palestine is a complex and long-standing problem that intertwines issues such as statehood, sovereignty, human rights, security and international law. The surprise attack by Hamas on Israeli territory on October 7, 2023 and the subsequent operation launched by Israel against Gaza territory have sparked many debates. In this study, Israel's armed attacks against Gaza were critically evaluated for their compliance with international law by focusing on Articles 2(4) and 51 of the United Nations Charter. In order to make this evaluation, first of all, Palestine's statehood status was evaluated within the scope of the Montevideo Convention and it was concluded that Palestine met all the conditions for statehood. Then, Hamas's role within the state was examined and it was revealed that there was no organic connection between Hamas and the Palestinian state. In light of all this information, it has been concluded that Israel has the right to self-defense within the scope of Article 51, but the legitimacy of its right to self-defense has become questionable due to the actions taken during the exercise of this right.

Keywords

Self-Defense, Use of force, Israel-Palestine conflict

References

• Abu-Amr, Z. (1993). Hamas: A Historical and Political Background. Journal of Palestine Studies, 22(4), 5–19.
• Al Jazeera (2023). UN: Gaza ‘Catastrophe’ Threatens to Raise Record Global Displacement. https://www.aljazeera.com/news/2023/12/13/un-refugee-chief-says-gaza-war-leading-to-catastrophic-displacement (Erişim: 07.01.2024).
• Albayrak, G. (2020). Uluslararası İnsancıl Hukukta İşgale İlişkin Hukuki Meseleler. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 28(2), 445-471.
• Amer, A. A. (2016). What's Behind Hamas’ Latest Cabinet Reshuffle in Gaza?. https://www.al-monitor.com/originals/2016/10/gaza-hamas-reshuffle-ministers-consensus-government.html (Erişim: 03.01.2024).
• Aslan, M. (2023). 3 Soruda - Hamas’ın 7 Ekim Saldırıları. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/3-soruda-hamasin-7-ekim-saldirilari/3010445 (Erişim: 28.12.2023).
• Awad, O. (2023). Brief Report on the Population of Palestine at the End of 2021. https://arabcenterdc.org/resource/brief-report-on-the-population-of-palestine-at-the-end-of-2021/ (Erişim: 19.12.2023).
• Ayhan, V. (2016). Hamas: Filistin Direnişinde Politik İslam. Ortadoğu Etütleri, 1(1), 191-136.
• Birleşmiş Milletler Şartı, 26 Temmuz, 1945, https://www.un.org/en/about-us/un-charter/chapter-7 (Erişim: 05.01.2024).
• BMGK Res. 2334 (2016). The Situation in the Middle East, Including the Palestinian Question. S/RES/2334, http://unscr.com/en/resolutions/2334 (Erişim: 06.01.2024).
• BMGK Res. 242 (1967). The Situation in the Middle East. S/RES/242, https://www.securitycouncilreport.org/un-documents/document/ip-s-res-242.php (Erişim: 06.01.2024).
• BMGK Res. 242 (1974). Definition of Aggression. S/RES/242, https://www.securitycouncilreport.org/un-documents/document/ip-s-res-242.php (Erişim: 06.01.2024).
• BMGK Res. 273 (1969), Complaints by Senegal. S/RES/273, https://www.refworld.org/docid/3b00f28310.html (Erişim: 06.01.2024).
• BMGK Res. 298 (1971). Middle East. S/RES/298, http://unscr.com/en/resolutions/298 (Erişim: 07.01.2024).
• BMGK Res. 338 (1973), Ceasefire in the Middle East. S/RES/338, https://daccess-ods.un.org/tmp/4578911.36407852.html (Erişim: 07.01.2024).
• BMGK Res. 338 (1973). Ceasefire in the Middle East. S/RES/338, https://daccess-ods.un.org/tmp/4578911.36407852.html (Erişim: 07.01.2024).
• BMGK Res. 434 (1973), Israel-Lebanon. S/RES/434, http://unscr.com/en/resolutions/434 (Erişim: 07.01.2024).
• BMGK Res. 475 (1980), Angola-South Africa. S/RES/475, http://unscr.com/en/resolutions/475 (Erişim: 07.01.2024).
• BMGK Res. 478 (1980). Territories Occupied by Israel. S/RES/478, http://unscr.com/en/resolutions/478 (Erişim: 26.12.2023).
• BMGK Res. 573 (1985), Israel-Tunisia. S/RES/573, http://unscr.com/en/resolutions/573 (Erişim: 26.12.2023).
• BMK Res. 2253 (1967). Measures Taken by Israel to Change the Status of the City of Jerusalem. A/RES/2253, https://daccess-ods.un.org/tmp/195593.573153019.html (Erişim: 26.12.2023).
• BMK Res. 2546 (1969). Respect for and Implementation of Human Right on Occupied Territories. A/RES/2546, https://daccess-ods.un.org/tmp/5727747.67875671.html (Erişim: 27.12.2023).
• BMK Res. 2628 (1970). The Situation in Middle East. A/RES/2628, https://undocs.org/en/a/res/2628%20%28XXV%29 (Erişim: 27.12.2023).
• BMK Res. 3314 (1974). Definition of Aggression. A/RES/3314, https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/3314(XXIX)
• BMK Res. 3314 (1974). Definition of Aggression. A/RES/3314, https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/3314(XXIX) (Erişim: 26.12.2023).
• Bøås, M. ve Jennings, M. K. (2005). Insecurity and Development: The Rhetoric of the Failed State. The European Journal of Development Research, 17(3), 385-395.
• Byman, D., McCabe, R., Palmer, A., ve Doxsee, C. (2023). Hamas’s October 7 Attack: Visualizing the Data. https://www.csis.org/analysis/hamass-october-7-attack-visualizing-data (Erişim: 22.12.2023).
• Canik, M. E. (2023). İsrail’in Saldırılarında Gazze’de 35 Bin Konut Tamamen Yıkıldı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israilin-saldirilarinda-gazzede-35-bin-konut-tamamen-yikildi/3042132 (Erişim: 06.01.2024).
• Cankara, Ö. P. ve Cankara, Y. (2020). 2000’lerde Filistin’de Meşru Temsilcilik Tartişmalari: Hamas ile El-Fetih Arasindaki Rekabet. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(21), 469-503.
• Caplan, R. (2005). Europe and the Recognition of New States in Yugoslavia. Cambridge: Cambridge University Press.
• Crawford, J. (2007). The Creation of States in International Law. Oxford: Oxford University Press.
• Daimi Uluslararası Adalet Divanı (1931). Avusturya-Almanya Gümrük Birliği Davası, Fransa, Çekoslovakya ve İtalya v. Almanya ve Avusturya. 41/1, https://www.icj-cij.org/sites/default/files/permanent-court-of-international-justice /serie_AB/AB_41/04_Regime_douanier_Ordonnance_19310720.pdf (Erişim: 22.12.2023).
• Dajani, O. (1997). Stalled Between Seasons: The International Legal Status of Palestine during the Interim Period. Denver Journal of International Law & Policy, 26(1), 27-92.
• Dehghanpisheh, B. (2010), Hamas Sticks to the Hard Line. https://www.newsweek.com/hamas-sticks-hard-line-74193 (Erişim: 13.12.2023).
• Devletlerin Hak ve Görevlerine İlişkin Montevideo Sözleşmesi, 26 Aralık, 1933, https://www.jus.uio.no/english/services/library/treaties/01/1-02/rights-duties-states.html (Erişim: 24.11.2023).
• Devletlerin Hak ve Görevlerine İlişkin Montevideo Sözleşmesi, 26 Aralık, 1933, https://www.jus.uio.no/english/services/library/treaties/01/1-02/rights-duties-states.html (Erişim: 05.12.2023).
• Dostça İlişkiler Bİldirgesi, 24 Kasım, 1970, http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/2625(XXV) (Erişim: 12.12.2023).
• Dugard, J. ve Raič, D. (2006). The Role of Recognition in the Law and Practice of Secession. Editör: Marcelo Kohen, Cambridge: Cambridge University Press.
• Falk, R. (1969). The Beirut Raid and the International Law of Retaliation. American Journal of International Law, 63(3), 415-443.
• Frankel, R. D. (2012). Keeping Hamas and Hezbollah Out of a War with Iran. The Washington Quarterly, 35(4), 53–65.
• Govextra (2023). Who is Hamas, https://govextra.gov.il/mda/october-7-massacre/october-7-massacre/who-is-hamas/ (Erişim: 02.01.2024).
• Gray, C. (2018). International Law and the Use of Force. Oxford: Oxford University Press.
• Gross, E. (2002). Self-defense against Terrorism–What Does it Mean? The Israeli Perspective. Journal of Military Ethics, 1(2), 91-108.
• Haddad, M. ve Chughtai, A. (2023). Israel-Palestine Conflict: A Brief History in Maps and Charts. https://www.aljazeera.com/news/2023/11/27/palestine-and-israel-brief-history-maps-and-charts (Erişim: 20.12.2023).
• Hekimoğlu, M. M. (2004). Avrupa Topluluğu Hukuku ve 1982 Anayasası'na Göre Egemenlik. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 17(51), 27-46.
• Hobach, N., Lefeber, R. ve Ribbelink, O. (2007). Handboek Internationaal Recht. Den Haag: Asser Press.
• Hroub, K. (2004), Hamas after Shaykh Yasin and Rantisi. Journal of Palestine Studies, 33(4), 21-38.
• Hroub, K. (2006). Hamas: A Beginner’s Guide. London: Pluto Press.
• Hroub, K. (2012). Hamas. Editör: Joel Peters ve David Newman, London: Routledge.
• İHA (2023). Gazze'de Can Kaybı 22 Bin 722’ye Yükseldi. https://www.iha.com.tr/haber-gazzede-can-kaybi-22-bin-722ye-yukseldi-1185396 (Erişim: 06.01.2024).
• James, A. (1994). Claims to Statehood in International Law by Nii Lante Wallace-Bruce New York. The Journal of Modern African Studies, 32(4), 719-740.
• Katman, F. (2018). 2006 Seçimleriyle Hamas’ın Filistin İçinde Değişen Konumu (2006-2010). Güvenlik Stratejileri Dergisi, 14(28), 127-156.
• Kaya, Y. Ç. ve Aras, F. Ç. (2023). İsrail’in Kudüs Politikasının Birleşmiş Milletler Kararları Ekseninde Değerlendirilmesi. Beyşehir Selçuklu International Conference on Humanity and Social Sciences, Konya, Türkiye, 27-29 Ekim 2023, 443-448.
• Kaya, Y. Ç. ve Kayar, A. (2023). Use of Force Against YPG/PYD in Syria. Editör: Asiye Şimşek Ademi, İstanbul: Efe Academy Publishing.
• Kırbaşoğlu, F. ve Hasançebi, M. (2024). Ekonomik Faydacılığın Bir Örneği Olarak Türkiye-İsrail İlişkileri. Novus Orbis: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 6(1), 4-28.
• Kretzmer, D. (2013). The Inherent Right to Self-Defence and Proportionality in Jus Ad Bellum. European Journal of International Law, 24(1), 235-282.
• Marek, K. (1968). Identity and Continuity of States in Public International Law. Geneva: Librairie Droz.
• Mendes, E. (2010). Statehood and Palestine for the Purposes of Article 12(3) of the ICC Statute. University of Ottawa, https://www.icc-cpi.int/sites/default/files/NR/rdonlyres/D3C77FA6-9DEE-45B1-ACC0-B41706B B41E5/281876/OTPErrolMendesNewSTATEHOODANDPALESTINEFORTHEPURPOS.pdf (Erişim: 09.11.2023).
• Mérignhac, A. (1905). Traité de Droit Public International. Michigan: F. Pinchon et Durand-Auzias, administrateurs.
• Milanovic, M. (2023). Does Israel Have the Right to Defend Itself?. https://www.ejiltalk.org/does-israel-have-the-right-to-defend-itself/ (Erişim: 27.12.2023).
• Morro, P. (2007). International Reaction to the Palestinian Unity Government. Defense Technical Information Center, https://apps.dtic.mil/sti/citations/ADA468092 (Erişim: 28.11.2023).
• Muhammad, E. ve al-Fattah A. (1998). The Muslim Brothers and the Palestine Question 1928-1947. London: I.B. Tauris.
• Murphy, D. S. (2005). Self-Defense and the Israeli Wall Advisory Opinion: An Ipse Dixit from the ICJ?. American Journal of International Law, 99(1), 62-76.
• Myjer, E. ve White, D. N. (2002). The Twin Towers Attack: An Unlimited Right to Self-Defence?. Journal of Conflict & Security Law, 7(1), 5-17.
• Nasrallah, R. (2012). The First and Second Palestinian Intifadas. Editör: Joel Peters ve David Newman. London: Routledge.
• New York Times (1969). Portugal Censured in U.N. Over Senegal. https://www.nytimes.com/1969/12/10/archives/portugal-censured-in-un-over-senegal.html (Erişim: 20.12.2023).
• Obel, A. (2023). Netanyahu Pans ‘Despicable’ UN Vote, Says Jews Cannot be Occupiers in their Own Land. https://www.timesofisrael.com/netanyahu-pans-despicable-un-vote-says-jews-cannot-be-occupiers-in-their-own-land/ (Erişim: 05.01.2024).
• Oppenheim, L. (1905). International Law: A Treatise, Vol. 1. London: Lognmans, Green and Co.
• Oxford Dictionary (t.y.). Population Noun—Definition, Pictures, Pronunciation and Usage Notes. Oxford Dictionary, https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/population (Erişim: 18.11.2023).
• Özer, Ç. (2023). Uluslararası Politika Açısından Filistin Sorunu. Külliye, Özel Sayı, 582-605.
• Özkan, Y. (2024). İsrail, Güney Afrika'nın Lahey'de açtığı ‘soykırım’ davasında savunmasını tamamladı: 'Gazze’de sivilleri korumak için operasyon yapıyoruz. https://www.bbc.com/turkce/articles/ckr88lgn3eko (Erişim: 16.01.2024).
• Palestine National Council (1988). Declaration of State of Palestine. https://www.un.org/unispal/document/auto-insert-178680/ (Erişim: 16.12.2023).
• Palestinian Central Bureau of Statistics (2023). Special Statistical Bulletin on the 65th Anniversary of the Palestinian Nakba. https://www.pcbs.gov.ps/portals/_pcbs/PressRelease/Press_En_nakba65E.pdf (Erişim: 02.12.2023).
• Pi̇ri̇m, C. Z. (2019). Devletlere Atfedilemeyen Silahlı Saldırılara Karşı Meşru Müdafaa: Uluslararası Hukukta Sınır Ötesi Operasyonun Hukuki Zemini. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 40(1), 245-303.
• Prial, F. (1985). Israeli Planes Attack P.L.O. in Tunis, Killing at Least 30. https://www.nytimes.com/1985/10/02/world/israeli-planes-attack-plo-in-tunis-killing-at-least-30-raid-legitimate-us-says.html (Erişim: 20.12.2023).
• Quigley, J. (2010). The Statehood of Palestine: International Law in the Middle East Conflict. Cambridge: Cambridge University Press.
• Ragad, A., Irvine-Brown R., Garman, B., Sedd, S. (2023). Hamas 7 Ekim’deki İsrail Saldırılarına Nasıl ve Hangi Gruplarla Birlikte Hazırlandı?. https://www.bbc.com/turkce/articles/cjlpd1ljk6ko (Erişim: 22.12.2023).
• Reynolds, J. (2009). Sovereignty, Colonialism and the “State” of Palestine Under International Law. SSRN Scholarly Paper 1682636, https://doi.org/10.2139/ssrn.1682636 (Erişim: 26.11.2023).
• Roy, S. (2023). Hamas and Civil Society in Gaza: Engaging the Islamist Social Sector. Princeton: Princeton University Press.
• Ruys, T. ve Verhoeven, S. (2005). Attacks by Private Actors and the Right of Self-Defence. Journal of Conflict & Security Law, 10(3), 289-320.
• Ryngaert, C. ve Sobrie, S. (2011). Recognition of States: International Law or Realpolitik? The Practice of Recognition in the Wake of Kosovo, South Ossetia, and Abkhazia. Leiden Journal of International Law, 24(2), 467-490.
• Schmalenbach, K. (2002). The Right of Self-Defence and the “War on Terrorism” One Year after September 11. German Law Journal, 3(9), 189-194.
• Shaw, N. M. (2008). International Law. Cambridge: Cambridge University Press. Singil, N. (2021). Uluslararası Hukukta Meşru Müdafaa Hakkına Yeni Bir Yaklaşım: İsteksiz veya Aciz Devlet Doktrini. Selcuk Universitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 29(3), 2387-2414.
• Sloane, R. (2006). The Changing Face of Recognition in International Law: A Case Study of Tibet. Emory International Law Review, 16(1), 107-188.
• Syuib, M. (2020). Palestine in International Law Perspective. Jurnal Justisia: Jurnal Ilmu Hukum Perundang-undangan dan Pranata Sosial, 1(1), 50-58.
• Taşdemir, F. (2006). Uluslararası Terörizme Karşı Devletlerin Kuvvete Başvurma Yetkisi. Ankara: USAK Books. Telci, İ. N. (2023). 7 Ekim Saldırıları ve Hamas-İsrail Çatışmasının Anatomisi. Ortadoğu Analiz, 14(130), 8-11. Timur, K. ve Bodur Ün, M. (2016). Kolektif Siyasal Şiddet ve İslami Toplumsal Hareket Analizi: Hamas Örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(2), 565-597.
• Tomuschat, C. (2010). Human Rights and International Humanitarian Law. European Journal of International Law, 21(1), 15-23.
• Trapp, K. (2007). Back to Basics: Necessity, Proportionality, and the Right of Self-Defence Against Non-State Terrorist Actors. International & Comparative Law Quarterly, 56(1), 141-156.
• TRT Haber (2023a). Gazze Hükümeti: Gazze’ye 18 Bin Ton Bomba Atıldı, Bu Hiroşima’ya Atılanın Bir Buçuk Katı. https://www.trthaber.com/haber/dunya/gazze-hukumeti-gazzeye-18-bin-ton-bomba-atildi-bu-hirosimaya-atilanin-bir-bucuk-kati-808419.html (Erişim: 04.01.2024).
• TRT Haber (2023b). Şifa Hastanesi'ne Gece Baskını. https://www.trthaber.com/haber/dunya/sifa-hastanesine-gece-baskini-812872.html (Erişim: 06.01.2024).
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri (t.y.). Nüfus Ne Demek TDK Sözlük Anlamı. Türk Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk.gov.tr/?kelime=nüfus (Erişim: 18.11.2023).
• UAD (1969). Kuzey Denizi Kıta Sahanlığı Davası, Almanya v. Danimarka ve Hollanda. 327/51-52, https://www.icj-cij.org/sites/default/files/case-related/52/052-19690220-JUD-01-00-EN.pdf (Erişim: 11.01.2023).
• UAD (1975). Batı Sahara Davası, Fas v. Moritanya. 414/61, https://www.icj-cij.org/sites/default/files/case-related/61/061-19751016-ADV-01-00-EN.pdf (Erişim: 19.11.2023).
• UAD (1986). Nikaragua Davası, Nikaragua v. ABD. 520/70, https://www.icj-cij.org/sites/default/files/case-related/70/070-19860627-JUD-01-00-EN.pdf (Erişim: 09.12.2023).
• UAD (1996). Nükleer Silahlar Davası, 679/95, https://www.icj-cij.org/sites/default/files/case-related/95/095-19960708-ADV-01-00-EN.pdf (Erişim: 21.01.2024).
• UAD (2003). Petrol Platformu Davası, İran v. ABD. 876/90, https://www.icj-cij.org/sites/default/files/case-related/90/090-20031106-JUD-01-00-EN.pdf (Erişim: 17.12.2023).
• UAD (2004). Duvar Davası, 883/131, https://www.icj-cij.org/sites/default/files/case-related/131/131-20040709-ADV-01-00-EN.pdf (Erişim: 04.11.2023).
• UAD (2024a). Gazze Şeridinde Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılmasına İlişkin Sözleşme'nin Uygulanması Davası. Güney Afrika v. İsrail. 192/1, https://www.icj-cij.org/sites/default/files/case-related/192/192-20240126-ord-01-00-en.pdf (Erişim 09.07.2024).
• UAD (2024b). Gazze Şeridinde Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılmasına İlişkin Sözleşme'nin Uygulanması Davası. Güney Afrika v. İsrail. 192/3, https://www.icj-cij.org/sites/default/files/case-related/192/192-20240524-ord-01-00-en.pdf (Erişim 09.07.2024).
• Uluslararası Hakemlik Mahkemesi (1929). Alman Kıtasal Gaz Şirketi v. Polonya Davası, Almanya v. Polonya. 18/19, https://www.icj-cij.org/sites/default/files/permanent-court-of-international-justice/serie_A/A_18/6 0_Usine_de_Chorzow_Indemnites_Ordonnance_19290525.pdf (Erişim: 20.12.2023).
• Uluslararası Haksız Eylemlerden Devletlerin Sorumluluğu (2001), Kasım, 2001, https://www.refworld.org/docid/3ddb8f804.html (Erişim: 19.11.2023).
• UNFPA (2016). Population Matters. https://palestine.unfpa.org/en/population-matters-0 (Erişim: 06.12.2023).
• United Nations (2008). Conflict Must End Once and for All, Secretary-General Says During Emergency Security Council Meeting On Escalating Situation In Gaza, Southern Israel. UN Press. https://press.un.org/en/2008/sc9560.doc.htm (Erişim: 30.12.2023).
• van Steenberghe, R. (2011). Self-Defence in Response to Attacks by Non-State Actors in the Light of Recent State Practice: A Step Forward?. Leiden Journal of International Law, 23(1), 183-208.
• Venditti, B. (2023). Mapped: Recognition of Palestine by Country. https://www.visualcapitalist.com/recognition-of-palestine-map/ (Erişim: 11.12.2023).
• Washington, S. (1984). South Africa Obstructs Angola’s Search for Peace. The Black Scholar, 15(6), 23-32.
• Wedgwood, R. (2005). The ICJ Advisory Opinion on the Israeli Security Fence and the Limits of Self-Defense. American Journal of International Law, 99(1), 52-61.
• Wet, E. (2019). The Invocation of the Right to Self-Defence in Response to Armed Attacks Conducted by Armed Groups: Implications for Attribution. Leiden Journal of International Law, 32(1), 91-110.
• Yücel, Ö. (2018). Filistin’de İsrail’in İnsan Hakları İhlalleri ve Türkiye. Ortadoğu Etütleri, 10(1), 40-61. Zariç, S. (2018). Filistin’in Özgürlük Mücadelesinde Hareket’ül Mukavemet-Ul İslamiyye. the Journal of Academic Social Sciences, 84(1), 286-295.